Εἳς ἐκ τῶν πλέον δραστηρίων καὶ λογίων πατριαρχῶν τοῦ οἰκουμενικοῦ θρόνου. Πτωχός τῇ καταγωγῇ, ἐγεννήθη ἐν Ἀναπλίῳ τῆς Προποντίδος, περὶ τῷ 1175.

Κατὰ τὴν ἄλωσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπὸ τοὺς Φράγκους τῷ 1204, ἦτο διάκονος ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ καὶ κατέφυγε εἰς τὴν μονὴ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Πανέμορφου πλησίον τῆς Ἀχυράνης, εἰς τὴν ἐπαρχία Ἑλλησπόντου, ὅπου ὡς μοναχὸς ἀνέπτυξε σημαντικὴ ποιμαντικὴ δραστηριότητα. Τῷ 1222 χειροτονήθηκε πατριάρχης ἐν Νικαίᾳ, παρὰ τὴν θέλησί του, τῇ προσκλήσει τοῦ αὐτοκράτορος Ἰωάννου Δούκα Βατάτζη.

Ὡς πατριάρχης, ὁ Γερμανὸς ἀνέπτυξε σημαντικὴν δραστηριότητα, ἡ ὁποία ἐπεκτάθη εἰς ὅλα τὰ ἀπασχολοῦντα τὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν Πολοτεία δύσκολα θέματα κατὰ τοὺς χρόνους τῆς καταλήψεως τῆς αὐτοκρατορίας ἀπὸ τοὺς Φράγκους. Τὸ ὄνομά του συνεδέθη ἐπίσης τῇ διευθετήσει τῆς ἐπηλθούσης ῥήξεως μεταξὺ τῶν ἀρχιερέων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἠπείρου καὶ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐξ αἰτίας τοῦ ζητήματος τῶν χειροτονιῶν καὶ τῶν τάσεων αὐτονομίας ὧν εἶχε ἀναπτύξει ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος Δημήτριος Χωματηνός. Ὁ Γερμανὸς κατόρθωσε νὰ ἐπιβάλῃ τὰ πατριαρχικὰ δίκαια στὶς ἐπαρχίες τοῦ Δεσποτάτου τῆς Ἠπείρου.

Ἡ ἀνακήρυξις ἀνεξαρτήτου Βουλγαρικῆς Ἐκκλησίας εἶναι τὸ δεύτερο σημαντικὸ γεγονὸς τῆς πατριαρχείας τοῦ Γερμανοῦ. Τῷ 1235, Συνοδικῷ Τόμῷ ἀνεγνωρίσθη εἰς τὴν ἀρχιεπισκοπὴ Τυρνόβου ἡ ψιλὴ πατριαρχικὴ τιμὴ ὑπὸ τοὺς ἐξῆς ὅρους· νὰ μνημονεύεται ὁ οἰκουμενικὸς πατριάρχης, νὰ διατηρηθοῦν αἱ ἔναντι αὐτοῦ οἰκονομικαὶ ὑποχρεώσεις, καὶ κατ᾽ ἀναλογία πρὸς τοὺς λοιποὺς μητροπολίτας, νὰ συνεχισθῇ ἡ ὑποταγὴ εἰς τὸν οἰκουμενικὸ θρόνο.

Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι εἰς τὴν ἀναγνώρισι ταύτην συνετέλεσε κυρίως ἡ πολιτικὴ σκοπιμότης, ὁ πατριάρχης Γερμανὸς ἐφρόντισε νὰ μὴ θιγῇ ὁ θεσμὸς τῆς πενταρχίας τῶν πατριαρχῶν, ὅστις ἀποτελοῦσε ἀμετακίνητο Κανονικὴ βάση τῶν πατριαρχικῶν δικαίων. Διὰ τοῦτο καὶ ὁ πατριάρχης Τυρνόβου δὲν ἀνεγράφη εἰς τὰ δίπτυχα μεταξὺ τῶν πέντε παλαιφάτων πατριαρχείων. Ἐπίσης ὁ Γερμανὸς ἤρχισε διαπραγματεύσεις μετὰ τῆς Ἀρμενικῆς Ἐκκλησίας διὰ ἕνωσι, ἀλλὰ ὁ θάνατος τοῦ ἄφησε δίχως ἀποτέλεσμα τὰς προσπάθειάς του.

Ὅσον ἀφορᾷ τὸ ζήτημα τῶν σχέσεων μετὰ τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, ὁ Γερμανὸς συνέχισε καὶ ἐνέτεινε τὸν θεολογικὸ διάλογο, ἐνῷ παραλλήλως ἐπεδίωξε νὰ προασπίσῃ παντὶ μέσῳ τὸ ὀρθόδοξο πλήρωμα ἀπὸ τὰς καταπιέσεις τῶν Φράγκων κατακτητῶν καὶ τῆς λατινικῆς ἱεραρχίας. Διὰ τοὺς λόγους τούτους ἀντήλλαξε ἐπιστολὰς μὲ τὸν Λατίνο πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως καὶ τὸν πάπα Γρηγόριο Θ´. Ἡ πολιτικὴ τοῦ αὐτοκράτορος Νικαίας Ἰωάννου Βατατζή, ἐπιδιώκουσα προσέγγισι μὲ τὴν Δύση διὰ τὴν ἀνακατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης, ὡδήγησε εἰς τὴν ἔναρξι διαπραγματεύσεων μετὰ τοῦ παπικοῦ θρόνου διὰ τὴν ἕνωσι τῶν Ἐκκλησιῶν. Κατὰ τὴν Σύνοδο τοῦ Νυμφαίου (Ἰανουάριος – Μάιος 1234) ἔλαβαν μέρος ὁ πατριάρχης Γερμανός, τέσσερεις παπικοὶ ἀντιπρόσωποι, ὀρθόδοξοι ἐπίσκοποι καὶ θεολόγοι. Αἱ συζητήσεις κατὰ τὴ σύνοδο, ἐστράφησαν γύρω ἀπὸ τὰς λατινικὰς διδασκαλίας τοῦ Filioque καὶ τῶν ἀζύμων, καὶ δὲν ἔφεραν κανένα θετικὸ ἀποτέλεσμα. Ἡ ἀπόκρουσις ἀπὸ τὸν Γερμανὸ τῶν λατινικῶν διδασκαλιῶν καὶ τῶν παπικῶν ἀπαιτήσεων ὑποταγῆς δὲν συνηγορεῖ ὑπὲρ τῆς θεωρίας ὅτι ἡ φιλενωτικὴ τοῦ πολιτικὴ ἀπέβλεπε στὴν παραχώρηση σ᾽ αὐτόν, ἀπὸ τὸν πάπα, τοῦ πατριαρχικοῦ θρόνου τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

Ἀντιθέτως, ἡ διακήρυξις, ἀπὸ τὴ σύνοδο, τῆς ὀρθοδόξου διδασκαλίας ὡς μοναδικοῦ καὶ θεμελιώδους κριτηρίου γιὰ τὴν ἕνωσι τῶν Ἐκκλησιῶν ἀποδεικνύει τὴ σαφῆ διαφοροποίηση τῶν θέσεων τοῦ Γερμανοῦ ἀπὸ τὴ φιλοδυτικὴ πολιτικὴ τοῦ αὐτοκράτορος τῆς Νίκαιας, Διὰ ὅλους αὐτοὺς τοὺς ἀγῶνες του ὁ πατριάρχης Γερμανὸς κατέκτησε τὸν τίτλο τοῦ ἐνθουσιώδους ἀπολογητοῦ καὶ ὑπερασπιστοῦ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καὶ διδασκαλίας. Οἱ Βυζαντινοὶ συγγραφεῖς Γεώργιος Ἀκροπολίτης, Θεόδωρος Σκουταριώτης, Νικηφόρος Γρηγορᾶς καὶ Νικηφόρος Κάλλιστος ἐκφράζονται ὑπὲρ αὐτοῦ πολλοῖς ἐπαίνοις. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ δράση του, ὁ Γερμανὸς ἀνέπτυξε καὶ σημαντικὴ συγγραφικὴ δραστηριότητα. Ἔγραψε·
α) ἐπιστολάς,
β) ἀντιῤῥητικὲς κατὰ τῶν Λατίνων συγγραφάς,
γ) ποιητικὰ ἔργα, καὶ
δ) λόγους καὶ ὁμιλίας.
Ἀπὸ τὰ ἔργα ταῦτα σημαντικότερα θεωροῦνται· Περὶ αἰρέσεων καὶ συνόδων, Διάλογοι περὶ ὄρου ζωῆς, Ἐπιστολαὶ δογματικοὶ, Λόγος περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.