« Ἄνθιμος Στ´, ὁ ἀπὸ Ἐφέσου, ὁ (ἀπὸ πατρίδος) Κουταλιανός, ἀνὴρ εὐπαίδευτος, δραστήριος καὶ ἱκανώτατος».
Τὸ α´.
Μίαν ἑβδομάδα μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Μελετίου, τῇ 4ῃ Δεκεμβρίου 1845 ἐξελέγη πατριάρχης ὁ μητροπολίτης Ἐφέσου Ἄνθιμος Ἰωαννίδης, προστὰς τοῦ θρόνου μέχρι τῆς 18 Ὀκτωβρίου 1848. Γεννηθεὶς ἐν τῇ νήσῳ Κουτάλει τῆς Προποντίδος μετέσχε παιδεύσεώς τινος, ἐμόνασεν ἐπί τινα χρόνον ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, ἐχρημάτισε πρωτοσύγκελλος τῆς μητροπόλεως Δέρκων, καὶ κατὰ Νοέμβριον τοῦ 1829 ἐξελέγη μητροπολίτης Σερρῶν, μετατεθεὶς εἰς Προῦσαν τὸν Ἰούνιον τοῦ 1833, καὶ εἰς Ἔφεσον κατὰ Ἀπρίλιον τοῦ 1837.
Τῶν ἐπ᾽ αὐτοῦ κανονικῶν διατάξεων ἐξεδόθησαν δύο, ὧν ἡ ἑτέρα ἀντικείμενον ἔχει τὴν εἰς τὴν ὀρθοδοξίαν ἐπιστροφήν τῶν ἐν Ἀμίδῃ (Δεαρβεκίρ) οὐνιτῶν.
Ἐπὶ τοῦ Ἀνθίμου τοῦ ΣΤ´ ἀνασυνεστήθη ἡ ἀρχιεπισκοπὴ Πωγωνιανῆς, χειροτονηθέντος ἀρχιεπισκόπου τοῦ κατόπιν ἀθλίου δραπετίδου Μελετίου (Ἀπόδραμας), ᾧτινι ἡ Ἐκκλησία πρὸς ζωάρκειαν ἐδωρήσατο τὴν Μονὴν Μολυβδοσκεπάστου. Ὁ Ἄνθιμος ἐξέδωκε κατὰ Δεκέμβριον τοῦ 1845 κανονισμόν τῶν ἐν τῇ δικαιοδοσίᾳ τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχου σχολείων, κατὰ δὲ τὸν Νοέμβριον τοῦ 1846 κατεδίκασε τὴν ἐν τοῖς ναοῖς εἰσαγωγὴν τῆς τετραφώνου μουσικῆς.
«Τὸ β´.
Ὀκτὼ ἡμέρας μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Γερμανοῦ ἐξελέγη πατριάρχης τὸ β´ Ἄνθιμος ὁ ΣΤ´, παρατείνας τὴν πατριαρχείαν μέχρι τῆς 21 Σεπτεμβρίου τοῦ 1855, ὅτε παυθεὶς ἀπεσύρθη καὶ πάλιν εἰς τὸν ἰδιωτικὸν βίον.
Τὸ γ´.
Τῇ 5ῃ Σεπτεμβρίου 1871 ἐκλεγεὶς τὸ τρίτον ὁ Ἄνθιμος ἐνόμισεν ἱκανὸν ἑαυτὸν εἰς διοίκησιν τῆς Ἐκκλησίας μέχρι τῆς 30ῆς Σεπτεμβρίου 1873, ὅτε παραιτησάμενος τὴν ἀρχὴν ἀπεσύρθη εἰς τὸ ἐν τῷ Βοσπόρῳ χωρίον Κανδηλλί, ἐν ᾧ περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ ἔτους 1878 ἀπεβίωσεν ἐννενηκοντούτης σχεδόν.
Ὁ πατριάρχης Ἄνθιμος παρέβη τὰς περὶ σχηματισμοῦ συνόδου διατάξεις τῶν κανονισμῶν συνέστησεν ὅμως κεντρικὴν ἐκπαιδευτικὴν Ἐπιτροπὴν ἐν τοῖς Πατριαρχείοις· ἀνεγνώρισε κανονικῶς ἀρχιερέα Πενταπόλεως τὸν ὡς ἱερέα ὑπὸ τοῦ Γρηγορίου καθαιρεθέντα Νεῖλον· εἰργάσθη πρὸς βελτίωσιν τῶν οἰκονομικῶν τοῦ Πατριαρχείου· καὶ μετὰ διετῆ παράβασιν τῶν κανονισμῶν ἐδήλωσε κατὰ Αὔγουστον τοῦ 1873, ὅτι τέλος ἀνελάμβανε νὰ διοίκησῃ ἐπὶ τῇ βάσει αὐτῶν.
«Ἐπὶ τῷ θανάτῳ Μελετίου Γ´ συνελθόντες οἱ ἐν βασιλευούσῃ ἀρχιερεῖς ἐξελέξαντο τῇ 4ῃ Δεκεμβρίου 1845 τὸν μητροπολίτην Ἐφέσου Ἄνθιμον πατριαρχεύσαντα μέχρι τῆς 18ης Ὀκτωβρίου 1848, ὅτε παρῃτήθη ἀπομακρυνθεὶς πρότερον ἀπὸ τοῦ θρόνου «ὑψηλῷ προσκυνητῷ ἐγγράφῳ κελεύσματι περιέχοντι τὰς αἰτίας τῆς ἐκπτώσεως αὐτοῦ». Ἐφησυχάζων ἐν Χάσκιοϊ ἐκλήθη τὸ β´ ἵνα ἀναλάβῃ τὴν πηδαλιουχίαν τῆς Ἐκκλησίας τῇ 24ῃ Σεπτεμβρίου 1853 εἰς διαδοχὴν τοΰ θανόντος Γερμανοῦ Δ´. – Πατριαρχεύσας ἐπὶ διετίαν παρῃτήθη τῇ 21ῃ Σεπτεμβρίου 1855, ἀπομακρυνθεὶς καὶ αὖθις πρότερον τοῦ θρόνου τῇ 17 ἰδίου μηνὸς «ὑψηλῷ ἐγγράφῳ κελεύσματι περιέχοντι καὶ τὰς αἰτίας τῆς ἀπὸ τῶν πατριαρχικῶν πραγμάτων παύσεως αὐτοῦ».-
Τῇ 5ῃ Σεπτεμβρίου 1871 ἐκλήθη τὸ γ´ εἰς τὸν θρόνον· πατριαρχεύσας ἐπὶ διετίαν παρῃτήθη οἰκειοθελῶς τῇ 30ῇ Σεπτεμβρίου 1873 διὰ «τὸ βαθὺ γῆρας καὶ τῶν περιστάσεων τὸ τραχύ». Ἔκτοτε διέμενε συνεχῶς ἐφησυχάζων ἐν Κανδυλλὶ τοῦ Βοσπόρου, ἔνθα ἀπέθανε τῇ 7ῃ Δεκεμβρίου 1877 ταφεὶς ἐν τῷ περιβόλῳ τοῦ ἐκεῖ ἐνοριακοῦ ναοῦ τῆς θείας Μεταμορφώσεως.
Συμπληρωματικῶς:
Ὁ Ἄνθιμος ΣΤ´ ἐξελέγη τὸ γ´ οἰκουμενικὸς πατριάρχης ὑπὸ τῆς ἐκλογικῆς συνελεύσεως, ἥτις συνῆλθε δίς, α´) 22 Αὐγούστου 1871, ἔχουσα σύνολον μελῶν 73, ἀρχιερατικὰ 17 καὶ λαϊκὰ 56, καὶ β´) 5 Σεπτεμβρίου 1871, μὲ σύνολον μελῶν 97, ἀρχιερατικὰ 17 καὶ λαϊκὰ 80. Ἐκ τοῦ εἰς τὴν ὑψηλὴν πύλην σταλέντος καταλόγου (13), ἐξῃρέθησαν δύο πρόσωπα: ὁ Κύπρου Σωφρόνιος καὶ ὁ Χίου Γρηγόριος (11). Κατὰ τὴν β´ συνεδρίαν τῆς ἐκλογικῆς συνελεύσεως, τῆς 5ης Σεπτεμβρίου 1871, ἔλαβον ψήφους ὁ τοποτηρητὴς Διδυμοτείχου Διονύσιος (51), ὁ Χαλκηδόνος Γεράσιμος (48) καὶ ὁ πρῴην ΚΠόλεως Ἄνθιμος ΣΤ´ (47). Ἐν τῷ ναῷ δὲ οἰκουμενικὸς πατριάρχης ἐξελέγη ὁ Ἄνθιμος ΣΤ´. Ἡ ἐγκαθίδρυσις αὐτοῦ ἔλαβε χώραν τὴν 12ην Σεπτεμβρίου 1871.
Βασίλειος Σταυρίδης
«Οἱ Οἰκουμενικοὶ Πατριάρχαι»
1860 – Σήμερον
