Στὴν πύλη τοῦ Ἁγίου Ῥωμανοῦ, ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου θεμελιωμένη πάνω στὰ ἐρείπια παλαιότερων ναῶν ποὺ ἐνδεχομένως φθάνουν στὴν ἐποχὴ τῆς Μακεδονικῆς δυναστείας, εἶναι κτίσμα τοῦ 1831, ὅπως μαρτυροῦν ἐπιγραφές. Αὐτὲς οἱ ἐντοιχισμένες μαρμάρινες ἐπιγραφὲς ποὺ συναντᾶ κανεὶς τόσο συχνὰ στοὺς ναοὺς τῆς Πόλης, ἐπιγραφὲς ποὺ οἱ περισσότερες ἀναφέρονται σὲ ἀνοικοδομήσεις καὶ ἐπισκευὲς καὶ σπανιότερα στὴν χρονολογία ἱδρύσεως τοῦ ναοῦ, θὰ ἔλεγε κανεὶς ὅτι ἂν ὁ ἱστορικὸς τοῦ μέλλοντος δὲν εἶχε ἄλλα στοιχεῖα ἔξω ἀπὸ αὐτές, θὰ μποροῦσε ἴσως νὰ ἀναπλάσῃ, ὄχι τόσο τὴν ἱστορία κάθε ναοῦ, ἀλλὰ τὴν ἱστορία τῆς Ῥωμιοσύνης τῆς Πόλης.
Αὐτὲς οἱ ἐπιγραφὲς ποὺ μᾶς μιλοῦν γιὰ τὸν «πόθον καὶ ζῆλον τῶν ἐνοριτῶν καὶ τοῦ ἀρχιερέα τῆς ἐκκλησίας τοῦ Κυρ Σωφρονίου» κι᾽ ἀλλοῦ «τῶν μπαχτσεβάνηδων καὶ τῶν ἐπιστατῶν μπακάληδων», αὐτὲς οἱ ἀνορθόγραφες τὶς περισσότερες φορὲς ἐπιγραφές, ἀποτελοῦν ἕνα «ἑρμηνευτικὸ κλειδί» γιὰ τὸν μελετητὴ τῶν λαμπρῶν κοινοτήτων τῶν Ἑλλήνων τῆς Πόλης.
Στὴν ἀριστερὴ πλευρὰ τοῦ νάρθηκα ὑπάρχει τὸ ἁγίασμα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Τὸ περιστόμιο τοῦ πηγαδιοῦ καθὼς καὶ τὸ ἁγιασματάρι εἶναι μαρμάρινα.
Ἰσμήνη Καπάνταη
Ἐκκλησίες στὴν Κωνσταντινούπολη
Νικόλαος Γκίνης – Κωνσταντῖνος Στράτος