Ὁ Ῥαφαὴλ κατήγετο ἐκ Σερβίας. Ἐξελέγη εἰς τὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο ταῖς ἐνεργείαις τοῦ σουλτάνου, παρ᾽ ὅτι δὲν ἐγνώριζε κἂν ἑλληνικὰ, ἐπειδὴ εἶχε ὑποσχεθεῖ ὑψηλὸ χρηματικὸ ποσὸν εἰς τὴν Ὑψηλὴ Πύλη. Δὲν κατώρθωσε ὅμως νὰ καταβάλῃ το ποσὸν αὐτὸ καὶ τὴν ἄνοιξη τοῦ 1476 καθῃρέθη καὶ ἐκλείσθη ἐν φυλακῇ ὅπου καὶ ἀπέθανε κατὰ τὸ ἴδιον ἔτος.
Ὅλαι οἱ μαρτυρίες συμφωνοῦν ὅτι καὶ πέραν τοῦ τρόπου τῆς ἐκλογῆς του ὑπῆρξε ἀνίκανος καὶ χυδαῖος «ἀνὴρ χαμερπὴς καὶ τῇ μέθῃ ὅλος ἔκδοτος […] βλακώδης ὧν» (βλ. Ἀθανάσιος Κομνηνὸς Ὑψηλάντης).