Δώδεκα Ἀπόστολοι Φερίκιοϊ

Πρὶν ἀκόμη συνοικισθεῖ ἡ περιοχὴ καὶ ἑνωθεῖ μὲ τὸ Πέραν, ὑπῆρχε ἐδῶ τὸ ἀρχοντικὸ τῆς χήρας ἑνὸς Γάλλου ἀνακτορικοῦ γιατροῦ, τῆς Madame Feri, στὴν ὁποία εἶχαν δωριθεῖ γαῖες, ἀκατοίκητες τότε, γιὰ τὶς ὑπηρεσίες τοῦ ἄνδρα της.
Ἡ ῥωμαίικη κοινότητα ὀργανώνεται μόλις στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰώνα καὶ ἀφοῦ πρῶτα ἐξασφαλίζεται ἡ ἀπαραίτητη αὐτοκρατορικὴ ἄδεια, θεμελιώνεται καὶ ὁ ναὸς τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων. Ἡ χρονολογία τοποθετήσεως τοῦ θεμελίου λίθου δὲν εἶναι γνωστή, συνάγουμε, ὡστόσο, ὅτι θὰ πρέπει νὰ ἦταν ἀρκετὰ χρόνια πρὶν ἀπὸ τὴν ἀποπεράτωση, τὸ 1868, γιατί ὁ ναὸς εἶναι μεγάλος.
Στὸ ὑπέρθυρο τῆς ἐξωτερικῆς θύρας τοῦ ναοῦ ὑπάρχει μαρμάρινη ἐπιγραφὴ (ἡ μόνη ποὺ βρέθηκε), ἡ ὁποία λέει:
Ὁ ναὸς οὗτος τῶν σοφῶν Ἀποστόλων
Οὐκ ὢν πάροιθεν, ἐκ θεμέθλων νῦν ὅλος
Δέδμηται πιστῶν ἀφθόνῳ χορηγίᾳ
τοῦ Γρηγορίου πατριαρχοῦντος ἕκτου
Ἐν μηνὶ Μαΐῳ 1868
Τὸ ἁγίασμα, στοὺς κήπους τῆς Τσέντρας, βρισκόταν μακριά, σὲ ἀπόσταση περίπου δύο ὡρῶν, μέσα σὲ μιὰ παλιὰ οἰκοδομὴ καὶ πανηγύριζε στὶς 26 Ἰουλίου, στὴν ἑορτὴ τῆς ἁγίας Παρασκευῆς, «ἣν κοσμοῦσι καὶ ἱεραὶ εἰκόνες, τῆδε κακεῖσε δὲ καὶ ἀρχαιότατες» (Ν. Ἀτζέμογλου).
Σὲ κτήριο ἀνακαινισμένο, μέσα στὸν αὐλόγυρο τοῦ ναοῦ, στεγάζεται σήμερα ὁ «Μορφωτικὸς καὶ Καλλιτεχνικὸς Σύνδεσμος Φερίκιοϊ» καὶ ὁ «Ἐρασιτεχνικὸς Θεατρικὸς Ὅμιλος», τὰ μέλη τοῦ ὁποίου εἶναι ἐξαιρετικὰ δραστήρια.

Ἰσμήνη Καπάνταη
Ἐκκλησίες στὴν Κωνσταντινούπολη
Νικόλαος Γκίνης – Κωνσταντῖνος Στράτος