“Η ΠΤΩΧΕΙΑ ΚΑΚΟΝ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ”

Ἀγαπητοί καί διακεκριμένοι σύνεδροι,

Συγχαίρομεν ὑμῖν διά τόν ζῆλον σας ἐπί τοῦ θέματος τῆς ἐξαλείψεως τῆς πτωχείας εἰς τόν πλανήτην μας.

Ὅλοι γνωρίζετε ὅτι ὁ πλοῦτος παράγεται κυρίως ἀπό τήν ἀνθρωπίνην ἐργασίαν, τό κεφάλαιον καί τούς φυσικούς πόρους. Τό ποσόν τοῦ πλούτου εἶναι περίπου δεδομένον, ἡ κατανομή του ποικίλλει. Πολύς πλοῦτος εἰς χεῖρας ὀλίγων συνεπάγεται πενίαν διά τούς πολλούς.

Ἡ πτωχεία τῶν πολλῶν εἶναι κακόν διά τούς πλουσίους περισσότερον ἀπό ὅσον εἶναι κακόν διά τούς πτωχούς. Τόσον μεταφυσικῶς ὅσον καί ἐγκοσμίως. Τό ἄγχος τῆς διατηρήσεως τῶν κεκτημένων καί τοῦ κινδύνου ἐξεγέρσεως τῶν πεινώντων ἐνθυμίζει τό ἀρχαῖον ρητόν “τό φυλάξασθαι τά ἀγαθά χαλεπώτερον τοῦ κτήσασθαι”.

Πρακτικῶς βεβαίως εἶναι δύσκολον, μέ τήν νοοτροπίαν τοῦ homo oeconomicus ἡ ὁποία ἐπικρατεῖ, νά ἀντισταθῶμεν εἰς τήν ἄκρατον ἐπιθυμίαν ἀνελέγκτου πλουτισμοῦ τῶν πλουσίων, ἡ ὁποία εἶναι κυρίαρχος εἰς τήν ἐποχήν τοῦ φιλελευθερισμοῦ.

Ἐν τούτοις δέν δυνάμεθα νά ἀδρανήσωμεν. Ἡμεῖς οἱ θρησκευτικοί λειτουργοί δέν δυνάμεθα νά λάβωμεν πρακτικά μέτρα. Δυνάμεθα μόνον νά εὐαισθητοποιήσωμεν συνειδήσεις. Καί πιστεύομεν ὅτι καί τοῦτο εἶναι ἕν πρακτικόν μέτρον.

Ἀλλά ἔχομεν ἐπίγνωσιν ὅτι τό κοινόν, πρός τό ὁποῖον ἀπευθυνόμεθα, εἶναι ἐξαιρετικῶς ὀλιγάριθμον καί ἐξαιρετικῶς δέσμιον τῆς ἰδέας τοῦ μεγίστου κέρδους.

Πῶς θά πεισθῇ νά μειώσῃ τάς ἀπαιτήσεις του; Ἀτυχῶς μόνον ἐάν πεισθῇ ὅτι τό μέγιστον κέρδος ἐπιτυγχάνεται διά φαινομενικῶν θυσιῶν, ἤτοι διά δαπανῶν, αἱ ὁποῖαι ἄν καί ἐκ πρώτης ὄψεως φαίνονται καθαρῶς φιλανθρωπικαί καί ἀνανταπόδοτοι, ἤτοι χωρίς ὠφέλειαν διά τόν δαπανῶντα, ἐν τούτοις τελικῶς ἀποβαίνουν καί ὑπέρ αὐτοῦ.

Εἰς αὐτήν τήν ἀντίληψιν στηρίζονται ὅλα τά προγράμματα ἀναπτυξιακῆς βοηθείας διά δωρεάν χορηγήσεων. Τελικῶς τό ἀποτέλεσμα εἶναι, ὡς ὁμολογεῖται ὑπό τῶν εἰδημόνων, ὅτι τό ποσόν τῆς βοηθείας ἐπιστρέφει πολλαπλάσιον εἰς τούς δαπανήσαντας αὐτό.

Γνωστόν εἶναι τό παράδειγμα τοῦ δυτικοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἐπεσκέφθη τήν ἀφρικανικήν  ἤπειρον διά νά πωλήσῃ ὑποδήματα καί ἀπῆλθεν ἀπογοητευμένος διότι εἶδεν ὅτι οὔτε ἐφόρουν ὑποδήματα οὔτε εἶχον χρήματα διά νά ἀγοράσουν. Ἀντιθέτως πρός αὐτόν ἄλλος εὐφυέστερος αὐτοῦ ἀνεχώρησε χαρούμενος διότι εἶδεν μίαν παρθένον ἀγοράν δυναμένην νά ἀπορροφήσῃ ἑκατομμύρια ζευγῶν ὑποδημάτων, ἀρκεῖ νά ἐδίδοντο εἰς τούς ἀνυποδήτους τά μέσα πρός τοῦτο.

Ἀσφαλῶς ἡ βοήθεια ἡ ὁποία δίδεται πρός ἄμεσον κατανάλωσιν δέν εἶναι παραγωγική καί ἀποδοτική οὔτε διά τόν λαμβάνοντα οὔτε διά τόν δίδοντα. Χρειάζεται τοιαύτη βοήθεια, ὥστε ὁ βοηθούμενος νά καταστῇ δι᾿ αὐτῆς ἱκανός νά παράγῃ καί νά αὐτοσυντηρῆται διά τοῦ εἰσοδήματός του.

Αὐτή ἡ βοήθεια εἶναι ἡ ἀναπτυξιακή, ἡ μορφωτική καί ἡ ἠθική.

Ἡ χρησιμότης τῶν δύο πρώτων εἰδῶν βοηθείας εἶναι γενικῶς ἀποδεκτή. Ἐπί τοῦ τελευταίου χρειάζεται μία διευκρίνησις διότι εἴθισται νά διαχωρίζεται τό ἦθος ἀπό τήν παραγωγικότητα. Ἐν τούτοις, ἡ ἐγκληματικότης ἀφ᾿ ἑνός καί ἡ διαφθορά ἀφ᾿ ἑτέρου  ἐμποδίζουν εἰς μέγιστον βαθμόν τήν παραγωγικότητα. Ἡ ἐγκληματικότης αὐξάνει τό κόστος τῆς φυλάξεως, ἐκδιώκει τούς ἐπενδυτάς, δημιουργεῖ κόστος καταστολῆς καί κρατήσεως τῶν ἐγκληματιῶν καί φθείρει τήν δραστηριότητα τοῦ πολίτου. Ἡ διαφθορά ἐμποδίζει τήν λειτουργικότητα τῶν μηχανισμῶν τῆς οἰκονομίας καί ἀποτελεῖ τροχοπέδην εἰς τήν ἀνάπτυξιν. Συνεπῶς, ἡ καλλιέργεια τοῦ ἤθους εἶναι ἐξόχως παραγωγική ἐργασία. Παρά ταῦτα, τοῦτο δέν τυγχάνει τῆς δεούσης προσοχῆς καί ἡ ἐκπαίδευσις ἐν πολλοῖς ἔχει ἀποχωρισθῆ τοῦ ἰδεώδους τῆς ἠθικῆς ἀγωγῆς. Αὐτό εἶναι λάθος. Ἡ ἠθική ἀγωγή ἔπρεπε νά εἶναι τό πρώτιστον μέλημα τῆς παιδείας, διότι μόνον ἐπί ἠθικῶν μελῶν τῆς κοινωνίας δύναται νά στηριχθῇ ἡ οἰκονομική πρόοδος αὐτῆς.

Σᾶς εὐχαριστοῦμεν διά τήν προσοχήν σας καί εὐχόμεθα πᾶσαν παρά Θεοῦ φώτισιν καί βοήθειαν εἰς τό θεάρεστον ἔργον σας.