Μεταξὺ Ἀντιγόνης καὶ Πριγκήπου, ἡ Χάλκη – Χαλκίτις ὀνομαζόταν ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους καὶ οἱ Τοῦρκοι τὴν λένε Χέϋμπελι ἀντά, ἐπειδὴ τὸ σχῆμα της θυμίζει δισάκι (χεϋμπέ) – μὲ τὰ πλουμισμένα ξύλινα θέρετρα τῶν ἀρχοντόσογων τῆς Πόλης, τὰ ὁποῖα μᾶς μιλοῦν γιὰ μιὰ κοινωνία κοσμοπολίτικη, ἡ ὁποία μετὰ τὴν ἔκδοση τοῦ Χάττι Χουμαγιοὺν εὐημερεῖ, ἀκολουθεῖ, σὲ γενικὲς γραμμές, τὴν ἴδια ἱστορικὴ πορεία μὲ τὰ ὑπόλοιπα Νησιά.
Στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰώνα ὡστόσο καὶ συγκεκριμένα τὸ 1844, ἐγκαινιάζεται ἡ Πανορθόδοξη Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης καὶ τὸ γεγονὸς αὐτὸ διαφοροποιεῖ καὶ σημαδεύει τὴν νεώτερη ἱστορία τοῦ νησιοῦ.
Χτισμένη τὸ 1857 στὴν κεντρικὴ πλατεία, ἐπάνω στὰ θεμέλια βυζαντινοῦ ναοῦ ἀφιερωμένου στὸν προστάτη τῶν θαλασσινῶν Ἅγιο Νικόλαο, ἡ ἐκκλησία ἔμελλε νὰ ὑποστῇ ζημιὲς ἀπὸ τὸν μεγάλο σεισμὸ τῆς Κωνσταντινούπολης, οἱ ὁποῖες ἐπισκευάσθηκαν ἀργότερα.
Τὸ συγκρότημα σταδιακά ἀλλάζει ὄψη. Τὰ παλιὰ ξύλινα παραπήγματα θὰ ἀντικατασταθοῦν ἀπὸ κτίσματα ποὺ θὰ στεγάσουν καταστήματα καί τὸ 1924, θὰ κατεδαφιστεῖ ὁ περίβολος γιὰ νὰ διαπλατυνθεῖ ὁ δρόμος. Τὸ 1974 ἡ Δημοτικὴ Ἀρχὴ θὰ ἀπαλλοτριώσει καὶ τὸν περίβολο τοῦ ναοῦ, προκειμένου νὰ δημιουργηθεῖ χῶρος σταθμεύσεως.
Στὴν εἴσοδο, πρὶν ἀπὸ τὸν πρόναο, σὲ χωριστὸ κτίσμα, στεγάζεται τὸ ἁγίασμα τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς καὶ στὸ Ἱερὸ Βῆμα τοῦ ναοῦ πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα βρίσκεται ὁ τάφος τοῦ πατριάρχη Σαμουὴλ Α´ τοῦ Χαντζερῆ.
Ἡ ἐκκλησία ἀποκτᾶ ἄλλη ζωὴ τὸ καλοκαίρι, ὅταν στοὺς λιγοστοὺς μόνιμους κατοίκους τῆς ἐνορίας προστίθενται οἱ παραθεριστές.

Ἰσμήνη Καπάνταη
Ἐκκλησίες στὴν Κωνσταντινούπολη
Νικόλαος Γκίνης – Κωνσταντῖνος Στράτος