Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (610-638).
Συριακῆς καταγωγῆς, ὑπῆρξε εἰσηγητὴς τῆς αἱρέσεως τοῦ Μονοθελητισμοῦ καὶ τοῦ Μονοενεργητισμοῦ γιὰ νὰ ὑποστηρίξῃ τοὺς ἀγῶνες καὶ τὴν ἑνωτικὴ πολιτικὴ τοῦ αὐτοκράτορα Ἡρακλείου Α´ (610-641) ἐναντίον τῶν Περσῶν.
Μὲ σειρὰ ἐπιστολῶν καὶ θεολογικῶν συζητήσεων προετοίμασε τὴν αἴρεση τοῦ Μονοενεργητισμοῦ ὡς μιᾶς παραδεκτῆς χριστολογικῆς διδασκαλίας γιὰ τὴν Ἕνωση τῶν Ὀρθοδόξων καὶ τῶν μετριοπαθῶν Ἀντιχαλκηδονίων ἢ Μονοφυσιτῶν.
Ἡ ἀποδοχὴ τῆς θέσης ὅτι ὁ Χριστὸς εἴχε μὲν δυὸ φύσεις (θεία καὶ ἀνθρωπίνη), ἀλλὰ μία «προσωπική» ἐνέργεια, κρινόταν ἐπαρκῆς γιὰ νὰ ἰκανοποιήσῃ τοὺς μετριοπαθεῖς Ἀντιχαλκηδονίους.
Ὁ δὲ αὐτοκράτορας Ἡράκλειος ἐνθαρρύνθηκε ἀπὸ τὸν πατριάρχη Σέργιο νὰ ἀναλάβῃ κατὰ τὶς ἐκστρατεῖες του (μετὰ τὸ 622) ἐναντίον τῶν Περσῶν πρόσφορες ἑνωτικὲς πρωτοβουλίες. Μὲ βάση τὴν φόρμουλα τοῦ Μονοενεργητισμοῦ, ὁ πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Κῦρος, εὐνοούμενος τοῦ Ἡρακλείου καὶ τοῦ Σεργίου, πέτυχε τὴν θεαματικὴ ἀποκατάσταση τῆς κοινωνίας Ὀρθοδόξων καὶ Ἀντιχαλκηδονίων στὴν Ἀλεξάνδρεια (633).
Ὁ πατριάρχης Σέργιος μὲ τὴν ἔκδοση συνοδικῆς «Ψήφου» ὑποστήριξε τὸν Μονοενεργητισμὸ ὡς παραδεκτὴ θεολογικὴ βάση γιὰ τὴν ἕνωση, ἀλλὰ δὲν μποροῦσε νὰ ἀγνοήσῃ καὶ τὶς θεολογικὲς ἀντιδράσεις, οἱ ὁποῖες ἀποδοκίμασαν τὸν Μονοενεργητισμὸ ὡς αἱρετικὴ ἐκτροπή. Εἰδικότερα, οἱ θεολογικὲς ἀντιρρήσεις τοῦ λογίου μοναχοῦ καὶ μετέπειτα πατριάρχου Ἱεροσολύμων Σωφρονίου, οἱ ὁποῖες καταγράφηκαν καὶ στὴν περίφημη ἐνθρονιστήρια συνοδικὴ ἐπιστολή του, ἀπέδειξαν τὶς αἱρετικὲς παρεκκλίσεις τοῦ Μονοενεργητισμοῦ.
Ὁ Σέργιος, μὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν πάπα Ρώμης Ὀνώριο Α´ (625-638), περιέγραψε τὴν θεολογικὴ προβληματικὴ καὶ ζήτησε τὴν γνώμη τοῦ πάπα ὡς πρὸς τὴν δυνατότητα ὑπάρξεως δυὸ «ὑπεναντίων» θελημάτων στὸν Χριστό.
Ὁ πάπας ἀπέρριψε τὴν δυνατότητα αὐτὴ καὶ ὑποστήριξε στὴν ἀπαντητική του ἐπιστολὴ ὅτι ὁ Χριστὸς εἶχε ἕνα θέλημα καὶ ὄχι δυὸ «ὑπεναντία» θελήματα. Ὁ Σέργιος, μὲ τὴν ὑποστήριξη τοῦ συμβούλου καὶ διαδόχου του στὸν πατριαρχικὸ θρόνο Πύρρου, προετοίμασε μιὰ μονοθελητικὴ «Ἔκθεσιν» πίστεως, ἡ ὁποία ἔλαβε τὸν χαρακτῆρα αὐτοκρατορικοῦ διατάγματος (638) γιὰ τὴν προώθηση τῆς ἑνωτικῆς πολιτικῆς πρὸς τοὺς Ἀντιχαλκηδονίους.
Ὡστόσο, ὁ θάνατος τοῦ Σεργίου καὶ ἡ ἀραβικὴ ἐπέκταση στὶς ἀνατολικὲς ἐπαρχίες τῆς αὐτοκρατορίας περιόρισαν τὴν ἐνωτικὴ ἀξία τῆς «Ἐκθέσεως», ἡ ὁποία παρέμεινε ὀξύτατο θεολογικὸ ζήτημα μεταξὺ Ἀνατολῆς καὶ Δύσης μὲ τοὺς ἀγῶνες τοῦ Μαξίμου τοῦ Ὀμολογητοῦ ἐναντίον τοῦ Μονοθελητισμοῦ.