Εἴπερ ἐμεσολάβησε μετὰ τὸν τοῦ Σεργίου θάνατον ὀλίγος ἢ πολὺς χρόνος ἄγνωστον· εἰκάζω ὅτι περὶ τὰ μέσα τοῦ Δεκεμβρίου ἂν μὴ περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ μηνὸς τούτου τοῦ 638, κατ᾽ αἴτησιν τοῦ Ἡρακλείου, ἐξελέγη Πύῤῥος ὁ πρεσβύτερος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως· κρατήσας τῶν οἰάκων τῆς Ἐκκλησίας, καθὰ γράφουσιν οἱ πατριαρχικοὶ κατάλογοι, δύο ἔτη, ἐννέα μῆνας καὶ ἐννέα ἡμέρας, ἠναγκάσθη νὰ παραιτήσηται τὸν πατριαρχικὸν θρόνον. Πρέπει νὰ τάξωμεν ἄρα τὴν παραίτησιν αὐτοῦ περὶ τὰ μέσα Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 641.
Ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἦν μοναχός, ὡς εἰκάζω, καὶ ἡγούμενος, ὡς ἐν τοῖς καταλόγοις φέρεται, τῆς ὑπὸ Φιλιππικοῦ ἱδρυθείσης ἐν Χρυσοπόλει μονῆς τῆς Θεοτόκου, εἶτα δέ, ἢ ἴσως πρὸ τῆς ὑπηρεσίας αὐτοῦ ταύτης πρεσβύτερος τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας, τετιμημένος ὑπὸ τοῦ Πατριαρχείου καὶ διὰ τοῦ ὀφφικίου τοῦ «ἄρχοντος τῶν μοναστηριῶν». Δυστυχῶς εἶχεν αἱρετικὰ φρονήματα, ὁμόφρων ὤν τοῦ τε Ἡρακλείου καὶ τοῦ πρὸ αὐτοῦ μονοθελήτου πατριάρχου Σεργίου. Ἀλλ᾽ ἧν καὶ τὴν ψυχὴν μοχθηρός, κατὰ τὸν Μανασσῆν
λοιμὸς ἀνὴρ καὶ δυσσεβὴς καὶ φαρμακὸς καὶ γόης,
συνεργήσας, ὡς ἐλέγετο, εἰς τὴν δηλητηρίασιν τοῦ Κωνσταντίνου, υἱοῦ τοῦ Ἡρακλείου μετὰ τῆς μητρυιᾶς ἐκείνου Μαρτίνης· τούτου γνωσθέντος τῷ λαῷ, στάσις ἐξεῤῥάγη, καθ᾽ ἥν ὁ Πύῤῥος ἠναγκάσθη ν᾽ ἀποσυρθῇ τῆς διοικήσεως τῶν πραγμάτων τῆς Ἐκκλησίας· ἀλλά, δυστυχῶς, ἐξελέγη πάλιν αἱρετικὸς ἄνθρωπος, ὁ Παῦλος Β´.
ΠΥΡΡΟΣ τὸ β´.
Μετὰ δωδεκαετῆ πατριαρχείαν Παῦλος Β´ ὁ μονοθελήτης ἀποθνήσκει, διαδέχεται δ᾽ αὐτὸν ὁ πρὸ αὐτοῦ ἐπισκοπήσας καὶ γνωστὸς ἡμῖν αἱρετικὸς Πύῤῥος Β´, ἀλλ᾽ ἡ δευτέρα αὕτη πατριαρχεία τοῦ κακοδόξου Πύῤῥου παρετάθη μόνον εἰς μῆνας τέσσαρας καὶ ἡμέρας εἴκοσι καὶ τρεῖς, ὡς ὁ Θεοφάνης ἀριθμεῖ, συμφώνως καὶ τοῖς γνωστοῖς ἡμῖν καταλόγοις. Ἀπεβίωσεν ὁ μονοθελήτης Πύῤῥος κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς ἁγίας Πεντηκοστῆς. Δυστυχῶς, πάλιν αἱρετικὸς μονοθελήτης διεδέξατο αὐτόν, οὕτω δ᾽ ἡ Ἐκκλησία ἦν τεταραγμένη· σύνοδοί τῶν ἐν Ῥώμῃ ὀρθοδόξων ἀπεκήρυττον τὴν ἑτεροδιδασκαλίαν, ἡ δὲ ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως προσεδόκα θεόθεν τὴν ἡσυχίαν αὐτῆς· καὶ ἡ ἡσυχία αὕτη μακρὰν ἦν ἔτι, διότι τὸν βραχύβιον Πύῤῥον διεδέξατο, κατὰ τὸ ἔαρ τοῦ 652 ὁ Πέτρος.
Μανουήλ Ι. Γεδεών
«Πατριαρχικοὶ πίνακες»
