Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σισανίου καὶ Σιατίστης κύριε Παῦλε,
Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ἐξοχώτατε Περιφερειάρχα Δυτικῆς Μακεδονίας κύριε Δακῆ,
Ἐρίτιμε Δήμαρχε Σιατίστης κυρία Ὀρφανίδου,
Ὁοσιολογιώτατε Ἀρχιμανδρῖτα κύριε Στέφανε,
Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες τοῦ τόπου,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ἡ λαμπρὰ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, ὁ ὁποῖος ὡς δένδρον πεφυτευμένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων τοῦ Πνεύματος, δίδει τὸν καρπὸν ἐν καιρῷ αὐτοῦ (πρβλ. Ψαλμ. α΄ 3), συνήγαγεν ἡμᾶς σήμερον εἰς τὸν λαμπρὸν τοῦτον ναόν του διὰ νὰ τὸν τιμήσωμεν καὶ νὰ δοξάσωμεν αὐτόν, ὁ ὁποῖος, κατὰ τοὺς λόγους τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, εἶναι διὰ τὴν Ἐκκλησίαν, «παντοδαποῦς εὐεργεσίας ἥλιος, πηγὴ χαρίτων ἀένναος, θαυμάτων πέλαγος ἀνεξάντλητον, καὶ ἄβυσσος ἀνεκδιήγητος ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ἀγαθῶν». (Ὁμιλία ΜΘ΄ εἰς τὸν ἐν ἁγίοις Μεγαλομάρτυρα καὶ θαυματουργὸν καὶ μυροβλύτην Δημήτριον).
Ὁ ναὸς οὗτος, ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, μαρτυρεῖ εὐγλώττως τὴν ἀγάπην τῶν προγόνων σας Σιατιστιέων πρὸς τὸν μάρτυρα, καθ᾿ ὅτι δεσπόζει ὅλης τῆς πόλεως, καὶ ἀποσπᾷ ἀμέσως τὴν προσοχὴν καὶ τὸν θαυμασμὸν ὅσων ἐπισκέπτονται αὐτήν, ἀποδεικνύων ὅτι ὁ ἅγιος καὶ ἡ Ἐκκλησία κατέχουν τὴν κεντρικὴν θέσιν εἰς τὴν καρδίαν καὶ εἰς τὴν ζωὴν τῶν φιλοθέων κατοίκων της, ὡς καύχημα, δόξα καὶ καταφύγιόν των. Συγκινούμεθα δὲ μανθάνοντες ὅτι οἱ εὐλαβεῖς πρόγονοί σας δὲν ἐπτοήθησαν ἐκ τῆς καταστροφῆς τοῦ ναοῦ, ἀλλὰ ἀνήγειραν τὸν παρόντα Ἱερὸν Οἶκον τοῦ Μεγαλομάρτυρος μὲ κάθε μεγαλοπρέπειαν, καὶ προσέφεραν εἰς τὸν Θεὸν ὅ,τι καλλίτερον εἶχον, διὰ νὰ γίνῃ περίβλεπτος καὶ περικαλλής, ἀληθινὸν κόσμημα τῆς πόλεως. Ἀλλὰ καὶ οἱ πολυάριθμοι, ἐν σχέσει πρὸς τὸν πληθυσμόν, μεταβυζαντινοὶ ναοί, τοὺς ὁποίους εἶχον ἀνεγείρει ἐνταῦθα, ἀποτελοῦν ἀδιάψευστα τεκμήρια καὶ ζωντανὰ μνημεῖα τῆς πηγαίας πίστεως καὶ τῆς πατρῴας εὐσεβείας, ἡ ὁποία ἐκράτησεν αὐτοὺς πνευματικῶς ἀλωβήτους εἰς καιροὺς ζοφεροὺς καὶ δυσχειμέρους, ὅταν ὁμογενεῖς γείτονες τῶν ἐκ τῶν πλησίον περιοχῶν, οἱ γνωστοὶ σήμερον ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν «Βαλλαάδες», εἶχον ἀρνηθῆ τὴν πίστιν αὐτῶν.
Χαίρομεν ἐπίσης βλέποντες σὲ σᾶς, τοὺς ἀπογόνους των, τὰς ἰδίας ἀρετάς, τὰς ὁποίας ἐκεῖνοι εἶχον, δηλαδὴ τὴν ἁγνὴν φιλοπατρίαν, τὴν πλουσίαν παιδείαν καὶ ἔφεσιν πρὸς τὰ γράμματα, τὴν ἐργατικότητα καὶ ἔντονον οἰκονομικὴν δραστηριότητα, καὶ τὴν ἀνάδειξιν νέων εὐεργετῶν τῆς πόλεως, οἱ ὁποῖοι φροντίζουν διὰ τὰς ἀνάγκας της, καὶ ἰδιαιτέρως διὰ τὰς ἀνάγκας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς παιδείας.
Εὐχαριστοῦμεν, Ὁσιολογιώτατε Ἀρχιμανδρῖτα κύριε Στέφανε καὶ Ἐξοχώτατε Περιφερειάρχα Δυτικῆς Μακεδονίας κύριε Δακῆ, διὰ τοὺς ἐκ μέρους ὅλων τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς θερμοὺς λόγους τιμῆς καὶ σεβασμοῦ πρὸς τὸ Οἰκουμενικόν μας Πατριαρχεῖον, τὸ ὁποῖον πάντοτε, ὡς μήτρα καὶ πνευματικὴ μήτηρ αὐτῶν, ἦτο ὁ ἐνσαρκωτὴς τῶν πόθων καὶ τῶν ἐλπίδων των διὰ τὴν ἀνάστασιν τοῦ Γένους, καὶ παραμένει δι᾿ ὑμᾶς, μὲ τὴν δισχιλιετῆ παράδοσίν του, τοὺς ἁγίους Πατριάρχας του καὶ τὴν ποικίλην διαχρονικὴν προσφοράν του, πηγὴ πνευματικῆς παραμυθίας καὶ παρακλήσεως, ἰδιαιτέρως κατὰ τὰς δυσχερεῖς διὰ τὸν λαὸν ταύτας περιόδους.
Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ λησμονήσωμεν, παρόντες σήμερον εἰς τὴν πόλιν σας καὶ συμμετέχοντες εἰς τὴν κοινὴν χαρὰν καὶ πανήγυρίν σας, τὴν ἑορτὴν τοῦ πολιούχου αὐτῆς ἁγίου Δημητρίου, τὰ ἐκλεκτὰ τέκνα της, τὰ ὁποῖα τὰ πάντα ἔδωκαν εἰς τοὺς ἀγῶνας διὰ τὴν ἐλευθερίαν, ὡς τοὺς ἀδελφοὺς Μαρκίδας – Πουλίου ἐν Βιέννῃ, οἱ ὁποῖοι ἐξέδωκαν τὴν πρώτην ἐφημερίδα τῶν συγχρόνων Ἑλλήνων, καὶ μὲ τὸ τυπογραφεῖον των διεδραμάτισαν σημαντικὸν ρόλον εἰς τὴν πνευματικὴν καὶ πολιτικὴν ἀφύπνισιν τοῦ ἀποδήμου ἑλληνισμοῦ. Εὐχόμεθα ὁ Θεὸς νὰ ἀναπαύῃ τὰς ψυχάς των καὶ νὰ ἀποδώσῃ εἰς αὐτοὺς τὸν μισθὸν τῆς φιλοπατρίας καὶ φιλογενείας των.
Ἡ σημερινὴ ἑορτή, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, καλεῖ ἡμᾶς εἰς μίμησιν τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος, ὡς ἄλλωστε κάθε ἀληθινὴ ἑορτὴ ἁγίου εἶναι μίμησις αὐτοῦ. Καὶ μίμησις τοῦ ἁγίου σημαίνει νὰ ἀποκτήσωμεν ὀλίγην ἀπὸ τὴν φλόγα τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀφοσιώσεως καὶ τελείας ἀγάπης πρὸς τὸν Θεόν, τὴν ὁποίαν εἶχεν ὁ ἅγιος. Αὐτὸ τὸ πῦρ ὤθησεν αὐτὸν εἰς τὸ μαρτύριον, διότι -ἦτο τετρωμένος ἐκ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ἔχων ἀνυποχώρητον καὶ ἀνένδοτον τὴν ἔφεσιν πρὸς τὸν μόνον ἀληθινὸν ἐραστήν, τὸν Χριστόν, ὁ ἀδαμάντινος μάρτυς Δημήτριος ἐφήρμοζε καθ᾿ ἑαυτὸν τοὺς λόγους τοῦ μεγάλου Ἱερομάρτυρος Ἰγνατίου: «Οὔκ ἐστιν ἐν ἑμοὶ πῦρ φιλόϋλον, ὕδωρ δὲ μᾶλλον ζῶν, καὶ λαλοῦν ἐν ἐμοί, ἔνδοθέν μοι λέγον, “Δεῦρο πρὸς τὸν Πατέρα”». Ἀπὸ αὐτὴν τὴν θεϊκὴν φλόγα, τὴν ὁποίαν μόνον ὁ νυμφίος τῶν ψυχῶν γνωρίζει νὰ ἀνάπτῃ εἰς τὰς καρδίας τῶν ἀνθρώπων, πυρπολούμενος ὁ ἅγιος Μεγαλομάρτυς ἐπεθύμει νὰ χωρισθῇ τὸ συντομώτερον ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμον καὶ νὰ ἑνωθῇ διὰ παντὸς ὑποστατικῶς πρὸς τὸν ποθούμενον Χριστόν, ἀξιωθεὶς νὰ λογχευθῇ τὴν πλευράν του ὡς γνήσιος μαθητὴς καὶ μιμητὴς τοῦ διδασκάλου του.
Ὡς χαρακτηριστικῶς λέγει καὶ πάλιν ὁ ἕτερος μέγας ἅγιος καὶ προστάτης τῆς ἁγιοτόκου Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ ἅγιος Δημήτριος «οὐδὲ ἐν νῷ ποτε κατεδέξατό τι τῶν μὴ θεοσεβῶν, οὔτε πρὸς πρᾶξιν ὥδευσεν οὐ θεάρεστον». Μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν δεικνύει ὅτι ὅλος ὁ ἀγὼν καὶ ἡ πάλη τοῦ ἁγίου, καὶ κάθε χριστιανοῦ, εὑρίσκεται εἰς τὸν νοῦν, διὰ νὰ φυλάξῃ αὐτὸν καθαρὸν ἀπὸ τοὺς ἀτόπους καὶ ἀκαθάρτους λογισμούς, τοὺς ὁποίους ὑποβάλλουν οἱ ἐχθροὶ τῆς σωτηρίας μας, οἱ χειρότεροι ἀπὸ τοὺς αἰσθητοὺς ἐχθρούς, οἱ ὁποῖοι μόνον τὸ σῶμα μας ἠμποροῦν νὰ βλάψουν. Ὁ ἅγιος Δημήτριος δηλαδὴ ἐκέρδισε πρῶτον τὴν μάχην τοῦ νοὸς καὶ ἐν συνεχείᾳ ὅλους τοὺς ἄλλους ὑπερανθρώπους ἀγῶνας τοῦ μαρτυρίου. Εὑρισκόμενος εἰς τὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας του, ἠσπάσθη τὴν ἀρετὴν τῆς παρθενίας, καὶ ἀπέκτησε μίαν θαυμαστὴν ὡραιότητα, ὄχι μόνον κατὰ τὸν ἔξω καὶ ὑπὸ αἴσθησιν ἄνθρωπον, ἀλλὰ πολὺ περισσότερον κατὰ τὸν ἔσω καὶ μὴ ὁρατόν. Ἀνεδείχθη «Θεοῦ, βίβλος καὶ πλὰξ ἢ πίναξ, δακτύλῳ γεγραμμένη Θεοῦ, καὶ προτεθειμένη τοῖς πᾶσιν εἰς κοινὸν ὄφελος» (Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, ἐ.ἄ.). Ὁ δὲ θάνατος αὐτοῦ ἐπεσφράγισε τὴν ζωὴν αὐτήν, τὴν ἀφιερωμένην εἰς τὸν Χριστόν, ὁ Ὁποῖος τὸν ἐδόξασε καὶ ἔτι ζῶντα, καὶ διὰ θανάτου, καὶ μετὰ θάνατον, διότι τὸ αἷμα τὸ ὁποῖον ὁ μάρτυς ἔχυσε μέχρι τελευταίας ρανίδος ὑπὲρ Αὐτοῦ, μετεβλήθη εἰς ὀσμὴν εὐωδίας πνευματικῆς καὶ ἐπὶ αἰῶνας ἀντὶ αἵματος ἀπὸ τοῦ ἀθλητικοῦ του σώματος ἔρρεεν εὔοσμον μύρον. Μὲ τοιοῦτον οὐράνιον προστάτην δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴ αἰσθάνεται ἀσφαλὴς ἡ πόλις σας ἀπὸ πάσης ἐπιβουλῆς ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν.
Νὰ δεηθῶμεν, λοιπόν, ἀπὸ καρδίας εἰς τὸν ἅγιον ὅπως χορηγῇ εἰς τὸν ἀρχιποίμενα τῆς πόλεως ταύτης πλουσίαν τὴν χάριν του, διὰ νὰ ὁδηγῇ τὸ ποίμνιον αὐτῆς εἰς τὴν οὐράνιον μάνδραν. Νὰ εὐχηθῶμεν ὡσαύτως νὰ διαφυλάττῃ, μὲ τὰς πολυειδεῖς εὐεργεσίας του καὶ τὰς πρὸς τὸν Θεὸν ἀδιαλείπτους πρεσβείας, τὰς ἐκκλησιαστικὰς καὶ πολιτικὰς ἀρχὰς αὐτῆς ὑγιεῖς καὶ εὐρώστους πνευματικῶς καὶ σωματικῶς.
Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ,
Ἡ Πατριαρχικὴ ἐπίσκεψίς μας αὐτὴ εἰς τὴν πόλιν καὶ τὴν περιοχήν σας εἴμεθα βέβαιοι ὅτι θὰ ἐνισχύσῃ ἀκόμη περισσότερον τοὺς ἤδη ἰσχυροὺς καὶ ἱεροὺς δεσμοὺς ποὺ σᾶς συνδέουν μὲ τὸ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἱερόν μας Κέντρον, τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον. Εἶναι δεσμοὶ ἀκατάλυτοι, διότι ἐσφυρηλατήθησαν καὶ ἐκαλλιεργήθησαν ἐπὶ μακρὰν σειρὰν αἰώνων. Καὶ εἴμεθα ἀκόμη βέβαιοι, ὅτι ἡ χαρὰ διὰ τὴν σημερινὴν συνάντησίν μας ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου καὶ τοῦ μεγαλομάρτυρός του Δημητρίου εἶναι χαρὰ ἀμοιβαία καὶ ἀμφίδρομος, διὰ σᾶς καὶ δι᾿ ἡμᾶς. Ἡμεῖς σᾶς μεταφέρομεν ἀγάπην πολλὴν καὶ εἰλικρινῆ καὶ στοργὴν καὶ εὐλογίαν ἀπὸ τοῦ Βοσπόρου τ᾿ Ἁγιονέρια, καὶ παίρνουμε ἀπὸ σᾶς καὶ ἀπὸ τὴν ἀφοσίωσίν σας εἰς τὸν πάνσεπτον Οἰκουμενικὸν Θρόνον θάρρος καὶ δύναμιν διὰ νὰ συνεχίζουμε τὸν δύσκολον ἀλλὰ ἱερὸν καὶ ὡραῖον ἀγῶνα διὰ νὰ μένῃ εἰς τὸ διηνεκὲς ἄσβεστος ἡ κανδήλα τοῦ κλεινοῦ Φαναρίου καὶ ὑψηλὸν τὸ φρόνημα τοῦ Γένους. Σεῖς νὰ ἀτενίζετε πάντοτε μὲ ἐμπιστοσύνην εἰς τὴν Μητέρα σας Ἐκκλησίαν καὶ νὰ προσεύχεσθε δι᾿ αὐτὴν καὶ αὐτὴ ποτὲ δὲν θὰ σᾶς ἐγκαταλείψῃ καὶ δὲν θὰ σᾶς διαψεύσῃ. Καὶ μέσα εἰς αὐτὴν τὴν ἀλληλοπεριχώρησιν καὶ τὸν ἐναγκαλισμὸν στοργικῆς Μητέρας καὶ ἀφωσιωμένων καὶ ἀξίων τέκνων της θὰ πορευώμεθα εἰς τὸν δρόμον τῶν πεπρωμένων τῆς φυλῆς καὶ τοῦ Γένους καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ θὰ δοξάζωμεν τὸν πατέρα ἡμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.