Ἡ Δ’ Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις, συγκληθεῖσα ὑπό τῆς Α.Θ. Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, τῇ συμφώνῳ γνώμῃ τῶν Μακαριωτάτων Προκαθημένων τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἐκφρασθείσῃ κατά τήν ἐν Φαναρίῳ ἀπό 10ης ἕως 12ης Ὀκτωβρίου 2008 Ἱεράν Σύναξιν αὐτῶν, συνῆλθεν εἰς τό ἐν Σαμπεζύ Γενεύης Ὀρθόδοξον Κέντρον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀπό 6ης μέχρι 12ης Ἰουνίου 2009.
Αἱ ἐργασίαι τῆς Διασκέψεως ἤρξαντο διά Πανορθοδόξου Θείας Λειτουργίας κατά τήν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς, διεξήχθησαν δέ ὑπό τήν προεδρίαν τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ἰωάννου, ἐκπροσώπου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, τῇ συνδρομῇ καί τοῦ Γραμματέως ἐπί τῆς προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλβετίας κ. Ἱερεμίου. Εἰς τάς ἐργασίας τῆς Διασκέψεως συμμετέσχον ἐκπρόσωποι πασῶν τῶν Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, τῇ προσκλήσει τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου.
Οἱ Προκαθήμενοι τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἀπέστειλαν χαιρετισμούς εἰς τούς συμμετέχοντας τῆς Διασκέψεως διά μηνυμάτων ἤ καί διά τῶν ἐκπροσώπων αὐτῶν. Τά μέλη τῆς Διασκέψεως ἀπέστειλαν τηλεγραφήματα πρός πάντας τούς Προκαθημένους τῶν κατά τόπους Ἐκκλησιῶν, ἐξαιτούμενοι τάς προσευχάς καί τάς εὐλογίας αὐτῶν διά τό προκείμενον αὐτοῖς ἔργον.
Θέμα τῆς Δ’ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως ἦτο, συμφώνως πρός τήν βούλησιν τῶν Προκαθημένων καί τῶν ἀντιπροσώπων τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἐκφρασθεῖσαν εἰς τό Μήνυμα τῆς ἐν Φαναρίῳ Ἱερᾶς Συνάξεως αὐτῶν (Ὀκτώβριος 2008), ἡ συζήτησις ἐπί τοῦ ζητήματος τῆς κανονικῆς ὀργανώσεως τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς. Ἡ σχετική ἀπόφασις περί τῆς ἡμερησίας διατάξεως ἐλήφθη ὑπό τῆς Διασκέψεως κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἐργασιῶν αὐτῆς.
Ἡ Διάσκεψις ἐξήτασε τά ὑπό τῆς Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς προετοιμασθέντα κείμενα εἰς τάς ἐν Σαμπεζύ συνελεύσεις αὐτῆς, ἤτοι α) ἀπό 10ης ἕως 17ης Νοεμβρίου 1990 καί β) ἀπό 7ης ἕως 13ης Νοεμβρίου 1993, ὡς ἐπίσης καί τό κείμενον τοῦ ἐν Σαμπεζύ συγκληθέντος Συνεδρίου Κανονολόγων ἀπό 9ης μέχρι 14ης Ἀπριλίου 1995. Τά κείμενα ταῦτα, εἰς τά ὁποῖα ἐγένοντο διευκρινήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις καί προσθῆκαι, ἐνεκρίθησαν ὁμοφώνως.
Ἡ Διάσκεψις ἐξέφρασε τήν κοινήν βούλησιν πασῶν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν διά τήν ἐπίλυσιν τοῦ προβλήματος τῆς κανονικῆς ὀργανώσεως τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς, συμφώνως πρός τήν ἐκκλησιολογίαν, τήν κανονικήν παράδοσιν καί πρᾶξιν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἡ Διάσκεψις ἀπεφάσισε τήν ἵδρυσιν νέων Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων εἰς ὡρισμένας περιοχάς τοῦ κόσμου διά τήν διευθέτησιν τοῦ ζητήματος τῆς Διασπορᾶς, ἤτοι τῶν ἐκτός τῶν παραδοσιακῶν ὁρίων τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἐγκατεστημένων ὀρθοδόξων πιστῶν. Πρόεδροι τῶν Συνελεύσεων εἶναι οἱ πρῶτοι τῶν ἐν τῇ περιοχῇ ἐκείνῃ ἐπισκόπων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐν ἀπουσίᾳ δέ αὐτῶν οἱ ἑπόμενοι κατά τήν τάξιν τῶν Διπτύχων τῶν Ἐκκλησιῶν.
Μέλη τῶν Συνελεύσεων τούτων εἶναι πάντες οἱ ὑπό πασῶν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἀνεγνωρισμένοι ὡς κανονικοί ἐπίσκοποι, οἱ ὁποῖοι ποιμαίνουν τάς εἰς ἑκάστην περιοχήν ὑφισταμένας κοινότητας. Ἀποστολή τῶν Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων εἶναι ἡ ἀνάδειξις καί προαγωγή τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ κοινή ποιμαντική διακονία τῶν ὀρθοδόξων πιστῶν τῆς περιοχῆς καί ἡ ἀπό κοινοῦ μαρτυρία αὐτῶν πρός τόν κόσμον. Αἱ ἀποφάσεις τῶν Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων λαμβάνονται ἐπί τῇ βάσει τῆς ἀρχῆς τῆς ὁμοφωνίας τῶν Ἐκκλησιῶν, αἱ ὁποῖαι ἐκπροσωποῦνται εἰς αὐτάς δι’ ἐπισκόπων.
Ἡ Διάσκεψις ἐνέκρινεν ἐπίσης διά διευκρινήσεων, διορθώσεων καί συμπληρώσεων τό σχέδιον Κανονισμοῦ λειτουργίας τῶν Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων, διά τοῦ ὁποίου καθορίζονται αἱ βασικαί ἀρχαί ὀργανώσεως καί λειτουργίας αὐτῶν.
Τά ὑπολειπόμενα θέματα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, ἤτοι τοῦ τρόπου ἀνακηρύξεως τοῦ Αὐτοκεφάλου καί τοῦ Αὐτονόμου, ὡς καί τῆς τάξεως τῶν Διπτύχων, θά ἐξετασθοῦν ὑπό τῶν ἑπομένων Συνελεύσεων τῶν Διορθοδόξων Προπαρασκευαστικῶν Ἐπιτροπῶν καί θά ὑποβληθοῦν εἰς τάς ἑπομένας Προσυνοδικάς Πανορθοδόξους Διασκέψεις πρός ἔγκρισιν.
Ἐν Σαμπεζύ Γενεύης, τῇ 12ῃ Ἰουνίου 2009.
Ὁ Πρόεδρος τῆς Διασκέψεως
† ὁ Περγάμου Ἰωάννης