Ἀριθμ. Πρωτ. 921

Μακαριώτατε καί Ἁγιώτατε Πατριάρχα Μόσχας καί πάσης Ρωσσίας, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ λίαν ἀγαπητέ ἀδελφέ    καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἀλέξιε, τήν Ὑμετέραν σεβασμίαν Μακαριότητα ἀδελφικῶς ἐν Κυρίῳ περιπτυσσόμενοι, ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.

Ἀνέγνωμεν μετά τῆς ὀφειλομένης προσοχῆς τό ὑπ᾽ ἀριθμ. Πρωτ. 4849 καί ἀπό κδ´ Σεπτεμβρίου π.ἔ. Γράμμα τῆς Ὑμετέρας λίαν ἡμῖν ἀγαπητῆς καί περισπουδάστου Μακαριότητος εἰς ἀπάντησιν τοῦ ἀπό κζ´    Μαρτίου π.ἔ. ἡμετέρου Γράμματος περί τῶν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Διασπορᾷ προκαλουμένων συγχύσεων ἐκ τῶν ἐπισημανθεισῶν ἀντικανονικῶν ἐνεργειῶν Ἀρχιερέων τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας. Ἡ ἡμετέρα πρωτοβουλία, ἀποσκοποῦσα εἰς τήν πρόληψιν ἀνεπιθυμήτων τριβῶν ἤ κατ᾽ ἀντίθεσιν ἐπί τοῦ ζητήματος τούτου, ὑπηγορεύθη οὐ μόνον ἐκ τῆς αὐτονοήτου ὑποχρεώσεως ἡμῶν διά τήν ὑπεράσπισιν τῶν κανονικῶν δικαίων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀλλά καί ἐκ τῆς ὀφειλετικῆς μερίμνης διά τήν προστασίαν τῶν ἐπί τοῦ ζητήματος τούτου ὁμοφώνως εἰλημμένων ἀποφάσεων ὑπό τῆς Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς κατά τάς προσφάτους συνελεύσεις αὐτῆς (Chambesy Γενεύης, 1990, 1993).

Ὑπό τήν ἔννοιαν ταύτην, παρετηρήσαμεν μετ᾽ ἐκπλήξεως ὅτι ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης ἀγνοεῖ ἐν τῷ Γράμματι Αὐτῆς τάς ὡς ἄνω ἀποφάσεις, προφανῶς ἐκ πλημμελοῦς ἤ ἐσφαλμένης πληροφορήσεως, διό καί ἐμμένει εἰς τάς ἤδη γνωστάς θέσεις Αὐτῆς, τονίζουσα ὅτι «τό ζήτημα τῆς κανονικῆς διευθετήσεως τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς, ὡς ἐπίσης καί τά ζητήματα τοῦ Αὐτοκεφάλου, τοῦ Αὐτονόμου καί τῶν Διπτύχων, εὑρίσκονται εἰς τήν ἡμερησίαν διάταξιν τῆς μελλούσης «Δ´ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως». Οὕτως, ὑποστηρίζεται ἐν τῷ Ὑμετέρῳ Γράμματι ὅτι «πάντα ταῦτα ἀφοροῦν εἰς ἕνα κύκλον θεμάτων, εἰς τάς ἀπόψεις περί τῶν ὁποίων ὑφίστανται διαφοραί εἰς τάς θέσεις τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἐπί τῶν ὁποίων δέν ἔχει εἰσέτι ἐπιτευχθῆ πανορθόδοξος συμφωνία, εἰς ἐπίρρωσιν δέ τῆς ἀντιλήψεως ταύτης προβάλλεται ὅτι τό γεγονός τῆς ὑπάρξεως τῶν διαφορῶν τούτων ἔχει ἀποτυπωθῆ εἰς τήν ἀντίστοιχον ὁμιλίαν τοῦ Γραμματέως ἐπί τῆς προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τό 1987».

Ἐν τούτοις, εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστόν ὅτι ἐπί τῶν δύο πρώτων θεμάτων, ἤτοι τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς καί τοῦ Αὐτοκεφάλου, ἔχει ἤδη ἐπιτευχθῆ «πανορθόδοξος συμφωνία» διά τῶν ὁμοφώνως ἀποδεκτῶν γενομένων κοινῶν κειμένων ὑπό τῆς Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς (1990, 1993), εἰς τάς συνελεύσεις τῆς ὁποίας ἐνεργόν ρόλον διεδραμάτισαν οἱ ἐκλεκτοί ἐκπρόσωποι τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας. Οὕτως, ᾔρθησαν αἱ ἐπί τῶν θεμάτων τούτων προβληθεῖσαι «διάφοροι ἀπόψεις» εἰς τάς εἰσηγητικάς Συμβολάς τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, εἰς ἅς ἀναφέρεται ἡ εἰσηγητική ὁμιλία τοῦ Γραμματέως ἐπί τῆς προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τό 1987, ἔχομεν δέ δι᾽ ἐλπίδος ὅτι ἡ «πανορθόδοξος συμφωνία» θά ἐπιτευχθῇ καί κατά τήν συζήτησιν ὑπό τῆς Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς καί τῶν ὑπολειπομένων θεμάτων.

Συνεπῶς, ἡ προβαλλομένη ἐν τῷ Γράμματι τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος ἀτυχής διαπίστωσις, ὅτι δηλαδή «ἐν τῇ συγκεκριμένῃ περιπτώσει γίνεται λόγος διά μίαν διαφορετικήν ἑρμηνείαν τῆς κανονικῆς παραδόσεως», ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ὡς «πρᾶγμα λυπηρόν, ἀλλά πραγματικόν», οὐδόλως ἐπιβεβαιοῦται ἐν τοῖς πράγμασι, διότι οἱ ἐν τῇ Διορθοδόξῳ Προπαρασκευαστικῇ Ἐπιτροπῇ ἐκλεκτοί ἐκπρόσωποι ἁπασῶν τῶν κατά τόπους Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἐβεβαίωσαν τήν ἐπί τῶν δύο θεμάτων «πανορθόδοξον συμφωνίαν» ἐπί τῇ βάσει τῆς κοινῆς κανονικῆς παραδόσεως, ἄνευ τῆς ὁποίας οὐδεμία συμφωνία εἶναι δυνατή ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ. Τούτων οὕτως ἐχόντων, ἡ Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή ἔκρινεν ὁμοφώνως ἀναγκαίαν τήν ἄμεσον, εἰ δυνατόν, ἐφαρμογήν τῆς ὁμοφώνου ἀποφάσεως διά τήν κανονικήν ὀργάνωσιν τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς καί ἠξίωσε τήν ἀποφυγήν μονομερῶν ἐνεργειῶν, αἱ ὁποῖαι θά ἐπεβάρυνον τήν ἤδη ἐπαχθῆ κατάστασιν, ὡς καί ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης δύναται νά διαπιστώσῃ διά τῆς προσεκτικῆς μελέτης τῶν ὡς ἄνω ἀποφάσεων.

Εἶναι λοιπόν προφανεῖς οἱ λόγοι τῆς ὀφειλετικῆς μερίμνης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου διά τήν ἀποτροπήν ἤ τόν ἔλεγχον τῶν μονομερῶν ἐνεργειῶν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Διασπορᾷ καί οὐ παύσεται οὗτος μεριμνῶν ἐν αὐτῇ διά τε τήν ὑπεράσπισιν τῶν ἀπαραγράπτων κανονικῶν δικαιωμάτων αὐτοῦ καί διά τό κῦρος τῶν ὁμοφώνως λαμβανομένων κοινῶν ἀποφάσεων ὑπό τῶν Πανορθοδόξων Ἐπιτροπῶν καί Διασκέψεων, ἵνα μή μονομερεῖς ἤ βεβιασμέναι ἐνέργειαι ὡρισμένων κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ψύχωσι τάς διορθοδόξους σχέσεις καί δυσχεραίνωσι τήν κοινήν πορείαν ἡμῶν πρός τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον. Ἔχομεν δι᾽ ἐλπίδος ὅτι ἡ ἐγνωσμένη σύνεσις τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος κατανοεῖ πλήρως ὅτι αἱ σκόπιμοι ἀντιπαραθέσεις ἐπί πανορθοδόξων ἀποφάσεων ὄχι μόνον εἰς οὐδέν ὠφελοῦν, ἀλλά πολλῷ μᾶλλον ζημιοῦν τήν ἀξιόπιστον μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τόν σύγχρονον κόσμον.

Ἐπί δέ τούτοις, περιπτυσσόμενοι τήν Ὑμετέραν Μακαριότητα φιλήματι ἁγίῳ διατελοῦμεν μετά τῆς ἐν Κυρίῳ ἀγάπης καί ἐξιδιασμένης τιμῆς.

βδ´    Μαΐου κζ´   
Τῆς Ὑμετέρας σεβασμίας Μακαριότητος
ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός
+ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος