Χρυσούπολις, Σκουτάρι, Οὔσκουνταρ. Πολλὰ τὰ τοπωνύμια πολλὲς καὶ οἱ ἐτυμολογίες. Τὸ Χρυσούπολις ἀποδίδεται στὸ ὅτι σύμφωνα μὲ τὸν μύθο, πρῶτος οἰκιστὴς ἦταν ὁ Χρῦσος, ὁ γιὸς τοῦ Ἀγαμέμνονα καὶ τῆς Χρυσηΐδας, ὑπάρχει ὅμως καὶ ἡ ἐκδοχὴ πὼς ὀνομάστηκε ἔτσι γιατί ἦταν ὁ τόπος συγκέντρωσης τῶν φόρων. Ἡ ὀνομασία Σκουτάρι παραπέμπει...
Σὲ μιὰν ἐρημική σήμερα περιοχή, ἀνάμεσα στὸ Φαναράκι καὶ στὸ Μόδι, στὰ Καλαμίσια, στὸ κέντρο περίπου τοῦ κόλπου ποὺ σχηματίζεται - τοῦ κόλπου τοῦ Εὐτροπίου τῆς ἀρχαιότητας-, πάνω στὸν παραλιακὸ δρόμο ποὺ ὁδηγεῖ στὰ καινούργια πολυτελὴ θέρετρα, βρίσκεται ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Κατὰ τὸν Β. Δ. Σταυρίδη,...
Ἐνῷ ἡ Ἁγία Εὐφημία βρίσκεται στὸ κέντρο τῆς παλιᾶς ἀγορᾶς τῆς Χαλκηδόνας, ἡ Ἁγία Τριάδα εἶναι χτισμένη στὶς καινούργιες συνοικίες ποὺ δημιουργήθηκαν ὅταν τὸ προάστιο μὲ τὴν προσέλευση νέων κατοίκων, ἐπεκτάθηκε. Ὁ σημερινὸς ἐπιβλητικός, καλλιμάρμαρος ναὸς ἀντικατέστησε ἕναν ξύλινο, προϋπάρχοντα ναΐσκο, ὁ θεμέλιος λίθος τοῦ ὁποίου ἐτέθη ἐπὶ Καλλινίκου Χαλκηδόνος...
Στὴν ἀσιατικὴ παραλία τοῦ Βοσπόρου, ἡ ἀρχαιότατη Χαλκηδὼν τῶν Μεγαρέων, προέκταση τῆς βυζαντινῆς Κωνσταντινουπόλεως, εἶναι σήμερα ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ πολυάνθρωπα προάστια τῆς Πόλης καὶ ἕδρα τῆς ὁμώνυμης Μητροπόλεως. Ὁ ναὸς τῆς Ἁγίας Εὐφημίας δὲν ἔχει καμιὰ σχέση μὲ τὸν περίλαμπρο ναὸ ποὺ εἶχε χτίσει, πάνω στὸν τάφο τῆς Ἁγίας,...
Ἀρχαῖος βυζαντινὸς οἰκισμὸς καὶ ὁ Ἅγιος Στέφανος, στὸ λιμάνι τοῦ ὁποίου ἀποβιβάστηκε τὸ ἱερὸ λείψανο τοΰ πρωτομάρτυρος Στεφάνου, ὅταν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος τὸ μετέφερε ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα στὴν πόλη του, μετονομάσθηκε σὲ Γεσίλκιοϊ (Πράσινο Χωριό) μετὰ τὸ 1922. Χτισμένος στὴν θέση ἄλλου, ἡμιυπόγειου προϋπάρχοντος ναοῦ, ὁ Ἅγιος Στέφανος ἀνακαινίσθηκε, ὅπως...
Ὅπως ἤδη ἀναφέρθηκε, στὴν δικαιοδοσία τῆς Μητρόπολης Δέρκων ἀνήκουν ὅλα τα γύρω ἀπὸ τὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Κωνσταντινουπόλεως θρακικὰ προάστια καὶ χωριά. Ἀφήνοντας τὸν Βόσπορο, βρισκόμαστε ξανὰ στὴν Προποντίδα. Ἂν καὶ πολλοὶ μελετητές, παλιά, τοποθετοῦσαν λανθασμένα τὸ βυζαντινὸν Ἕβδομον κοντὰ στὶς Βλαχέρνες, ὑστέρα ἀπὸ τὴν δημοσίευση, τὸ 1891, τῆς μελέτης τοῦ Ἀλεξάνδρου...
Στὴν βόρεια ἄκρη τοῦ Βοσπόρου, ἡ Νέα Συνοικία (Γενῆ Μαχαλλέ) ἦταν τὸ 1862, κατὰ τὸν Σκαρλᾶτο Βυζάντιο, συνοικισμὸς «χριστιανῶν, ναυτῶν τῶν πλείστων, καὶ ἁλιέων». Σιγὰ σιγὰ καὶ μὲ τὴν προσέλευση ἐποίκων παρατηρεῖται ἄνθηση καὶ στὰ 1905 στὸ χωριὸ λειτουργεῖ Σχολὴ Ἀρρένων καὶ Νηπιοπαρθεναγωγεῖον. Ὁ ναός, ποὺ χρειάζεται ἐπειγόντως συντήρηση, ὅπως...
Τὸ ἴδιο γοητευτικὸ τοπίο καὶ ἐδῶ. Τεράστια πλατάνια, φλαμουριές, ἀγριοκαστανιὲς ποὺ φθάνουν καὶ τὰ ἑξήντα μέτρα ὕψος, ἡ θάλασσα καὶ οἱ γλάροι ποὺ σχίζουν τὸν αἰθέρα, συνθέτουν μιὰ εἰκόνα μαγευτική. Γιὰ νὰ εἰσέλθῃ κανεὶς στὸν περιφραγμένο χῶρο τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ συγκροτήματος πρέπει νὰ περάσῃ κάτω ἀπὸ μιὰ χτισμένη ἀψιδωτὴ αὐλόθυρα. Σὲ...
Βρισκόμαστε καὶ πάλι στὸν Βόσπορο. Συνεχίζοντας μιὰν ἀνοδικὴ πορεία, ἀμέσως μετὰ τὸ Νηχώρι, ὅπου σταματᾶ ἡ δικαιοδοσία τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως, συναντοῦμε τὶς περιοχὲς ποὺ ὑπάγονται στὴν Μητρόπολη Δέρκων, ἡ ὁποία ἐκτείνεται ἀπὸ τὴν Προποντίδα καὶ τὸν Βόσπορο ἕως τὸ ἐσωτερικὸ τῆς ἀνατολικῆς Θράκης. Παλιά, ἡ ἕδρα τῆς Μητροπόλεως ἦταν στὶς...
Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ φημισμένα ἁγιαστικὰ κέντρα τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἶναι ἡ Ζωοδόχος Πηγὴ στὸ Μπαλουκλί, ποὺ βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὰ χερσαία τείχη, δυτικὰ τῆς Πόλης. Γιὰ τὴν καταγωγὴ τοῦ ἱεροῦ ἔρχονται ἀπὸ τὰ βάθη τῆς παράδοσης δύο ἐκδοχές: α) Ἡ πρώτη τοποθετεῖται στὶς ἀρχὲς τοῦ 6ου αἰ. καὶ ἀναφέρεται στὸν...
Ἀφοῦ περάσει κανεὶς πρῶτα ἀπὸ τὸ Μετόχι τοῦ Παναγίου Τάφου (τὸ μοναστηριακὸ συγκρότημα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου) ὅπου εἶναι θαμμένοι πατριάρχες τῶν Ἱεροσολύμων καθὼς καὶ μέλη τῆς οἰκογενείας Βεγλερῆ, συνεχίζει πρὸς τὴν ἐπόμενη ἐνορία, τὴν Κουμαριώτισσα. Στοὺς δρόμους μὲ τὰ ὡραῖα ξύλινα σπίτια, παράθυρα στὰ ἰσόγεια εἶναι ἀνοιχτά. Κυρίες ἡλικιωμένες, μὲ...
Ὄμορφη ἐκκλησία καὶ σὲ καλὴ κατάσταση, ὁ Ἅγιος Νικόλαος Νεοχωρίου (Γενίκιοϊ) εἶναι κτίσμα τοῦ 1818. Ὁ Μήλλας ἀναφέρει ὅτι τὸ Νηχώρι συνοικίσθηκε στὰ χρόνια τοῦ Σουλεϊμάν Α´ τοῦ Μεγαλοπρεποῦς. Οἱ κάτοικοι, ἄνθρωποι τῆς θάλασσας, ψαράδες, ναυτικοί, καραβοκύρηδες, ξεχώριζαν «ὡς οἱ πλέον ἐπιτήδειοι τῶν κωπηλατῶν τοῦ Καταστένου». Ἀργότερα ἔρχονται Ἠπειρῶτες. Ἔτσι...
