Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος, ἐν Κυρίῳ ἀγαπητέ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ, κύριε Χριστόδουλε,
Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Ἐξοχώτατε κύριε Ὑφυπουργέ,
Ὁσιώτατοι καί εὐλαβέστατοι ἱερεῖς, διάκονοι, μοναχοί καί μοναχαί,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες ὀφφικιάλοι τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας,
Τέκνα τῆς Ἐκκλησίας προσφιλῆ καί φιλέορτα,
«Ὁ τόν παρόντα συγκεκροτηκώς σύλλογον, καί τήν χαρμόσυνον ταύτην καταφαιδρύνων πανήγυριν, Βαρθολομαῖός ἐστιν ὁ μακάριος», τιμώμενος σήμερον ὁμοῦ μετά τοῦ Βαρνάβα καί «φωταγωγῶν τούς τιμῶντας» αὐτόν, κατά τό Κοντάκιον τῆς ἑορτῆς του.
Ἠκούσαμεν ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ τούς ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας πρός τούς Ἀποστόλους, ἠκούσαμεν δέ ἐν τῇ Αἰθούσῃ ταύτῃ τοῦ Θρόνου καί τούς πρόφρονας λόγους τῆς σεβασμίας Ἱεραρχίας καί τοῦ προσφιλοῦς πληρώματος πρός τόν ἄγοντα τά ὀνομαστήρια αὐτοῦ ἐλέῳ Θεοῦ Πρωτοδιάκονον τῆς Ἐκκλησίας. Τούς λόγους τούτους τούς πλήρεις ἀγάπης καί ἐπιεικῶν κρίσεων διά τόν ὁμιλοῦντα καί τό ἔργον αὐτοῦ «ἐδεξάμεθα μέν, οὐκ ἀπεδεξάμεθα δέ», ἵνα κατά Συμεών τόν Νέον Θεολόγον εἴπωμεν. Καί τοῦτο ἀσφαλῶς οὐχί δι᾿ οἱονδήτινα ἄλλον λόγον, ἀλλά μόνον διότι θεωροῦμεν χρέος καί ὀφειλήν πρός τήν Ἐκκλησίαν καί τό Γένος πᾶν ὅ,τι βουλευόμεθα, μελετῶμεν, ἐργαζόμεθα καί προσφέρομεν διά τῶν ταπεινῶν ἡμῶν δυνάμεων, τάς ὁποίας πάσας, καί δή καί ἡμᾶς αὐτούς, ἀφιερώσαμεν τέλεον τῷ Θεῷ, ἀφ᾿ ἧς ἡμέρας αἱ βουλαί Αὐτοῦ ἐκάλεσαν ἡμᾶς ἐπί τό πηδάλιον τοῦ σκάφους τῆς Κωνσταντινουπολίτιδος Ἐκκλησίας διά τῆς τιμίας ψήφου τῆς Ἱεραρχίας αὐτῆς. Ἄλλαις λέξεσι, «δοῦλος ἀχρεῖός ἐσμεν, ὅτι ὅ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν» (Λουκ. 17,10) καί συνεχίζομεν ποιοῦντες διά τό κλέος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καί τήν μαρτυρίαν αὐτῆς ἐν τῷ κόσμῳ. Ἄλλωστε, εἶναι ὑψίστη τιμή νά διακονῇ κανείς ἕνα τοιοῦτον θεσμόν, ἐπισκιαζόμενον ἐμφανῶς ὑπό τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διά τῆς ὁποίας καί μόνον παραμένει ἀρραγής καί ἀσάλευτος, ἑδραῖος καί ἀμετακίνητος ἐπί σειράν αἰώνων μακρῶν.
Τί καί ἄν πνέουν κατά καιρούς ἄνεμοι ἰσχυροί; Τί καί ἄν θύελλαι καί τρικυμίαι κλυδωνίζουν τό σκάφος τοῦτο; Εἶναι ὡσάν τεθεμελιωμένον ἐπί τήν πέτραν ἔστω καί ἄν ποντοπορεῖ· διά τοῦτο «καί κατέβη ἡ βροχή καί ἦλθον οἱ ποταμοί καί ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καί προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ταύτῃ, καί οὐκ ἔπεσε» (Ματθ. 7,25).
Καί ἀπό τῆς ἕδρας του ταύτης ἐν τῇ πόλει τῶν πόλεων τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον διακονεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τάς ἀνάγκας τοῦ ἀνθρώπου, «οὗ οὐδέν κρεῖττον», κατά τόν Ἅγιον Γρηγόριον τόν Παλαμᾶν. Στηρίζει τήν πίστιν, τήν ὁποίαν ἐδίδαξεν ὁ Χριστός καί ἐκήρυξαν οἱ Ἀπόστολοι καί ἡρμήνευσαν οἱ Πατέρες καί ἐδογμάτισαν αἱ Οἰκουμενικαί Σύνοδοι. Ἀπό τό Φανάριον τό φῶς τοῦ Χριστοῦ φαίνει πᾶσι, καθώς τά ποικιλώνυμα δῆθεν φῶτα ἀποδεικνύονται σύν τῷ χρόνῳ ἑστίαι σκότους. Ὄντως, ἐδῶ εἰς τήν φωτοδόχον Μητέρα Ἐκκλησίαν σιγοκαίει ἐπί αἰῶνας φῶς μέγα, φῶς ἱλαρόν, φῶς ἀνέσπερον, φῶς νικητικόν τοῦ σκότους.
Ἐδῶ διατηρεῖται, μέ τήν συσσώρευσιν τῆς σοφίας καί τῆς ἐμπειρίας πολλῶν αἰώνων, «ὁ ἀληθής νοῦς τῶν ἐγκειμένων», ὅπως θά ἔλεγεν ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, δηλαδή ἡ ἀληθινή ἔννοια τῶν πραγμάτων. Δι᾿ αὐτό καί τό μήνυμα καί τό κήρυγμα τοῦ Θρόνου εἶναι πάντοτε ἐμπράγματον, ρεαλιστικόν, φιλάνθρωπον, ἀγαπητικόν, περιβεβλημένον μέ τό ἔνδυμα ἑκάστης ἐποχῆς, τήν σάρκα τῆς ἱστορίας. Αὐτό εἶναι ἡ αὐθεντική ἑρμηνεία τῆς Παραδόσεως, τ.ἔ. ἡ ἐνσάρκωσις τῆς ἀληθείας, ἡ ὁποία «ἀλήθεια δέν προδίδεται ὅταν ἐνσαρκοῦται εἰς κάθε ἱστορικήν ἐποχήν». Ὁ λόγος τοῦ Φαναρίου ὑπῆρξεν, εἶναι καί θά παραμείνῃ μακράν τῶν φανατικῶν ἀδολεσχιῶν καί τῶν φονταμενταλιστικῶν μισαλλοδοξιῶν καί τό Πατριαρχεῖον μας θά ἐξακολουθήσῃ νά ἐργάζεται, ὥστε «μίαν ἡμέραν ἐν τῇ ἱστορίᾳ ἤ εἰς τό μεταίχμιον τῆς ἱστορίας καί τοῦ τέλους αὐτῆς νά πληρωθῇ ἡ προφητική δέησις τοῦ Κυρίου « ἵνα πάντες ἕν ὦσι».
Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον θά συνεχίσῃ νά εἶναι σύμβολον εἰς τήν συλλογικήν συνείδησιν τοῦ Γένους, κιβωτός τῆς ἱστορικῆς μνήμης, σημεῖον ἀναφορᾶς πολλῶν, ἐργαστήριον ὑψηλοῦ πολιτισμοῦ, καταφύγιον ἀγάπης, ἐλπίδος καί χαρᾶς, ὁ προεξάρχων Θρόνος ἐν τῇ ἀγάπῃ καί τῇ διακονίᾳ ἁπάντων τῶν ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων.
Ἴσως ὅλα αὐτά τά ὁποῖα ἐλέχθησαν καί τά πλείονα τά ὁποῖα αἰσθανόμεθα διά τήν Μητέρα καί τροφόν ἡμῶν Ἐκκλησίαν νά φαίνωνται ὑπερβολικά καί νά ἀκούωνται ὡς αὐτοέπαινος καί περιαυτολογία. Ὅμως ἡμεῖς, ζῶντες τήν ἱστορίαν καί μάρτυρες ὄντες τῶν παθημάτων ἀφ᾿ ἑνός καί τῆς προσφορᾶς ἀφ᾿ ἑτέρου τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων, πιστεύομεν ὅτι ἰσαρίθμους τῇ ψάμμῳ ᾠδάς καί ἄν προσφέρωμεν εἰς αὐτήν μικρόν καί ἐλάχιστον μόνον θά ἔχωμεν εἴπει διά τό ὕψος τῆς μεγαλωσύνης αὐτῆς.
Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν τῷ Ἀναστάντι καί τῷ Ἀναληφθέντι Κυρίῳ,
Σήμερον, 11ην Ἰουνίου, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν μνήμην τοῦ «ἀληθοῦς Ἰσραηλίτου» Ἀποστόλου Βαρθολομαίου τῶν Συνοπτικῶν ἤ τοῦ Ναθαναήλ τοῦ τετάρτου Εὐαγγελίου, τοῦ ὁποίου νυμφαγωγός κατά τήν κλῆσιν του ὑπό τοῦ Κυρίου ὑπῆρξεν ὁ Ἀπόστολος Φίλιππος· τοῦ Βαρθολομαίου τοῦ θεορρήμονος, τοῦ μυστολέκτου, τοῦ θεοσόφου, τοῦ ἐρίφρονος, ὁ ὁποῖος, ὅπως καί οἱ λοιποί Ἀπόστολοι, «ὅλην ἀπανηνάμενος τήν κτῆσιν τῶν ἐπί γῆς, πατρίδα, γονεῖς, συγγενεῖς, φίλους, πᾶν ὅ,τι καλόν ἀνθρώποις καί περισπούδαστον», ἠκολούθησε τόν Χριστόν καί ἔγινεν Αὐτῷ «ὁμοδιαίτος καί ὁμόροφος, σύσσιτος, συνόμιλος, τῆς αὐτ῀ῆς ὁδοῦ καί ἀγωγῆς τῆς αὐτῆς· κοινωνός πάντων ρητέων καί ἀπορρήτων μυστηρίων….τοῦ τε πάθους Ἰησοῦ καί τῆς ἀναστάσεως καί ἀναλήψεως». Καί ἐκήρυξε τό εὐαγγέλιον «Ἄραψι τοῖς καλουμένοις εὐδαίμοσιν· οὐ μόνον δέ, ἀλλά καί τοῖς Ἰνδοῖς μετά ταῦτα, καί τοῖς ἑῴοις Αἰθίοψιν», προτοῦ μαρτυρήσῃ διά τόν Χριστόν ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἀρμενίᾳ.
«Τοιαῦτα τοῦ ἱεροῦ Βαρθολομαίου». Ἀλλά σήμερον ἡ Ἐκκλησία τιμᾷ τήν μνήμην καί τῶν Κινέζων Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι ἐμαρτύρησαν διά τόν Χριστόν, ἐν οἷς καί ὁ Ἅγιος Τσί- Σούνγκ. Ἡ Ὀρθοδοξία σήμερον ἐξαπλοῦται ἀθορύβως μέν πλήν σταθερῶς εἰς τάς χώρας τῆς Ἀσίας, εἰς δόξαν Θεοῦ, ἐντός ὀλίγων δέ ἡμερῶν θά ἔχωμεν τήν εὐκαιρίαν νά εὐλογήσωμεν τό τρίτον τούς ἐν Κορέᾳ ὁμοπίστους ἀδελφούς μας ἐπί τῇ συμπληρώσει ἡμίσεος αἰῶνος ἀφ᾿ ἧς οὗτοι ἐτέθησαν ὑπό τήν κανονικήν προστασίαν τοῦ πανιέρου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου.
Καί ἀκόμη, σήμερον εἶναι ἡ μνήμη ἑνός νεοφανοῦς Ἁγίου τῆς Ὀρθοδοξίας, τοῦ ὁμολογητοῦ ἰατροῦ καί Ἀρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως τῆς Κριμαίας Λουκᾶ. Ἐάν δέν ἀπατώμεθα, σήμερον ἡ ἀδελφή Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας τιμᾷ τούς Ἁγίους Πάντας οἱ ὁποῖοι διέλαμψαν καί ἡγίασαν εἰς τήν Ρωσσίαν. Πόσον μᾶς συγκινεῖ αὐτή ἡ οἰκουμενικότης τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ καθολικότης τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ παγκοσμιότης τῆς ἁγιότητος! Ἀπό τήν Ἀρμενίαν μέ τόν τάφον τοῦ Ἀποστόλου Βαρθολομαίου, ἀπό τήν Κύπρον τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα, ἀπό τήν Κίναν τοῦ Τσί-Σούνγκ, ἀπό τήν Οὐκρανίαν καί τήν Ρωσσίαν, μᾶς ἔρχεται σήμερον πολλή παρηγορία καί ἐνίσχυσις καί πνευματική ἀγαλλίασις. «Μεγίστη γάρ ὄντως παράκλησις καί παραμυθία ἀπό τῶν τάφων τῶν ἁγίων τούτων πᾶσιν ἀνθρώποις προσγίνεται», θά ἔλεγε χαίρων ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ τόν Θρόνον τοῦτον κοσμήσας μέ τήν ἰδικήν του μεγίστην ἁγιότητα.
Αὐτήν τήν ἑνότητα τοῦ πνεύματος τῶν ὀρθοδόξων, αὐτήν τήν οἰκουμενικότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μαρτυρεῖ καί ἡ συγκέντρωσις σήμερον ἐνταῦθα ἐκπροσώπων ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν καί πιστῶν τέκνων τῆς Ἐκκλησίας. Χαιρετίζομεν ἰδιαιτέρως τήν προσέλευσιν τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυρίου Χριστοδούλου καί τοῦ Ἐξοχ. Ὑφυπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τῆς Κυβερνήσεως τῆς Ἑλλάδος κυρίου Σκανδαλάκη, οἱ ὁποῖοι τιμοῦν διά τῆς παρουσίας των τήν ἑορτήν ταύτην. Θερμαί εὐχαριστίαι ἐκφράζονται εἰς αὐτούς καί εἰς πάντας τούς λοιπούς διά τήν ἠθικήν συμπαράστασίν των εἰς τό ἔργον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί διά τάς εὐχάς των ἐπί τοῖς ὀνομαστηρίοις ἡμῶν.
Εὐχαριστοῦμεν, κύριε Ὑπουργέ, ὑμᾶς προσωπικῶς καί δι᾿ ὑμῶν τήν ἔντιμον Ἑλληνικήν Κυβέρνησιν, τήν Πολιτείαν ἐν γένει καί ὁλόκληρον τόν ἠγαπημένον Ἑλληνικόν Λαόν διά τά εὐλαβῆ πρός τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν αἰσθήματα.
Μακαριώτατε καί ἀγαπητέ ἐν Χριστῷ ἀδελφέ! Ἔλεγον οἱ σοφοί πρόγονοί μας, ὅτι ἀρχή τῆς σοφίας εἶναι ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις ἤ ἐπίστασις. Ἡ ἀκριβής δηλαδή γνῶσις τοῦ σημαινομένου δι᾿ ἑκάστου ὀνόματος. Ἀναφερόμενοι εἰς τό ἰδικόν Σας ὄνομα, μακαρίζομεν Ὑμᾶς, διότι φέρετε καί τιμᾶτε αὐτό, ὁμολογοῦντες ἑαυτόν ὡς δοῦλον Χριστοῦ. Ἐν τούτῳ πάντες οἱ χριστιανοί τυγχάνομεν συνονόματοι, ἤτοι «δοῦλοι Χριστοῦ». Εἶναι ἡ κατάφασις τῆς διά Χριστοῦ πνευματικῆς ἀπελευθερώσεως πάντων. Διότι, ὅποιος καταξιώνεται διά τοῦ Βαπτίσματος νά γίνῃ δοῦλος Χριστοῦ ἤ δοῦλος Θεοῦ, παύει νά εἶναι δοῦλος ἀνθρώπων. Παύει νά εἶναι δοῦλος τοῦ ἰδίου θελήματος καί νά ὑποτάσσεται εἰς βουλήσεις ἀνθρώπων.
Παύει νά εἶναι δοῦλος τοῦ φρονήματος τῆς σαρκός, τῆς ἐπιθυμίας τοῦ κόσμου τούτου καί τῶν σκοπιμοτήτων αὐτοῦ. Γίνεται δοῦλος τῆς μεγάλης βουλῆς τοῦ ἐν Τριάδι προσκυνουμένου Ἁγίου Θεοῦ ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας. Τοῦτο εὐχόμεθα νά κατισχύσῃ ἐν ὅλῳ τῷ βίῳ καί τῇ διακονίᾳ Ὑμῶν, Μακαριώτατε ἀδελφέ! Τοῦτο παρακαλοῦμεν νά εὔχησθε καί ὑπέρ ἡμῶν ἀδιαλείπτως.
Χαιρετίζομεν ὡσαύτως τήν τιμητικήν παρουσίαν ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν τοῦ Ἱερωτάτου ἀδελφοῦ Ἀρχιεπισκόπου Γεράσων κυρίου Θεοφάνους, ἐκ προσώπου τοῦ πρεσβυγενοῦς Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων, ἐν τῷ ὁποίῳ εὐχόμεθα διαπύρως νά ἐπικρατήσῃ ὡ τάχιστα ἡ εἰρήνη, ἡ ἀγάπη καί ἡ ἑνότης, καθ᾿ ὅτι τό σχίσαι τήν Ἐκκλησίαν εἶναι βαρύτερον καί τῆς αἱρέσεως ἀκόμη ἁμάρτημα.
Εὐχαριστοῦμεν ἐξ ὅλης καρδίας καί τούς προσελθόντας ἐκ τοῦ Περιβολίου τῆς Παναγίας προσφιλεῖς Ἁγιορείτας πατέρας καί λέγομεν καί πάλιν ὅτι σεμνυνόμεθα διά τήν ἐν τῷ Ἄθω ὑπερχιλιετῆ κληρουχίαν τοῦ Θρόνου τούτου.
Εἴθε, ἀγαπητοί, νά εἶναι ἡ παροῦσα ἑορτή μία εὐκαιρία «σιωπηλῆς καταδύσεως εἰς τόν ἑαυτόν μας», κατά τόν ποιητήν (Γκαῖτε). «Ἑαυτός» μας δέν εἶναι μόνον τό πρόσωπον ἑκάστου. Εἶναι καί ὁλόκληρον τό Γένος, ὁλόκληρον τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας καί πάντα ἐν τέλει τά τέκνα τοῦ Θεοῦ. Χρειαζόμεθα πρωτίστως αὐτήν τήν κατάδυσιν καί ἐνδοσκόπησιν ὁλοκλήρου τοῦ σώματος τῆς Ὀρθοδοξίας.
Εἴθε νά εἶναι καί ἡ παροῦσα ἑορτή μία ἑνοποιός εὐκαιρία. Εἴθε νά κατισχύσῃ ἐν ἡμῖν τό πνεῦμα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι, ἄν καί ἔδρασαν χωριστά ἕκαστος εἰς τόν τόπον εἰς τόν ὁποῖον ἐκήρυξεν, ἦσαν ἡνωμένοι κατά τήν καρδίαν, κατά τήν ἀγάπην, κατά τήν πίστιν, διότι ἅπαντες ἀπέβλεπον εἰς τόν Χριστόν, ἐν τῷ Ὁποίῳ ἀνακεφαλαιοῦνται τά πάντα. Τούτου ἡ χάρις καί τό πλούσιον ἔλεος εἴησαν μετά πάντων ὑμῶν. Ἀμήν.