Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ξάνθης κ. Παντελεῆμον, ἐκπρόσωπε τῆς Α. Μακαριότητος καὶ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος,
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σερρῶν καὶ Νιγρίτης κύριε Θεολόγε,
Ἱερώτατοι ἅγιοι Ἀδελφοί,
Εὐγενεστάτη Δήμαρχος Νιγρίτης κυρία Ἁγνὴ Δουβίτσα,
Εὐλογημένε Λαὲ τῆς πόλεως τῆς Νιγρίτης καὶ τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς,
Χριστὸς Ἀνέστη!
Τὴν χαρὰν τοῦ Πάσχα ἀλλὰ καὶ τῆς μεθαυριανῆς μνήμης τοῦ πολιούχου καὶ προστάτου σας Ἁγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου, ἐπαυξάνει τὸ γεγονὸς τῆς ἐν τῷ ἀνεσπέρῳ Φωτὶ τῆς Ἀναστάσεως συναντήσεως ἡμῶν, τοῦ Πατριάρχου, μετὰ τῶν ἐν Νιγρίτῃ πνευματικῶν αὐτοῦ τέκνων.
Ἡ Πατριαρχικὴ ἐπίσκεψίς μας εἰς τὴν ἱστορικὴν περιοχήν σας, ἡ ὁποία τοσαύτην σπουδαιότητα ἀποκτᾷ σήμερον μὲ τὰ θαυμαστὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα τῆς γειτονικῆς Ἀμφιπόλεως, καὶ ἡ ἐπικοινωνία μας, πατρικὴ καὶ στοργικὴ μαζὶ μὲ σᾶς, τοὺς πιστοὺς Ὀρθοδόξους κατοίκους τῆς Νιγρίτης, πνευματικὰ τέκνα καὶ ἀναστήματα τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἔχει ἰδιαιτέραν σημασίαν διὰ τὴν ἡμετέραν Πατριαρχικὴν καρδίαν.
Δὲν διαφεύγει τὴν προσοχὴν ὅλων μας τὸ πλούσιον χριστιανικὸν ἀλλὰ καὶ τὸ προχριστιανικὸν ἱστορικὸν παρελθὸν τοῦ εὐλογημένου τούτου χώρου, κοσμουμένου, πέραν τῶν ἄλλων, μὲ ἱστορικὰ καὶ σύγχρονα κτήρια Ἱερῶν Ναῶν, ἐξωκκλησίων, σχολείων καὶ μονυδρίων, μάλιστα δὲ μετὰ τὴν ἐγκατάστασιν εἰς τὴν πλησιόχωρον Δάφνην τῆς γνωστῆς εὐσεβοῦς Σερβίδος Πριγκηπίσσης Μάρως Βράνκοβιτς, προσώπου διακεκριμένου χαρακτῆρος καὶ ὑψηλοῦ ἤθους καὶ βαθείας χριστιανικῆς συνειδήσεως, ἡ ὁποία συνέβαλε σημαντικῶς εἰς τὴν πνευματικὴν καλλιέργειαν τοῦ λαοῦ καὶ τοῦ τόπου καὶ εἰς τὴν διατήρησιν τῆς Ὀρθοδόξου χριστιανικῆς, καὶ ὄχι μόνον, ταυτότητός του.
Ἀναδιφῶντες εἰς τὸ ἱστορικὸν παρελθὸν τῆς πόλεώς σας, χαίρομεν διαπιστοῦντες ὅτι οἱ κάτοικοί της διεδαρμάτισαν πρωταγωνιστικὸν ρόλον εἰς τοὺς γνωστοὺς ἀγῶνας τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας του, ἰδιαιτέρως δὲ κατὰ τὸν γνωστὸν Μακεδονικὸν Ἀγῶνα, καταβαλόντες βαρὺ τὸ τίμημα. Κατέκτησαν, ὅμως, διὰ πολλῶν ἀληθῶς θυσιῶν καὶ σκληρῶν ἀγώνων τὴν ἐλευθερίαν ζωῆς καὶ φρονήματος, καὶ ὑπερέβησαν καταστάσεις, τὰς ὁποίας ἡμεῖς οἱ σύγχρονοι δὲν θὰ ἠδυνάμεθα ἴσως νὰ ἀντιμετωπίσωμεν μὲ τὸ ἴδιον ὡς ἐκεῖνοι σθένος καὶ ἀντοχήν. Οἱ κάτοικοι τῆς Νιγρίτης ἐγνώριζον, πεποιθότως πάντοτε ὅτι κάθε πρᾶξις των, κάθε ἐνέργεια, κάθε ἀγών, κρίνεται ἐκ τοῦ ἀποτελέσματός του καὶ διὰ τοῦτο ἐκινήθησαν πάντοτε ἔχοντες ὡς ὅπλα ἰσχυρὰ τὸν Σταυρὸν τοῦ Κυρίου καὶ τὴν πίστιν εἰς τὸν Ἀναστάντα Χριστόν, ὡς δὲ ἐφόδια ἱερὰ τὴν συνέπειαν καὶ τὸ ἀγωνιστικὸν ἐν συνέσει φρόνημα. Ἂς ἔχωμεν δὲ ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι ἡ ἱστορία πολλάκις δὲν γράφεται ἀλλὰ βιώνεται ὑπὸ τῶν γενεῶν μὲ τὴν προσευχὴν καὶ τὸ καντῆλι καὶ τὴν διαρκῆ μνήμην, ἡ ὁποία εἶναι καὶ ἡ μόνη πραγματική.
Εἰς τὸν Ἱερὸν αὐτὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου διασώζεται, ὡς πληροφορούμεθα, λεπτομερὴς ἀναγραφὴ γενομένων ἐργασιῶν καὶ ὑπηρετησάντων εἰς αὐτόν, δεῖγμα καὶ τοῦτο ἐξαιρέτου κοινοτισμοῦ, διὰ τοῦ ὁποίου ἀναδεικνύεται ἡ κατὰ κρισίμους διὰ τὸ Γένος μας στιγμὰς εὐεργετικὴ ἐπίδρασις τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν κληρικῶν της καὶ τῶν προὐχόντων καὶ τοῦ λαοῦ της, καὶ μάλιστα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, εἰς τὸ ὁποῖον κανονικῶς καὶ ἐκκλησιαστικῶς ὑπάγεσθε καὶ σεῖς, καὶ ἀποτελεῖτε πολύτιμα καὶ ἱερὰ κλήματα τῆς Θεοστηρίκτου Ἀμπέλου αὐτοῦ. Εἰς τὸ σημεῖον τοῦτο μιμνησκόμεθα τῶν ἀειμνήστων Ποιμεναρχῶν τῆς προσωρινῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νιγρίτης, ἡ ὁποία συνεστήθη, ἀποφάσει τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τὸ ὁποῖον «ἔθος κανονικὸν ἔκπαλαι κέκτηται τὴν τῶν ἐπαρχιῶν σύστασιν πρὸς τὰς ἀνάγκας τῶν καιρῶν καὶ τὴν καλὴν τοῦ ὅλου συγκροτήματος ὑπόστασιν προσαρμόζειν καὶ οἰκονομεῖν, εἰς εὔρυθμον καὶ λυσιτελῆ τῶν ἐπὶ μέρους τε καὶ τοῦ ὅλου παράστασιν καὶ διακυβέρνησιν. [….] μετὰ τὴν ἄρτι ἐξ Ἀσίας καὶ τῆς Θρᾴκης εἰς τὸ Ἑλληνικὸν Κράτος καταφυγὴν τοῦ Ὀρθοδόξου πληθυσμοῦ ἅμα τοῖς ποιμέσιν αὐτοῦ καὶ τὴν ἐκ τούτου προελθοῦσαν ἀλλοίωσιν, ἀνάγκη παρέστη πρόνοιαν λαβεῖν περὶ τῆς εὐρύθμου καὶ ἀναλόγου πρὸς τὰς νέας ἀνάγκας, γενικάς τε καὶ μερικάς, ἐκκλησιαστικῆς συστάσεως τῶν διαφόρων ἐν τῷ Ἑλληνικῷ Κράτει περιοχῶν τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Πατριαρχικοῦ κλίματος. Ἐφ᾿ ᾧ … καὶ ἔγνω συστῆσαι ἐπ᾿ αἰσίοις καὶ τὴν νέαν Ἐπαρχίαν καὶ Μητρόπολιν Νιγρίτης, χωρίσαντες ἀπὸ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σερρῶν τὸ τμῆμα Νιγρίτης» (πρβλ. Κώδικα Τόμων καὶ Σιγιλλίων Αβ, σελ. 71-73, Πατριαρχικὸν καὶ Συνοδικὸν Τόμον ἱδρύσεως Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νιγρίτης, Ὀκτώβριος 1924), κατασταθέντος εἰς τὸν Θρόνον αὐτῆς ἀρχικῶς τοῦ Δαρδανελλίων Κυρίλλου (1924-1928), μετὰ δὲ τὴν μετάθεσιν αὐτοῦ εἰς τὴν Ἱ. Μητρόπολιν Πολυανῆς, ἐκλεγέντος εἰς διαδοχὴν αὐτοῦ τοῦ Μητροπολίτου Κυδωνιῶν Εὐγενίου (1928-1934), μετὰ τὸν ὁποῖον καὶ κατηργήθη αὕτη, συσσωματωθεῖσα καὶ πάλιν εἰς τὴν ἐξ ἧς ἀπεσπάσθη Ἱερὰν Μητρόπολιν Σερρῶν, ἡ ὁποία ὡς ἑνιαία Μητρόπολις Σερρῶν καὶ Νιγρίτης ὑπάρχει μία ἐκ τῶν πλέον διακεκριμένων Ἐπαρχιῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, διαποιμανθεῖσα ὑπὸ ἐξόχων ἐκκλησιαστικῶν προσωπικότητων, μερικοὶ τῶν ὁποίων ἐκόσμησαν τὸν πανίερον Οἰκουμενικὸν Θρόνον, μὲ τελευταῖον ἐξ αὐτῶν τὸν Γρηγόριον Ζ΄, τὸν Ζερβουδάκην. Ἡ ἀπόφασις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὅπως ἐπιλέξῃ τὴν ἐπαρχίαν τῆς Νιγρίτης διὰ τὴν ἐξυπηρέτησιν τῆς συγκεκριμένης τότε ἐκκλησιαστικῆς ἀνάγκης, ἀποδεικνύει καὶ αὕτη, τὴν ἰδιαιτέραν σημασίαν καὶ τὴν προσοχὴν τῆς ὁποίας ἐτύγχανε διὰ τὸ εὐσεβὲς ἡμῶν Γένος ἡ περιοχή σας.
Εὐλαβεῖς κάτοικοι τῆς ἱστορικῆς Νιγρίτης,
Ἡ ἐργώδης, συνεχὴς καὶ συνεπής, ἀνιδιοτελὴς προσπάθεια ἐπιτρόπων, συντεχνιῶν καὶ λαοῦ τῆς Νιγρίτης καὶ τὰ ἀποτελέσματα αὐτῆς εἰς τὴν ἐπίλυσιν κρισίμων προβλημάτων ἀνὰ τὴν ἱστορίαν, ἀποδεικνύουν τὸ ἦθος τῶν προγόνων σας. Τὴν πραγματικότητα αὐτὴν πρέπει νὰ ἔχωμεν ὑπ᾿ ὄψιν μας ὅλοι, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, καὶ κατὰ τὴν σημερινὴν δυσμενῆ καὶ διὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὸν λαόν της ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν παγκόσμιον κοινότητα, γενικῶς, συγκυρίαν.
Οὐδένα διαφεύγει ὅτι τὸ χῶμα τοῦ τόπου τούτου ἔχει ποτισθῇ μὲ αἷμα ἡρώων ἀλλὰ καὶ ἀθώων θυμάτων, διὰ νὰ παραμένῃ εἰς τὸν αἰῶνα ἐλεύθερον καὶ ἀδούλωτον, παρὰ τὰς ἐπιβουλὰς καὶ τὰς κινήσεις γειτνιαζόντων ὁμοδόξων καὶ μὴ φυλῶν καὶ λαῶν, οἱ ὁποῖοι πολλάκις ἐπεχείρησαν νὰ δαμάσουν τὸ φρόνημα τοῦ λαοῦ μας, ὑπεξαιρέσαντες ἐν τέλει μόνον ὑλικοὺς θησαυροὺς καὶ ἱερὰ κειμήλια, εἰς τὴν ἐπιστροφὴν τῶν ὁποίων ἐπιμένομεν ἡ Ἱερὰ Μητρόπολις, τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον καὶ ἡμεῖς ὁ Πατριάρχης σας προσωπικῶς, διὰ συνεχῶν παρεμβάσεων πρὸς ἐπάνοδόν των εἰς τὸν οἰκεῖον χῶρον, ὁ ὁποῖος, μὲ αἷμα καὶ θυσίας, ὡς εἴπομεν, τὰ ἐδημιούργησε. Δὲν ἠδυνήθησαν, ὅμως, νὰ δαμάσουν καὶ δὴ νὰ καταλάβουν, ὡς ἠθέλησαν, τὴν καρδίαν καὶ τὸ Ὀρθόδοξον ρωμαίηκον ἦθος καὶ φρόνημά σας.
Ταῦτα μαρτυροῦντες καὶ λέγοντες, δὲν ἀποκρύπτομεν τὴν ἰδιαιτέραν συγκίνησίν μας, διότι εὑρισκόμεθα εἰς τὴν πόλιν τοῦ περιφήμου καὶ ἀγερώχου Καπετάν-Γεωργίου Γιαγκλῆ, τῆς ρωμαλέας αὐτῆς φυσιογνωμίας τῆς Μακεδονίας, ἐξ Ἱερισσοῦ Χαλκιδικῆς προερχομένης, ἐχούσης ὅμως τὴν Νιγρίταν ὡς δευτέραν πατρίδα, ἱστορικοῦ προσώπου κοσμηθέντος διὰ τῆς τιμῆς τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς πόλεως καὶ τῆς περιοχῆς της, τιμῆς ἀπονεμηθείσης εἰς αὐτὸν ἐν συνεχείᾳ διὰ τοῦ ἀνδριάντος αὐτοῦ, ἀνεγερθέντος εἰς τὴν κεντρικὴν πλατεῖαν τῆς Νιγρίτης. Ἀσφαλῶς, εἶναι γνωστὸν ὅτι συνεδέετο οὗτος μὲ τὸν ἀοίδιμον Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην Ἰωακεὶμ Γ΄, τὸν ὁποῖον στοργικῶς περιέθαλπε κατὰ τὸ διάστημα τῆς ἐν αὐτοεξορίᾳ διαμονῆς του ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, ἀντεδωρήθη δὲ αὐτῷ ἡ ἐνεργείαις καὶ παραστάσεσι τοῦ ἀλήστου μνήμης προκατόχου ἡμῶν Πατριάρχου ἐκείνου ἀπελευθέρωσίς του ἐκ τῆς εἱρκτῆς εἰς τὴν ὁποίαν κατεδικάσθη εἰς τὴν φοβερὰν τότε φυλακὴν τοῦ Ἑπταπυργίου τῆς γειτονικῆς Θεσσαλονίκης.
Πολλὰ ἀσφαλῶς ἀκόμη τὰ τέκνα τῆς Νιγρίτης καὶ τῆς περιοχῆς, τὰ ὁποῖα θὰ ἔδει νὰ μνημονευθοῦν κατὰ τὴν Πατριαρχικὴν ταύτην ἐπίσκεψίν μας, ὡς ἀναγνώρισις καὶ φόρος τιμῆς τῆς προσφορᾶς αὐτῶν. Περιοριζόμεθα μόνον εἰς τὴν ἀναφορὰν τοῦ νέου Ἱερομάρτυρος Βενεδίκτου τοῦ Ἁγιορείτου, καταγομένου ἐκ τῆς πλησιοχώρου Δάφνης καὶ μαρτυρήσαντος ἐν Θεσσαλονίκῃ μετ᾿ ἄλλων πολλῶν, κατὰ δὲ τοὺς λοιποὺς ἡ «ἄγραφος μνήμη παρ᾿ ἑκάστῳ τῆς γνώμης μᾶλλον ἢ τοῦ ἔργου ἐνδιαιτᾶται», ὅτι «ἡ δόξα αὐτῶν παρὰ τῷ ἐντυχόντι αἰεὶ καὶ λόγου καὶ ἔργου καιρῷ ἀείμνηστος καταλείπεται» (Ἐπιτάφιος Περικλέους, «Θουκυδίδου Ἱστορίαι», 2.43.3-4).
Γνωρίζομεν ὅτι ἡ πόλις σας καὶ σεῖς συνεχίζετε τὴν ἀνεκτίμητον ταύτην παράδοσιν καὶ προσφορὰν πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ πρὸς τὸ Γένος, κατὰ μίμησιν τῶν πατέρων καὶ προπατόρων σας, προσφοράν, διὰ τὴν ὁποίαν καὶ σᾶς εὐχαριστοῦμεν καὶ σᾶς συγχαίρομεν. Ἡ εὐχαριστία μας ἀπευθύνεται ὁλοκάρδιος καὶ ἰδιαίτερος πρὸς τὸν θεοφιλῆ Ποιμένα σας, τὴν ὑμετέραν ἀγαπητὴν Ἱερότητα, ἅγιε Σερρῶν καὶ Νιγρίτης κύριε Θεολόγε, ἀλλὰ καὶ πρὸς ὑμᾶς, Εὐγενεστάτη κυρία Δήμαρχος, μετὰ τοῦ περὶ ὑμᾶς Δημοτικοῦ Συμβουλίου, διὰ τὴν θερμὴν ὑποδοχὴν τὴν ὁποίαν ἐπεφυλάξατε εἰς τὸν καὶ ὑμέτερον Πνευματικὸν Πατέρα, τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην, ἡ ὁποία τιμητικὴ ὑποδοχὴ μαρτυρεῖ τὸν σεβασμὸν μὲ τὸν ὁποῖον περιβάλλετε τὸν θεσμὸν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τὴν ἀγάπην καὶ στοργήν σας πρὸς αὐτὸν καὶ τὰ διακονοῦντα αὐτὸν πρόσωπα.
Σᾶς εὐχαριστοῦμεν, λοιπόν, καὶ πάλιν καὶ πολλάκις, σᾶς εὐλογοῦμεν καὶ σᾶς προσφωνοῦμεν: Χριστὸς Ἀνέστη καὶ τὰ πάντα, αἱ καρδίαι, αἱ ψυχαί μας, ἡ ζωή μας, ὁ τόπος τῆς Νιγρίτης, πεπλήρωνται φωτός, εἰρήνης, εὐδοκίας καὶ ἀναστάσεως ἐλπίδων καὶ προσδοκιῶν. Ἀμήν.