Ἱερώτατε καί προσφιλέστατε ἀδελφέ ἅγιε Καρελίας καί πάσης Φιλλανδίας κύριε Λέων,
Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ἐκλεκτή, εὐλογημένη καί θεοφιλής ὁμήγυρις,
«Χαίρετε σύν Κυρίῳ πάντοτε. […] Ὁ ἐν Θεῷ ὤν, ἀεί χαίρει» (Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς Φιλιππησίους ΙΔ΄, P.G. 62,283).
Ὅταν τό ἔτος 1923, τό Κράτος τῆς Φιλλανδίας καί ὁ τότε ἐν αὐτῷ κλῆρος καί λαός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀπηυθύνθησαν εἰς τόν ἐκ τῶν προκατόχων ἡμῶν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Μελέτιον τόν Δ΄, καί ἐζήτησαν κανονικήν ἐκκλησιαστικήν προστασίαν καί «ἀναφοράν», λόγῳ καί τῆς ρευστῆς καταστάσεως τῶν εὐρυτέρων πολιτικῶν πραγμάτων τῆς γεωγραφικῆς ταύτης περιοχῆς, ὡς ἔπραξε καί ἡ γειτονική χώρα τῆς Ἐσθονίας διά τήν ἰδίαν τοπικήν αὐτῆς Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐμελέτησε τήν ἔκκλησιν ταύτην καί χρώμενον τῇ εὐθύνῃ καί τῷ ἐκ τῶν θείων καί ἱερῶν κανόνων καί τῆς παραδόσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τάξεως δικαιώματι αὐτοῦ ἐξαπέλυσε Πατριαρχικόν καί Συνοδικόν Τόμον καί ἀπένειμεν εἰς αὐτήν τό αὐτόνομον ὑπό συγκεκριμένους καί ρητούς ὅρους καί προϋποθέσεις. Παρεχώρησε δηλαδή τό αὐτοδιοίκητον εἰς τήν ἐν ἀκμῇ σήμερον εὑρισκομένην καί πορευομένην τοπικήν ταύτην Ἐκκλησίαν τῆς Φιλλανδίας, τήν τελοῦσαν ὑπό τήν ποιμαντορικήν εὐθύνην καί στοργικήν μέριμναν τῆς ὑμετέρας ἀγαπητῆς Ἱερότητος, ἀδελφέ ἅγιε Καρελίας καί πάσης Φιλλανδίας κύριε Λέων.
Τό καταστατικόν ἐκεῖνο ἐκκλησιαστικόν κείμενον, ὁ Πατριαρχικός Τόμος, προβλέπει, μεταξύ ἄλλων, ὅτι «ἐπειδή καί ἡ ἐν τῷ νεοσυστάτῳ κράτει τῆς Φιλλανδίας Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία διά τε τάς ἐπελθούσας νέας πολιτικάς κατ’ αὐτήν συνθήκας… διατελεῖ νῦν ἀπροστάτευτος, ἀποταθεῖσα δέ πρός τόν Οἰκουμενικόν Θρόνον διά τε γραμμάτων καί δι’ ἐπί τούτῳ ἀποσταλείσης ἀντιπροσωπείας, ᾐτήσατο τήν πνευματικήν χειραγωγίαν καί πρόνοιαν αὐτοῦ πρός ἀσφαλῆ καί κανονικήν λειτουργίαν καί διεξαγωγήν τῶν κατ’αὐτήν… ὁρίζομεν ὅπως ἀπό τοῦ νῦν οἱ ἐν τῇ Θεοφρουρήτῳ Δημοκρατίᾳ τῆς Φιλλανδίας βιοῦντες Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί μετά τῶν ἱδρυμάτων αὐτῶν ὦσι συγκεκροτημένοι εἰς μίαν ἑνιαίαν ἐκκλησιαστικήν περιφέρειαν ἔχουσαν τό ὄνομα Ὀρθόδοξος Ἀρχιεπισκοπή Φιλλανδίας…».
Εἶναι, ἀδελφοί, σαφεῖς ἐν τῷ κειμένῳ τοῦ Πατριαρχικοῦ καί Συνοδικοῦ ἐκείνου Τόμου τόσον αἱ προϋποθέσεις ἀσκήσεως τῆς κανονικῆς μερίμνης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί εἰς τήν ἰδικήν σας περίπτωσιν, ὅσον καί αἱ κανονικαί ἀπαιτήσεις διά τήν ὀργάνωσιν τῆς ζωῆς καί διακονίας τῆς Ὀρθοδόξου τοπικῆς σας Ἐκκλησίας. Εἶναι, ἄλλωστε, ἀποστολική προτροπή τό συναντιλαμβάνεσθαι πάντοτε φιλαδέλφως τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας ἄλληλα, εἴτε ἐν τοῖς χαρμοσύνοις, εἴτε ἐν τοῖς θλιβεροῖς γεγονόσι καί ἐπετείοις, μάλιστα δέ ἐν Κυρίῳ φροντίς τῆς Μητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Ἤδη κατά τό τρέχον ἔτος συμπληρωθέντων, σύν Θεῷ, ἐνενήκοντα ἐτῶν ἀπό τῆς χορηγήσεως ἐκ μέρους τῆς Μητρός Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας τοῦ π ρ ο ν ο μ ί ο υ τῆς αὐτονομίας εἰς τήν ἐν τῇ ὡραίᾳ ταύτῃ Χώρᾳ Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, ἀποτιμῶντες, ὡς εἰκός, κατά καθῆκον, τόν καρπόν τῆς δημιουργηθείσης ἐκκλησιαστικῆς διοικητικῆς καταστάσεως ἐνταῦθα, ἤλθομεν ἐπί τούτῳ ἐκ τῆς ἐν Φαναρίῳ Κωνσταντινουπόλεως ἱστορικῆς ἕδρας ἡμῶν καί, εὑρισκόμενοι ἐνταῦθα εἰς συνεορτασμόν μεθ’ ὑμῶν πάντων, ἀδελφοί καί τέκνα, χαίρομεν καί συγχαίρομεν ἀπό καρδίας διά τά ἄχρι τοῦδε ἐπιτεύγματα τοῦ εὐλογημένου καί ὁσημέραι αὐξανομένου εἰς ἅπαντα τά ἐπίπεδα φιλοθέου καί ὑπό ἐκλεκτῶν Ἱεραρχῶν διαποιμαινομένου λαοῦ τοῦ Θεοῦ.
Καί χαίρομεν, διότι διαπιστοῦμεν ὅτι καί σεῖς καί ἡμεῖς δοκιμάζομεν καί ἔχομεν χ α ρ ά ν, διά τόν ἁπλούστατον λόγον, ὅτι εὑρισκόμεθα ἐν κ ο ι ν ω ν ί ᾳ πίστεως καί δόγματος, καί ὁ ὤν ἐν κοινωνίᾳ μετά τοῦ Θεοῦ καί μετά τῶν ἀδελφῶν του χαίρει πάντοτε.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, τό μυστικόν καί θεανθρώπινον σῶμα τοῦ Χριστοῦ, μετέχει, διά τῆς κοινωνίας ταύτης, καί τῆς αἰωνιότητος, πρός τήν ὁποίαν ἀκλινῶς καί ἐπιποθήτως ἀτενίζει, ἀλλά καί τῶν ἐπισυμβαινουσῶν ἱστορικῶν ἀλλαγῶν καί περιπετειῶν τοῦ λαοῦ ἐν τῷ γεωγραφικῷ χώρῳ, ἐντός τοῦ ὁποίου ὑφίσταται.
Ἡ Ὀρθόδοξος Αὐτόνομος Ἐκκλησία τῆς Φιλλανδίας, διά ποικίλων ἱστορικῶν συμπληγάδων διαπλεύσασα καί διαφόρων πνευματικῶν λυστραιγόνων τάς ἐπιβουλάς καί ἐπιθέσεις ἐν ἄκρᾳ ὑπομονῇ ὑποστᾶσα, ἠξιώθη ἐν τέλει ὅπως δικαίως λάβῃ τήν αὐτονομίαν ἐν τῇ διοικήσει αὐτῆς, κατόπιν τῆς ἀποφάσεως, τοῦ ἱστορικοκανονικῷ δικαίῳ χορηγοῦντος ἑκάστοτε ταύτην ταῖς ἐπί μέρους τοπικαῖς Ἐκκλησίαις Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, προϋποτιθεμένων βεβαίως πάντοτε τῶν καταλλήλων συνθηκῶν καί πρός τοῦτο ἀπαιτήσεων, τῶν σαφῶς προδιαγεγραμμένων.
Ἡ χορήγησις τῆς ἐκκλησιαστικῆς αὐτονομίας ὅμως ἀπαιτεῖ καί φανερώνει πρωτίστως τήν πνευματικήν, ἀλλά καί τήν διοικητικήν ὡρίμανσιν τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, δυναμένης ἐν τοῖς ἐφεξῆς νά διευθετῇ τά τοῦ οἴκου της, ἄνευ ἔξωθεν ἐπεμβάσεων καί εἰσπηδήσεων τρίτων, συνδεδεμένης πάντοτε μετά τοῦ χορηγήσαντος εἰς αὐτάς τό αὐτόνομον καθεστώς Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὑπό τήν κανονικήν δικαιοδοσίαν τοῦ ὁποίου εὑρίσκεται, ἀλλά καί μετά τῶν λοιπῶν ἀνά τήν δεσποτείαν Κυρίου Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων καί αὐτοκεφάλων καί αὐτονόμων Ἐκκλησιῶν ἐν τῇ αὐτῇ δογματικῇ πίστει καί τῇ λειτουργικῇ παραδόσει, γεγονός τό ὁποῖον διασφαλίζει τήν καί ἐν τῷ μέλλοντι ὑπεύθυνον π ο ρ ε ί α ν καί σ υ μ π ο ρ ε ί α ν πασῶν τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ὡς ἑ ν ι α ί ο υ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέ τελικόν στόχον καί προορισμόν τήν οἰκοδομήν καί σωτηρίαν καί θέωσιν τῶν πιστῶν.
Ἡ ὑμετέρα εὐλογημένη Ἐκκλησία τῆς Φιλλανδίας πολλαχῶς, πολυτρόπως καί πολυμερῶς ἀπέδειξεν ὅτι λίαν καρποφόρως καί εὐαγγελικῶς ἤσκησε τό χορηγηθέν καθεστώς τῆς αὐτονομίας, ὀργανωθεῖσα διοικητικῶς μεθ’ ὑποδειγματικοῦ τρόπου καί ἀποκτήσασα δικαίως τόν σεβασμόν καί τήν ἐκτίμησιν τῶν ἐν τῇ Χώρᾳ ταύτῃ ἑτέρων Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καί Ὁμολογιῶν, ἀφοῦ ἐν εἰρήνῃ Χριστοῦ πορευομένη καί προκόπτουσα φ α ί ν ε ι τό σωτηριῶδες φ ῶ ς τῆς Ἀληθείας πᾶσι τοῖς ἐν Φιλλανδίᾳ παροικοῦσιν.
Ὡς Μήτηρ Ἐκκλησία τό καθ’ ἡμᾶς Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, σκοποῦν εἰς τήν εὐστάθειαν τῶν κατά τόπους Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, τῶν ὁποίων ἡ «ἐπισύστασις» εἶναι ἡ καθ’ ἡμέραν μέριμνα αὐτοῦ, διακονοῦν δέ καί ἐγγυώμενον τήν ἑνότητα αὐτῶν πρός ἀλλήλας καί πρός τό ἴδιον, ὡς πανορθόδοξον κ έ ν τ ρ ο ν, χαίρει καί καυχᾶται διά τήν προσφιλῆ θυγατέρα αὐτοῦ Ὀρθόδοξον Αὐτόνομον Ἐκκλησίαν τῆς Φιλλανδίας, ἀλλά καί διά τήν Ἱεραρχίαν καί πάντα τόν κλῆρον καί τόν λαόν αὐτῆς, τούς ἐν στρατείᾳ σήμερον καί τούς ἐν τῇ θριαμβευούσῃ ἐκκλησίᾳ, καθόσον ἐν ἀξιομιμήτῳ τρόπῳ πολιτεύεσθε ἀπ’ἀρχῆς μέχρι σήμερον, ἐπί 90 ἔτη, καί διατηρεῖτε καί ἐπαυξάνετε τήν ἅπαξ ὑμῖν παραδοθεῖσαν πίστιν, τήν ὁποίαν ὡς θησαυρόν πολυτίμητον κατέχετε, ἀλλά καί παρέχετε καί ἐκείνοις ἐκ τῶν συμφυλετῶν σας, ὅσοι ἐπιθυμοῦν ἐλευθέρως νά οἰκειοποιηθοῦν ταύτην προσωπικῶς, ὡς ἀποδεικνύουν αἱ στατιστικαί καί ἡ ἱεραποστολική δραστηριότης τῆς Ὀρθοδόξου ἐν Φιλλανδίᾳ Ἐκκλησίας.
Δέν θά εἴπωμεν πλείονα. Ἡ χαρά ἡμῶν ὡς Μητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί ὡς Πατριάρχου καί πνευματικοῦ σας πατρός εἶναι πεπληρωμένη. Ἀρκεῖ τό γεγονός ὅτι δύο μόνον Ἐκκλησίαι τῆς Χώρας κατοχυροῦνται συνταγματικῶς καί ἀποτελοῦν νομικά πρόσωπα δικαίου. Ἡ πολυπληθής Εὐαγγελική Λουθηρανική καί ἡ μόλις 65 χιλιάδας πιστούς ἀριθμοῦσα Ὀρθόδοξος. Ἡ δραστηριότης καί ἡ δυναμική ὅμως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι ἀντιστρόφως ἀνάλογος τῶν καταγραφῶν, ὡς παρετήρησεν ἐν συνεντεύξει αὐτῆς πρό ἐτῶν καί ἡ ὑμετέρα Ἱερότης, καί συγκεκριμένως κατά τήν ἐπίσκεψιν αὐτῆς πρός τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος. Ἡ σ τ ρ ο φ ή πρός τήν Ὀρθοδοξίαν τῶν Φιλλανδῶν εἶναι σαφής. Τό μαρτυροῦν οἱ πολλοί Ὀρθόδοξοι Ἱεροί Ναοί καί Ἐνορίαι, αἱ Ἱεραί Μοναί, ἡ Θεολογική Σχολή τοῦ Joensuu. Ὅλα αὐτά ἀποδεικνύουν τήν ἀ κ μ ήν τῆς Ὀρθοδοξίας.
Τό ἐπιτελεσθέν ἐκκλησιαστικόν, πνευματικόν καί εὐρύτερον ἔργον Ὀρθοδόξου μαρτυρίας ὀφείλεται ἀσφαλῶς εἰς τόν λαόν, εἰς τούς σοφούς καί ἐμπείρους Ἱεράρχας, τήν θυσιαστικήν κένωσιν τοῦ ἱεροῦ κλήρου, κυρίως ὅμως εἰς τήν εὐλάβειαν καί τάς καταβολάς τῶν Ὀρθοδόξων Φιλλανδῶν. Ὀφείλεται εἰς τήν φιλόθεον συμπεριφοράν τῶν πατέρων καί προγόνων σας. Συμπεριφοράν, ἡ ὁποία “τήν τοῦ λόγου χρῆσιν μή ἀμαθῶς ἔχει… μανθάνει δέ ἀνεπαισχύντως καί διδάσκει ἀνεπιφθόνως”, ὥστε νά ἔχῃ πλήρη ἐφαρμογήν τό τοῦ Μεγάλου Βασιλείου: “Οὐ φωνή μόνον ἤ καί βλέμμα, ὥσπερ ἐν κατόπτρῳ τό τῆς ψυχῆς εἶδος δεικνύει˙ ἀλλά καί στολισμός ἀνδρός, καί γέλως, καί βῆμα ποδός, ἀναγγέλει περί αὐτοῦ…” (Περί τῆς ἐν παρθενίᾳ ἀληθοῦς ἀφθορίας, P.G. 30,741B).
Ἡ φωνή σας, τήν ὁποίαν ἀκηκόαμεν, καί τό βλέμμα σας, τό ὁποῖον διορατικῶς διαπιστοῦμεν, καί ἡ σεμνότης τοῦ στολισμοῦ τῆς ψυχῆς σας, καί τά καθημερινά βιώματά σας, δηλαδή «ὁ γέλως» καί τό «βῆμα τοῦ ποδός» σας, τά ὁποῖα σιωπηλῶς ἐκ Φαναρίου καί ἀκοιμήτως παρακολουθοῦμεν καθ’ὅλα αὐτά τά ἔτη, δηλώνουν εὐγλώττως καί τό μαρτυροῦμεν κατά τήν ὥραν ταύτην ἡμεῖς ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης, δηλώνουν, λέγομεν, ὅτι μιμεῖσθε τόν Θεόν καί τούς Ἁγίους Αὐτοῦ κατά τήν δοθεῖσαν ὑμῖν παρ’ Αὐτοῦ δύναμιν.
Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, ἑορτάζουσα σήμερον μαζί σας αὐτήν τήν ἱστορικήν ἐπέτειον, σᾶς προσκαλεῖ, Ὀρθόδοξοι Φιλλανδοί, «εἰς τό πάντοτε χαίρειν, οὐχί τόν τυχόντα… ἀλλά τόν ζῶντα (χρόνον) ἔχοντες ἐν ἑαυτοῖς τόν Χριστόν, ὡς πρός τό ἀκρότατον τῶν ἀγαθῶν συναφείας μηδαμῶς τήν ἀπό τῶν ὀχληρῶν τῆς σαρκός συμπάθειαν δεχόμενοι….Ὅλη δέ ψυχή ἡ ἅπαξ προσδεθεῖσα τῷ πόθῳ τοῦ κτίσαντος….τό περιχαρές αὐτῆς καί εὔθυμον ὑπό τῆς ποικίλης μεταπτώσεως τῶν σαρκικῶν παθημάτων (τῆς ματαιότητος τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων δηλαδή) οὐ μεταβαλεῖ, ἀλλά τά τοῖς ἄλλοις λυπηρά προσθήκην εὐφροσύνης προήσεται» (πρβλ. Μεγάλου Βασιλείου, Περί εὐχαριστίας, P.G. 221A-221C). Αὐτή εἶναι καθ’ ἡμᾶς καί δι’ἡμᾶς ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τῆς Φιλλανδίας, ὅλοι σας, οἱ ἐν αὐτονομίᾳ ἐπί 90 ἔτη αὐξηθέντες καί ἐν αὐτονομίᾳ πορευομένοι τήν κλῆσιν καί τήν ἀποστολήν σας.
Συνεχίσατε, λοιπόν, προτρεπόμεθα, παρακαλοῦμεν καί ἀξιοῦμεν ὁ Πατριάρχης σας ἀπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τοῦ περιβάλλοντος ὅλους σας μετ’ ἰδιαιτέρας στοργῆς, ἀγάπης, μερίμνης καί ἐνδιαφέροντος, ἐπί τῆς αὐτῆς ὁδοῦ τήν προοδευτικήν πορείαν, καλλιεργοῦντες καί αὐξάνοντες τά τ ά λ α ν τ α τά ἐκ τῆς φύσεως, ἀλλά καί τά ἀπό Θεοῦ ἀποκαλυπτόμενα, ὡς ἡ Ὀρθόδοξος Πίστις καί Χάρις ἡ σωτήριος, καί, ὁλοτελῶς ἁγιαζόμενοι ἄχρι τέλους τοῦ παρόντος αἰῶνος, στοχεύσατε ἀκλινῶς εἰς τό Πρόσωπον τοῦ Δομήτορος τῆς Ἐκκλησίας, μιμούμενοι τούς βίους καί τά κατορθώματα τῶν Ἁγίων μας, ἵνα γένησθε κληρονόμοι τῆς ποθητῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἐπιδεικνύοντες πλείονα τῆς ἐν τῷ νόμῳ δικαιοσύνην (πρβλ. Ματθ. ε΄, 20 καί Φιλιπ. γ΄, 4-9), βασιλείαν εἰς τήν ὁποίαν πάντες κεκλήμεθα τῷ ἀπείρῳ Ἐλέει τοῦ Φιλανθρώπου Θεοῦ, Ὧι ἡ δόξα καί τό κράτος καί ἡ δύναμις καί ἡ τιμή καί ἡ προσκύνησις νῦν καί εἰς τούς ἀπεράντους αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.