Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ἐλλογιμώτατοι κύριοι Καθηγηταί καί λοιποί μετέχοντες τοῦ Διεθνοῦς τούτου Συνεδρίου,
Πατέρες, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Ἡ τελουμένη σήμερον ἑόρτιος Θεία Λειτουργία ἔχει ἰδιαιτέραν ἐκκλησιολογικήν καί θεολογικήν σημασίαν, διότι παραπέμπει τήν μνήμην καί τήν καρδίαν μας εἰς τόν Γολγοθᾶν, καί δή εἰς τόν Χριστόν, ὁ Ὁποῖος ἀνυψώθη καί ἀπέθανεν ἐν τῷ Σταυρῷ, εἶτα δέ Ἀνέστη διά τήν σωτηρίαν ὅλου τοῦ κόσμου.
Ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἀναφωνεῖ ἐκστατικῶς: “Ὦ τοῦ παραδόξου θαύματος! τό ζωηφόρον φυτόν ὁ σταυρός ὁ πανάγιος, εἰς ὕψος αἰρόμενος ἐμφανίζεται σήμερον· δοξολογοῦσι πάντα τά πέρατα· ἐκδειματοῦνται δαίμονες ἅπαντες· ὦ οἷον δώρημα, τοῖς βροτοῖς κεχάρισται”! Ἀτενίζοντες καί ἡμεῖς σήμερον τό τίμιον καί μακάριον Ξύλον ψάλλομεν ἐν ὅλῃ ψυχῇ καί καρδίᾳ: “Σταυρός ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης· σταυρός ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας· Σταυρός βασιλέων τό κραταίωμα· Σταυρός πιστῶν τό στήριγμα· Σταυρός Ἀγγέλων ἡ δόξα καί τῶν δαιμόνων τό τραῦμα”.
Καίτοι τό εὐαγγελικόν ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς ἀναφέρεται εἰς τήν Σταύρωσιν τοῦ Χριστοῦ, εἰς τόν Γολγοθᾶν, ἐν τούτοις ὑποφώσκει ἐν τῷ Σταυρῷ καί τό Φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, δοθέντος ὅτι ὁ Σταυρός συνδέεται μέ τήν Ἀνάστασιν καί ὁ ἀναστάς Χριστός φέρει ἐν τῷ σώματι Αὐτοῦ τά στίγματα τοῦ Σταυροῦ.
Σ τ α υ ρ ό ς καί Ἀ ν ά σ τ α σ ι ς ἀποτελοῦν τό βίωμα τοῦ ἀληθινοῦ Χριστιανοῦ, ὁ ὁποῖος διακρίνεται διά τό σταυροαναστάσιμον αὐτοῦ ἦθος. Ὁ Σταυρός, ὡς σταυροαναστάσιμον γεγονός, εἶναι σημεῖον ἀναγνωρίσεως τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἀληθινοῦ Χριστιανοῦ. Χριστός ἄνευ σταυροῦ εἶναι ἀντίχριστος καί Χριστιανός ἄνευ σταυροῦ εἶναι ψευδοχριστιανός.
Ἡ σταυροαναστάσιμος αὐτή ἀτμόσφαιρα συναντᾶται εἰς τήν Ὀρθόδοξον Θεολογίαν, ἡ ὁποία εἶναι ἀποφατική, οὐχί ὅμως καί ἀγνωστικιστική· εἶναι ἐμπειρική διά τῆς σταυρώσεως ὅλου τοῦ ψυχοσωματικοῦ ὀργανισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί οὐχί ἀναλογία στοχαστική ἤ ἠθικιστική. Ἐπί πλέον, αὐτό τό σταυροαναστάσιμον ἦθος συναντᾶται καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί δή τήν μυστηριακήν, τήν διοικητικήν καί τήν πνευματικήν αὐτῆς ζωήν, δοθέντος ὅτι τά μυστήρια τελειοῦνται διά τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία δίδεται διά τοῦ τύπου καί τοῦ σχήματος τοῦ Σταυροῦ, διά τοῦ ὁποίου μεταδίδεται θεία ἐνέργεια· τό διοικητικόν αὐτῆς σύστημα τό ἀπορρέον ἀπό τήν Θείαν Εὐχαριστίαν εἶναι συνοδικόν καί ἱεραρχικόν, ἀρχόμενον ἀπό τοῦ Πατριαρχικοῦ τούτου Θρόνου εἰς τόν ὁποῖον ἔχομεν τήν τιμήν νά εὑρισκώμεθα καί οὕτω σταυροῦται ἡ φιλοπρωτία καί τό ἀτομικόν θέλημα· βιοῦται καί εἰς τήν πνευματικήν ζωήν, ὡς θυσία καί προσφορά, ὡς κένωσις καί ὑπέρβασις ἐν Χριστῷ τῶν αἰσθήσεων καί τῶν δερματίνων χιτώνων τῆς φθορᾶς καί τῆς θνητότητος.
Ἡ Θεία Εὐχαριστία, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τό κέντρον τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, εἶναι φανέρωσις αὐτοῦ τοῦ σταυροαναστασίμου ἤθους, διό καί εἰς τό μέσον τῆς Θείας Λειτουργίας ἀναφωνοῦμεν: “τά σά ἐκ τῶν σῶν σοί προσφέρομεν κατά πάντα καί διά πάντα”, δηλοῦντες δι᾿ αὐτοῦ τοῦ τρόπου τήν κ έ ν ω σ ι ν καί τήν π ρ ο σ φ ο ρ ά ν, τό σταυρικόν καί ἀναστάσιμον βίωμα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ, ὁ ὁποῖος ἐμποτίζεται ἐντός τοῦ πνεύματος τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Εἴμεθα μέλη τῆς ἐσταυρωμένης καί ἀναστασίμου Ἐκκλησίας καί διακονοῦμεν τούς πιστούς Χριστιανούς ἐν σταυρικῇ προσφορᾷ, σταυρούμεθα καθ᾿ ἡμέραν, φωτιζόμενοι ἀμυδρῶς ἤ καί ζωηρῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός, τοῦ ἀνατέλλοντος ἀπό τοῦ ζωοδόχου Τάφου τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.
Τήν σήμερον ὅμως ἡμέραν κηρύσσομεν καί τήν ἔναρξιν τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου πρός τιμήν τοῦ προκατόχου ἡμῶν εἰς τόν πανίερον τοῦτον Θρόνον, ἤτοι τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, καί δή ἀπό τοῦ Θρόνου τούτου τοῦ φέροντος τό ὄνομα αὐτοῦ, ἀφ᾿ ἑνός μέν ἐνώπιον τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ἐνδόξου τούτου Πατρός τῆς Ἐκκλησίας, τά ὁποῖα δηλώνουν τήν ἐν πνεύματι παρουσίαν αὐτοῦ ἐν μέσῳ ἡμῶν, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ ἐν τῇ θυσιαστικῇ καί ἀναστασίμῳ ἀτμοσφαίρᾳ τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Εἰς τό Συνέδριον τοῦτο παρίστασθε Κληρικοί καί λαϊκοί, Ποιμένες καί Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, ἐν εὐχαριστίᾳ πολλῇ πρός τόν μέγαν Χρυσορρήμονα Πατέρα, ἅπαντες ἀδελφοί καί πεφιλημένα τέκνα τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, ὅπερ χαροποιεῖ μεγάλως ἡμᾶς καί ἀναμένομεν νά ἀκούσωμεν τά πορίσματα τῶν ἐρευνῶν σας καί νά δοξάσωμεν τόν Τριαδικόν Θεόν ἔτι περισσότερον διά τό ἔργον τοῦτο.
Λόγῳ τοῦ γεγονότος τούτου θεωροῦμεν ἐπίκαιρον νά σᾶς ὑπομνήσωμεν λόγους τινάς τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου περί τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Σταυρώσεως, τῆς βάσεως ταύτης τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς.
Ὁ Χρυσορρήμων Πατήρ, εἰς λόγον του εἰς τόν Σταυρόν, ἀναφέρεται εἰς τήν ἑόρτιον πανήγυριν πρός τιμήν αὐτοῦ λέγων: “Σήμερον ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐν σταυρῷ, καί ἡμεῖς ἑορτήν ἄγομεν, ἵνα μάθῃς ὅτι ὁ σταυρός ἑορτή καί πανήγυρις πνευματική. Πρότερον μέν γάρ ὁ σταυρός ὄνομα καταδίκης ἦν, νυνί δέ πρᾶγμα τιμῆς γέγονε· πρότερον σύμβολον κατακρίσεως, νυνί δέ ὑπόθεσις σωτηρίας… Οὗτος ἡμᾶς τῆς πλάνης ἀπήλλαξεν, οὗτος ἐν σκότει καθημένους ἐφώτισεν, οὗτος ἐκπεπολεμομένους ἡμᾶς τῷ Θεῷ κατήλλαξεν, ἀπηλλοτριωμένους ᾠκείωσε, μακράν ὄντας ἐγγύς εἶναι ἐποίησεν· οὗτος ἔχθρας ἀναίρεσις, οὗτος εἰρήνης ἀσφάλεια, μυρίων ἡμῖν ἀγαθῶν θησαυρός γέγονε”.
Εἰς ἄλλην ὁμιλίαν του ἀντιπαραβάλλει τόν τίμιον Σταυρόν πρός τό ξύλον τῆς γνώσεως τό ἐν τῷ Παραδείσῳ καί θεωρεῖ τοῦτο ὡς διορθωτικόν τῆς πρώτης ἐκείνης ἁμαρτίας τῶν προπατόρων. Διδάσκει ὁ Ἱερός Πατήρ: “Ἐκεῖνο τό ξύλον θάνατον ἐπεισήγαγε· μετά γάρ τήν παράβασιν ὁ θάνατος ἐπεισῆλθεν· ἀλλά τοῦτο τήν ἀθανασίαν ἐχαρίσατο· ἐκεῖνο παραδείσου ἐξέβαλε, τοῦτο εἰς οὐρανούς ἡμᾶς ἀνήγαγεν· ἐκεῖνο διά μίαν παράβασιν τοσαύτῃ τιμωρίᾳ ὑπεύθυνον τόν Ἀδάμ κατέστησε, τοῦτο τά μύρια ἡμῶν φορτία τῶν ἁμαρτημάτων ἀφανῖσαν τήν πρός τόν Δεσπότην ἡμῶν παρρησίαν δεδώρηται. Εἴδετε ξύλου καί ξύλου διαφοράν; εἴδετε διαβόλου κακουργίαν, καί ἀνθρώπου ραθυμίαν, καί Δεσπότου φιλανθρωπίαν;”.
Ὁ πρῶτος Ἀδάμ ἐγεύθη τοῦ ξύλου τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ καί ἀπέθανε πνευματικῶς καί σωματικῶς, ἀποστάς τοῦ Θεοῦ καί ἐν συνεχείᾳ μετέδωσε τόν θάνατον καί εἰς τούς ἀπογόνους αὐτοῦ, ἀλλ᾿ ὁ δεύτερος Ἀδάμ, ὁ Χριστός, διά τοῦ ζωηφόρου ξύλου τοῦ Σταυροῦ, ἐπανέφερε τόν πεπτωκότα ἄνθρωπον εἰς τόν Θεόν, καί μετέδωσεν εἰς τούς συνδεδεμένους μετἈὐτοῦ τήν Ἀνάστασιν, τήν εἰρήνην καί τήν ἀθανασίαν, νοουμένην οὐχί ὡς μετοχήν μόνον εἰς τό εἶναι καί τό ἀεί εἶναι, ἀλλά κυρίως ὡς μετοχήν εἰς τό ἀεί εὖ εἶναι.
Ὁρῶντες τόν Σταυρόν, βλέπομεν τόν ἐν αὐτῷ Ἐσταυρωμένον, τοὐτέστι τόν Κύριον τῆς δόξης, τόν Θεάνθρωπον Χριστόν, τόν Βασιλέα ἡμῶν. Ὁ Χριστός ὡς Βασιλεύς ἐθυσιάσθη ὑπέρ τοῦ λαοῦ Του, καί αὐτό εἶναι ἴδιον γνώρισμα ἀληθοῦς ἐξουσίας καί βασιλείας. Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος ὁμολογεῖ: “Διά τοῦτο δέ αὐτόν βασιλέα καλῶ, ἐπειδή βλέπω αὐτόν σταυρούμενον· βασιλέως γάρ ἐστι τό ὑπέρ τῶν ἀρχομένων ἀποθνήσκειν”.
Ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου εἶναι καύχημα δι᾿ ἠμᾶς. Ἀναφερόμενος ὁ Ἱερός Πατήρ εἰς τόν λόγον τοῦ Ἀποστόλου Παύλου “ἐμοί δέ μή γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μή ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι᾿ οὗ ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ” (Γαλ. 6,14), λέγει ὅτι ὄντως ” ὁ σταυρός ἡμῖν καύχημα”, ὄχι μόνον διά τό παρελθόν, ἀλλά καί διά τό παρόν, διότι διά τοῦ Σταυροῦ ὁ Χριστιανός βιώνει τήν διπλῆν νέκρωσιν, τήν μίαν ὅτι ὁ κόσμος, ἤγουν τά βιωτικά πράγματα, ὁ ἔπαινος παρά τῶν ἀνθρώπων, ἡ δορυφορία, ἡ δόξα, ὁ πλοῦτος, ἅπαντα τά δοκοῦντα εἶναι λαμπρά “ταῦτα γάρ μοι νεκρά γέγονε”, τήν ἄλλην ὅτι καί αὐτός ὁ ἴδιος εἶναι νεκρός διά τόν κόσμον, διότι δέν ἐπιθυμεῖ ἐκεῖνα τά ὁποῖα συνδέονται καί ἐκφράζονται δι᾿ αὐτοῦ. Καί καταλήγει: “Οὐδέν τῆς νεκρώσεως ταύτης μακαριώτερον· αὕτη γάρ ἐστι τῆς μακαρίας ζωῆς ἡ ὑπόθεσις”.
Ὀφείλομεν καί ἡμεῖς νά σταυρούμεθα καθ᾿ ἡμέραν, ζῶντες εὐαγγελικῶς, θεολογοῦντες Ὀρθοδόξως καί ἐμπειρικῶς, μετέχοντες τῆς Θείας Εὐχαριστίας κενωτικῶς, διακονοῦντες τόν λαόν τοῦ Θεοῦ θυσιαστικῶς καί ἀγαπητικῶς, δοξάζοντες τόν Θεόν διά πάντα τά συμβαίνοντα εἰς τήν ζωήν μας. Μία τοιαύτη ζωή εἶναι θεολογική, διότι ἀληθής θεολογία εἶναι ὅταν ὁμολογοῦμεν τόν ἐσταυρωμένον καί ἀναστάντα Χριστόν, ὄντες ἐσταυρωμένοι μετἈὐτοῦ, ὁμοιάζοντες μέ τόν εὐγνώμονα ληστήν, ὁ ὁποῖος μέ τήν σωτήριον αὐτοῦ ὁμολογίαν ἀνεδείχθη μέγας θεολόγος, διό καί ὁ Ἱερός Χρυσόστομος λέγει: “Εἶδες φιλοσοφίαν ληστοῦ, εἶδες σύνεσιν, εἶδες διδασκαλίαν· ἀθρόον ἀπό σταυροῦ πρός τόν οὐρανόν ἀνέπτη”.
Θεολογοῦμεν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ μέ τήν νοοτροπίαν τοῦ εὐγνώμονος ληστοῦ. Καίτοι ὡς σάρκα φοροῦντες καί τόν κόσμον οἰκοῦντες διαπράττομεν ἀστοχίας τινάς, ἐν τούτοις προσφέρομεν τήν σωτήριον ὁμολογίαν καί ἐλπίζομεν εἰς τήν σωτηρίαν. Ἀγαπῶμεν τήν Ἐκκλησίαν, τό Σῶμα τοῦ ἐσταυρωμένου καί ἀναστάντος Χριστοῦ, καί σεβόμεθα αὐτήν, δοθέντος ὅτι τά μείζονα ἁμαρτήματα εἶναι τά λεγόμενα ἐκκλησιολογικά.
Μέ τόν τρόπον αὐτόν ἔζησε καί ἐπολιτεύθη ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, ὡς Χριστιανός καί ὡς Ποιμήν. Ἀντιμετώπισεν ἀδικίας καί περιφρονήσεις, ἐγεύθη χολῆς καί ὄξους, ἔζησεν ἐν ἐρήμῳ καί ἐξορίᾳ καί ἐκοιμήθη εὐχαριστῶν καί δοξάζων τόν Θεόν. Οὕτως ἀνεδείχθη διδάσκαλος λόγῳ καί ἔργῳ, ποιμήν θυσιάζων τήν ζωήν αὐτοῦ ὑπέρ τοῦ Μεγάλου Ποιμένος καί τῶν προβάτων αὐτοῦ, ἐκδαπανούμενος καθ᾿ ἡμέραν εἰς τήν τοῦ Χριστοῦ διακονίαν τοῦ λαοῦ.
Ἐσταυρωμένοι καί ἡμεῖς μετά τοῦ Χριστοῦ, καυχώμεθα καί χαιρόμεθα πνευματικῶς, διότι ὁ Σταυρός τήν Ἀνάστασιν προτυπώνει καί εἰς αὐτήν ὁδηγεῖ. Ἐσταυρωμένοι, εἴμεθα ἐλεύθεροι ἀπό φόβους καί ἀνασφαλείας, ἀπό ἐξαρτήσεις καί ἐνδοκοσμίους κυριαρχίας. Ἡ θεολογία τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀγάπης καί τῆς εἰρήνης ἐξέρχεται ἀπό τοῦ Σταυροῦ, διότι ὁ Σταυρός εἶναι ἡ καθέδρα τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας. Τήν πίστιν ταύτην ὁμολογεῖ ὁ Χρυσορρήμων Πατήρ: “Διά τοῦτο οὐκέτι φοβούμεθα τά πεπυρωμένα βέλη τοῦ διαβόλου· τήν γάρ πηγήν τῆς ζωῆς εὕρομεν· διά τοῦτο οὐκ ἐσμέν ἐν χηρείᾳ· τόν γάρ νυμφίον ἀπελάβομεν· διά τοῦτο οὐκέτι δεδοίκαμεν τόν λύκον· τόν γάρ ποιμένα τόν καλόν ἐπέγνωμεν· “ἐγώ γάρ εἰμι”, φησί “ὁ ποιμήν ὁ καλός”. Διά τοῦτο οὐκέτι φρίττομεν τόν τύραννον· τῷ γάρ βασιλεῖ προσεδράμομεν”.
Καί ἡμεῖς κηρύσσοντες ἀπό τοῦ Θρόνου τούτου τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου τήν ἔναρξιν τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου πρός τιμήν του, ἀπό Θρόνου πεπορφυρωμένου ὑπό τῶν αἱμάτων τοῦ μαρτυρίου καί πεφωτισμένου ὑπό τῆς δόξης τῶν θεωθέντων Πατέρων καί προκατόχων ἡμῶν, εὐχόμεθα μέθεξιν τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἰς τήν ζωήν καί διακονίαν ἑκάστου ἐξ ἡμῶν.
Χαιρόμεθα ἀληθῶς χαράν ἀνεκλάλητον διά τήν διοργάνωσιν καί ἔναρξιν τοῦ Ἐπιστημονικοῦ τούτου Συμποσίου ὑπό τόν γενικόν τίτλον “Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως” ἐπί τῇ 1600ῃ ἐπετείῳ ἀπό τῆς κοιμήσεως αὐτοῦ, τό ὁποῖον διοργανοῦται ὑπό τήν αἰγίδα καί τήν εὐλογίαν ἡμῶν καί διεξάγεται ἐνταῦθα.
Χαιρόμεθα διότι εἰς τήν καθέδραν ἡμῶν, τόν πανίερον καί καθηγιασμένον τοῦτον Θρόνον, βλέπομεν ἀγαπητά καί πεφιλημένα πρόσωπα, τά ὁποῖα ἀνέλαβον νά εἰσηγηθοῦν ἐπί μέρους θέματα τῆς ἁρμοδιότητος καί τῆς ἐνασχολήσεως αὐτῶν, διά τήν παρουσίασιν τῆς μεγίστης ταύτης φυσιογνωμίας τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου. Εἴμεθα βέβαιοι ὅτι ἡ ἐπιστημονική κατάρτισις τῶν εἰσηγητῶν, ἀλλά καί ἡ ἀγάπη των πρός τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, θά συντελέσῃ εἰς τήν ἐπιτυχῇ ἔκβασιν τοῦ παρόντος Συνεδρίου διά τήν ἀρτιωτέραν ἐνατένισιν τῆς προσωπικότητος, τῆς διδασκαλίας καί τοῦ ἔργου τοῦ μεγάλου Ἱεράρχου τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, τοῦ κλεΐσαντος τήν ἕδραν ταύτην διά τοῦ λόγου του καί τῆς ἁγίας αὐτοῦ ζωῆς καί πολιτείας.
Ὑπεράνω ὅλων χαιρόμεθα χαράν μεγάλην σφόδρα, διότι ἐν μέσῳ ἡμῶν ἔχομεν εὐλογοῦντα καί ἁγιάζοντα ἡμᾶς τόν μέγαν τοῦτον κήρυκα τῆς πίστεως, “τόν χρυσοῦν τήν γλῶτταν”, οὐ μήν ἀλλά καί τήν καρδίαν, Ἰωάννην, “τόν μέγαν ἀρχιερέα καί ποιμένα, τόν ἄκακον καί ὅσιον, τῆς μετανοίας τόν κήρυκα, τό χρυσίπνοον στόμα τῆς Χάριτος”, κατά τόν ἱερόν ὑμνῳδόν. Οὗτος ἐξεζήτησε μεγάλως τήν σοφίαν τοῦ Θεοῦ λέγων, κατά τόν σοφόν Σολομῶντα: “Θεέ Πατέρων καί Κύριε τοῦ ἐλέους… δός μοι τήν τῶν σῶν θρόνων πάρεδρον σοφίαν” (Σοφ. Σολομ. 9, 1-4) καί εὗρε ταύτην καί διά τῆς σοφίας ταύτης ἐκόσμησε τόν Ἀρχιερατικόν καί Πατριαρχικόν τοῦτον Θρόνον καί κατηύθυνε τά τῆς Ἐκκλησίας πράγματα.
Ἡ πολυποίκιλος θεματολογία τοῦ παρόντος Συνεδρίου θά φωτίσῃ ἔτι περισσότερον τήν προσωπικότητα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καί θά καλύψῃ ὅλας τάς πλευράς τῆς φωτεινῆς καί πολυταράχου ζωῆς αὐτοῦ, τῆς ἀρχομένης ἀπό τῆς Ἀντιοχείας καί ἐξικνουμένης ἕως τῆς Βασιλευούσης τῶν πόλεων, τῆς Πόλεως ταύτης λέγομεν, ἀλλά καί μέχρι τῆς Ἀρμενίας, ἔνθα καί ἐκοιμήθη μαρτυρικῶς καί ὁσίως. Κατά τόν βιογράφον αὐτοῦ, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ἦτο “εὐφυής νεανίσκος” καί ἐκ τῆς νεανικῆς αὐτοῦ ἡλικίας διέπρεπεν εἰς τά γράμματα, μάλιστα δέ “ὀκτωκαιδέκατον ἔτος ἄγων τήν τοῦ σώματος ἡλικίαν, ἀφηνίασε τούς σοφιστάς τῶν λεξυδρίων· ἀνδρυνθείς δέ τήν φρένα, ἦρε τῶν ἱερῶν μαθημάτων”. Ἐν τέλει δέ ὁ Ἅγιος οὗτος τοῦ Θεοῦ ὑπῆρξε μέγας, “ἔργῳ τε καί λόγῳ”, κῆρυξ τῆς Θείας Χαάριτος, ἱερουργός θαυμάσιος, ποιμήν θεοφώτιστος, ἔχων πάσας τάς ἀρετάς καί τάς ἐκδηλώσεις τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων, τῶν Πατέρων, τῶν Ὁσίων καί τῶν Μαρτύρων τῆς πίστεως.
Εἰσαγωγικῶς ὁμιλοῦντες περί τοῦ μακαρίου τούτου ἀνδρός καί ἁγιωτάτου Ἀρχιερέως τῆς Μητρός Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τοῦ κοσμήσαντος μεγάλως ταύτην, θά ὑπογραμμίσωμεν σημεῖά τινα, χωρίς νά ἐξαντλήσωμεν ταῦτα.
Κατ᾿ ἀρχάς, θεωροῦμεν μεγίστην τιμήν καί εὐλογίαν ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὑπῆρξε προκάτοχος ἡμῶν εἰς τήν ἕδραν τοῦ Οἰκουμενικοῦ τούτου Θρόνου, τήν Νέαν Ρώμην, τήν Βασιλεύουσαν, τήν τοῦ ἰσαποστόλου καί εὐσεβοῦς Βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου Πόλιν, τήν ἔνδοξον καί εὐκλεᾶ, καί ἑπομένως ἡμεῖς εἴμεθα διάδοχος τοῦ μακαρίου τούτου Ἀρχιερέως εἰς τήν διακυβέρνησιν τῆς Ἐκκλησίας ταύτης καί ἐν ταὐτῷ καί εἰς τήν διανονίαν τῆς κατά πᾶσαν τήν Οἰκουμένην Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας,ἐν κενωτικῇ προσφορᾷ. Ὡς εἶναι γνωστόν τοῖς πᾶσι, τοῖς ἐγγύς καί τοῖς μακράν, ὁ Θρόνος οὗτος καθηγιάσθη οὐχί μόνον ὑπό τῶν ἀποφάσεων τῶν μεγάλων Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἀλλά καί ὑπό τῶν θεοφόρων καί θεουμένων Ἁγίων, τῶν ἀνελθόντων εἰς αὐτόν, μεθ᾿ ὧν εἶναι συγκατηριθμημένος καί ὁ Ἅγιος Χρυσορρήμων Πατήρ. Καί τοῦτο ἀποτελεῖ βεβαίωσιν σταθερότητος τοῦ Θρόνου τούτου, παράγοντα εὐλογίας δι᾿ ὅλους καί πρότυπον δι᾿ ἡμᾶς.
Κατά τόν ἱερόν ὑμνῳδόν, “ἔπρεπε τῇ Βασιλίδι τῶν πόλεων Ἰωάννην αὐχεῖν Ἀρχιερέα, ὥσπερ τινά κόσμον βασιλικόν, καί χρυσήλατον σάλπιγγα, πάντα περιηχοῦσαν τά πέρατα τά σωτήρια δόγματα”. Μάλιστα ὁ ἱερός ὑμνῳδός παρουσιάζει τήν Ἐκκλησίαν νά βοᾷ πρός αὐτόν “νυμφικῶς χαίρουσα”: “Κεκόρεσμαι ἐκ τῶν σῶν χρυσοβρύτων ναμάτων, καταγλαϊσθεῖσα χρυσοφαέσι καί μελιχρύσοις πόμασιν”. Ἀληθῶς, ἐκορέσθη ἡ Ἐκκλησία ἐκ τῶν χρυσῶν λόγων τοῦ ἱεροῦ καί ἁγίου τούτου Πατρός, λόγων μεστῶν σοφίας καί δυνάμεως, Χάριτος Θεοῦ καί καλλιεπείας ἀνθρωπίνης, διότι ὁ μακάριος οὗτος καί εὐλογημένος ἐκκλησιαστικός ἀνήρ ἦτο ὄντως “χελιδών εὔλαλος καί πολύφωνος”, “χρυσαυγές καί τερπνόν τῆς Ἐκκλησίας θεόπνευστον ὄργανον”.
Τόσοι αἰῶνες παρῆλθον ἀπό τῆς ἐνδόξου κοιμήσεως αὐτοῦ καί ὅμως ἀκόμη ἡ Ἐκκλησία δύναται νά ἐπαναλαμβάνῃ ὅτι ἐκορέσθη ἐκ τῶν λόγων του, διότι, ὅταν καί ἡμεῖς σήμερον μελετῶμεν τούς λόγους του, τάς ὁμιλίας του, τά συγγράμματά του, ἐκπλησσόμεθα διά τήν σοφίαν καί τήν Χάριν, διά τήν δύναμιν καί τήν διεισδυτικότητα, διά τήν καλλιέπειαν καί τήν ἐνέργειαν τοῦ λόγου.
Ἐν τῇ Πόλει ταύτῃ ἐποίμανεν ὁ μακάριος οὗτος ἀνήρ θεοφιλῶς τό ποίμνιον αὐτοῦ ἐν διδαχαῖς, λόγοις καί ἔργοις. Καί οἱ λίθοι κεκράξονται διά τήν φιλάνθρωπον ποιμαντορίαν αὐτοῦ, τήν καθόλου ποιμαντικήν αὐτοῦ ἐπιστήμην. Μετά τήν χειροτονίαν του, κατά τόν βιογράφον αὐτοῦ, “ἄρχεται τῆς τῶν πραγμάτων ἐπιμελείας, ἀπό τῆς λογικῆς ἀρξάμενος σύριγγος τῆς τῶν προβάτων δοκιμασίας. Ὀλιγάκις δέ καταχρώμενος καί τῇ ἐλεγκτικῇ βακτηρίᾳ”. Μετά δέ τοῦτο ἐνήργησε μετ᾿ ἐπιστήμης διορθῶν τά τῶν ποιμένων, τῆς ἀδικίας, τῆς διαίτης, τῶν παθῶν, ἐπιμελούμενος τά τῆς ἀνοικοδομήσεως νοσοκομείων, τῶν χηρῶν, τῆς λατρείας καί παιδαγωγῶν τόν λαόν εἰς τόν ὁποῖον ἡ τοῦ Θεοῦ Πρόνοια τόν ἐτοποθέτησε Ποιμένα. Ἐκπλήσσεται κανείς ἀναγινώσκων τά τῆς φιλανθρώπου ταύτης διαγωγῆς τοῦ ἐνδόξου Πατρός.
Ἀληθῶς, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος εἶχεν ἅπαντα τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ διαπρυσίου Προφήτου, τοῦ εὐλογημένου Ἀσκητοῦ, τοῦ θεοκήρυκος Ἀποστόλου, τοῦ θεοπνεύστου Πατρός, τοῦ κεχαριτωμένου Μάρτυρος. Καί τά ἐπί μέρους ταῦτα γνωρίσματα συνεκεντροῦντο ἁρμονικώτατα εἰς τό ἐξηγιασμένον πρόσωπον αὐτοῦ καί ἐξεφράζοντο ὁτέ μέν τό ἕν, ὁτέ δέ τό ἕτερον, πολλάκις δέ καί πάντα ὁμοῦ. Θαυμάζομεν τά πολυποίκιλα χαρίσματα ταῦτα, μελετῶντες τά ἱερά αὐτοῦ συγγράμματα, καί δοξάζομεν τόν Τριαδικόν Θεόν, τόν δοξάσαντα οὕτω τούς ἀνθρώπους.
Ὁ ἱερός ὑμνῳδός ἐπαινεῖ καί δοξάζει τόν Ἱερόν Χρυσόστομον ὡς Προφήτην, Ἀπόστολον, Πατέρα καί Μάρτυρα. Ὄντως ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ἐμιμήθη τόν συνώνυμον αὐτοῦ Ἰωάννην τό Βαπτιστήν καί τόν ζηλωτήν Ἠλίαν, τόσον εἰς τήν ὁσιακήν βιοτήν, ὅσον καί εἰς τήν διαλάλησιν τοῦ κηρύγματος τῆς μετανοίας καί τόν διάπυρον ζῆλον τοῦ πνεύματος. “Τόν βαπτιστήν ἐμιμήσω συνωνυμήσας καλῶς τῇ ἐγκρατείᾳ, Πάτερ, καί Ἠλίαν τόν μέγαν νηστείας καί ἁγνείας ζήλῳ τρωθείς, ἀμφοτέρων, Χρυσόστομε” καί “προφητικῶς ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος τῶν δογμάτων” του.
Ἐκτός τοῦ προφητικοῦ γνωρίσματος ὁ Ἱερός Χρυσόστομος ὑπῆρξε “τῶν Ἀποστόλων ὁμότροπος, ὁ προνοίᾳ πάντων προμηθούμενος”. Ἀλλά καί μέγας Πατήρ ἀνεδείχθη, δεδομένου ὅτι, κατά τόν ἱερόν ὑμνῳδόν, οὗτος ἦτο “ὁ νοῦς ὁ οὐράνιος, τῆς θεολογίας τό πάγχρυσον στόμα, ἁμαρτωλῶν ἐγγυητής, τῆς μετανοίας κῆρυξ ὁ ἔνθεος, φωστήρ ὁ διαυγέστατος, ὁ ἐπουράνιος ἄνθρωπος”. Ἐπειδή δέ οἱ Προφῆται, οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Πατέρες ἀνεδείχθησαν καί Μάρτυρες τῆς ἀληθείας, ἐν διδαχαῖς καί βίῳ, οὕτω καί ὁ ἀνήρ οὗτος ἀνεδείχθη Μάρτυς τῆς ἀληθείας, ὁμολογῶν ταύτην ἐν παντί καιρῷ καί ὑποστάς τά πάνδεινα χάριν αὐτῆς, ἕως καί τοῦ μαρτυρικοῦ-ὁσιακοῦ τέλους.
Ἤσκησε τήν διακονίαν αὐτοῦ ἐν τῇ Βασιλευούσῃ ταύτῃ τῶν πόλεων μετά θερμουργοῦ ζήλου καί μεγίστης φιλανθρωπίας, ὥστε ὁ μέγας θεολόγος μακαριστός π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ τόν ὠνόμασε “προφήτην τῆς φιλανθρωπίας”, διότι ἐπεδίωκεν οὗτος νά μοιρασθῇ μετά τῶν ἀδελφῶν του τήν ἔμπνευσιν τήν ὁποίαν ἔζησεν εἰς τήν ἔρημον, εἰργάζετο νυχθημερόν διά τήν στερέωσιν τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ εἰς τόν κόσμον καί ἐπεδίωκε νά μεταμορφώσῃ τήν ἰδίαν τήν Πόλιν εἰς χῶρον Παραδείσου, πορευόμενος ἐν ταὐτῷ πρός τήν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν καί ποθῶν αὐτήν.
Ἐντός τῶν πλαισίων τούτων ἐνδιεφέρετο διά τούς πτωχούς καί τούς ἀστέγους, τούς ἐγκαταλελειμένους καί τούς ἀσθενεῖς. Ἐκήρυττεν ὁ μακάριος οὗτος ἀνήρ: “Κἄν ἁμαρτωλός ᾖς, εἴσελθε εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἵνα λέγῃς τάς ἁμαρτίας σου· κἄν δίκαιος ᾖς, εἴσελθε ἵνα μή ἐκπέσῃς τῆς δικαιοσύνης· λιμήν γάρ ἀμφοτέροις ἐστίν ἡ Ἐκκλησία”.
Ὡς ὀφθαλμός πάσης τῆς οἰκουμένης ἐνδιεφέρετο διά πάντας τούς ἀνθρώπους “εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν” (Α´ Τιμ. 2,4) καί διωργάνωσεν ἱεραποστολικάς δράσεις εἰς Γοτθίαν, Σκυθίαν, Κελτικήν, Περσίαν καί Φοινίκην. Ὄντως ὑπῆρξε μέγας καί ἀκοίμητος τῆς οἰκουμένης ὀφθαλμός. Ὁ μεγαλόπνοος οὗτος ἀνήρ ἐκοπίασε πολύ, ἵνα πάντες οἱ ἄνθρωποι οἱ κατοικοῦντες ἐπί πᾶν τό πρόσωπον τῆς γῆς γνωρίσουν τήν ἀλήθειαν, τοὐτέστι τόν Χριστόν, καί ἀπολαύσουν τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος καί τῆς φιλανθρωπίας Αὐτοῦ.
Οἱ λόγοι αὐτοῦ περί τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἀνυπέρβλητοι, διό καί ἐκλήθη “διδάσκαλος τῆς Θείας Εὐχαριστίας”, ἀλλά καί διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας, ἀληθῶς εὐχαριστιακός καί ἐσχατολογικός Πατήρ, δοθέντος ὅτι ἡ Θεία Εὐχαριστία συνδέεται στενότατα μετά τῆς Ἐκκλησίας, ἐκφράζει πᾶν ὅ,τι εἶναι αὐτή ἡ ἰδία ἡ Ἐκκλησία. Ἠγάπησε σφόδρα τήν Ἐκκλησίαν καί ὡμίλει μεγάλως περί αὐτῆς. Ἐκήρυττε διαπρυσίως: “Οὐδέν Ἐκκλησίας ἰσχυρότερον… τοῦ οὐρανοῦ ὑψηλοτέρα ἐστίν, τῆς γῆς πλατυτέρα ἐστίν. Οὐδέποτε γηρᾷ, ἀεί δέ ἀκμάζει”. Καί προτρέπει: “Ὅταν καταφεύγῃς ἐν Ἐκκλησίᾳ, μή τόπῳ καταφύγῃς, ἀλλά γνώμῃ. Ἐκκλησία γάρ οὐ τοῖχος καί ὄροφος, ἀλλά πίστις καί βίος… Μένε εἰς Ἐκκλησίαν, καί οὐ προδίδοσαι ἀπό τῆς Ἐκκλησίας. Ἐάν δέ φύγῃς ἀπό Ἐκκλησίας, οὐκ αἰτία ἡ Ἐκκλησία”. Καί ἀναλογιζόμενος τήν δύναμιν τῆς Ἐκκλησίας ὁμολογεῖ: “Ὑπό πόσων ἐπολεμήθη ἡ Ἐκκλησία, ἀλλ᾿ οὐδέποτε ἐνικήθη;… Ἀλλ᾿ οἱ μέν πολεμήσαντες σεσίγηνται καί λήθῃ παραδέδονται, ἡ δέ πολεμηθεῖσα τόν οὐρανόν ὑπεραίρει. Μή γάρ μοι τοῦτο ἴδῃς, ὅτι ἐν γῇ ἕστηκεν ἡ Ἐκκλησία, ἀλλ᾽ ὅτι ἐν οὐρανῷ πολιτεύεται… Τιμιωτέρα γαρ᾿ οὐρανοῦ ἡ Ἐκκλησία”.
Ἐπόθη δέ ὁ μακάριος οὗτος ἀνήρ τήν ἄνω πόλιν, τήν οὐρανίαν Πατρίδα, διό καί ὁ τρόπος τῆς ζωῆς αὐτοῦ ἦτο ἐσχατολογικός. Ἔζη κατά τό ἄνω πολίτευμα ἐν τῷ παρόντι βίῳ, καί ἐπόθει τήν ἄνω Πατρίδα, γινώσκων ὅτι ἦτο πάροικος καί παρεπίδημος καί ἐπαναλαμβάνων τούς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: “οὐ γάρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν.” (Ἑβρ. 13,14) καί: “ἡμῶν γάρ τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καί Σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ὅς μετασχηματίσει τό σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τό γενέσθαι αὐτό σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ κατά τήν ἐνέργειαν τοῦ δύνασθαι αὐτόν καί ὑποτάξαι αὐτῷ τά πάντα” (Φιλιπ. 3, 20-21).
Διό καί ὁ χρυσοῦς τήν καρδίαν καί τήν γλῶτταν Ἰωάννης ἐκήρυττεν εἰς τόν λαόν: “Οὐκ οἶσθα, ὅτι ἀποδημία ὁ παρών βίος; Μή γάρ πολίτης εἶ; ὁδίτης εἶ. Μή εἴπῃς· ἔχω τήνδε τήν πόλιν, καί ἔχω τήνδε. Οὐκ ἔχει οὐδείς πόλιν. Ἡ πόλις ἄνω ἐστί. Τά παρόντα ὁδός ἐστιν. Ὁδεύομεν τοίνυν καθ᾿ ἡμέραν, ἕως ἡ φύσις ἐπιτρέχει”.
Ὅμως καί τοῦ Ἁγίου τούτου, ὡς καί πάντων τῶν Ἁγίων, “οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος” (Ἑβρ. 11,38), διό ἐπολεμήθη καί οὗτος σφοδρῶς ὑπό κοσμικῶν ἀνθρώπων καί ψευδαδέλφων, ἐν φανερῷ καί κρυπτῷ, ἐν ποικίλοις τεχνάσμασι καί ραδιουργίαις, οὐ μήν ἀλλά καί ἐξορίᾳ ἐκ τοῦ Θρόνου αὐτοῦ, βιώσας τόν μακαρισμόν τοῦ Χριστοῦ: “μακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καί διώξωσι καί εἴπωσι πᾶν πονηρόν ρῆμα καθ᾿ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ. Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθός ὑμῶν πολύς ἐν τοῖς οὐρανοῖς· οὕτω γάρ ἐδίωξαν τούς προφήτας τούς πρό ὑμῶν” (Ματθ. 5,11-12).
Ἀπεδείχθη ὄντως μέγας ποιμήν θύων τήν ψυχήν αὐτοῦ ὑπέρ τῶν προβάτων, ἐπαναλαμβάνων τόν λόγον τοῦ Χριστοῦ: “ἐγώ εἰμι ὁ ποιμήν ὁ καλός, ὁ ποιμήν ὁ καλός τήν ψυχήν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν προβάτων” (Ἰωάν. 10,11).
Ἐσυκοφαντήθη, ἐδιώχθη, τελικῶς δέ ἐκοιμήθη ὁσιακῶς καί μαρτυρικῶς ἐν τῇ ἐξορίᾳ, δοξάζων καί μεγαλύνων τόν Θεόν. Ἐβίωνεν ἀκριβῶς ὅτι οἱ Ἀρχιερεῖς, κατά τό πρότυπον τοῦ Χριστοῦ, ὁδηγοῦνται εἰς τό Μαρτύριον καί τόν Σταυρόν, θυσιάζονται οἱ ἴδιοι ὑπέρ τοῦ ποιμνίου καί πολλάκις θύονται ὑπ᾿ αὐτοῦ, αἴρουν τόν Σταυρόν τῆς Θυσίας καί ἀκολουθοῦν τό Ἀρνίον “ὅπου ἄν ὑπάγῃ” (Ἀποκ. 14,4), δηλαδή εἰς τήν θυσίαν, τό μαρτύριον, τόν Γολγοθᾶν. Ὁ ἱερός ὑμνῳδός, ἀλλά καί ἡμεῖς μετ᾿ αὐτοῦ ψάλλομεν: “Ἀδίκως τῆς ποίμνης σου ἀπελαθείς, Πάτερ Ὅσιε, προσομιλήσας θλίψεσι πικραῖς ἐξορίαις τε, ἐν αἷς ἠξιώθης μακαρίου τέλους, οἷα γενναῖος Ἀθλητής, καταπαλαίσας τόν πολυμήχανον καί νίκης διαδήμασι σέ ὁ Χριστός ἐστεφάνωσε”. Τό σημαντικόν εἶναι ὅτι κατά τήν διάρκειαν τοῦ μαρτυρίου καί τῆς ἐξορίας του ἐδοξολόγει τόν Θεόν, μιμούμενος τούς Ἀποστόλους οἱ ὁποῖοι “ἐπορεύοντο χαίροντες ἀπό προσώπου τοῦ συνεδρίου, ὅτι ὑπέρ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ κατηξιώθησαν ἀτιμασθῆναι” (Πράξ. 5,41). Διό καί ὁ ὑμνῳδός ἐξαίρει τό γεγονός ὅτι “οὔτε ἔχθρα συνόδου οὖσα παράνομος, οὔτε μῖσος Αὐγούστης, οὔσης παράφρονος” τάς ἀρετάς αὐτοῦ κατέσβεσαν.
Ὁ Ἱερός Πατήρ, θέτων εἰς τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Δομήτορος καί τῆς Κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας, λόγους ἀγάπης καί φιλανθρωπίας πρός τούς ἀνθρώπους, διδάσκει: “ἐγώ πατήρ, ἐγώ ἀδελφός, ἐγώ νυμφίος, ἐγώ οἰκία, ἐγώ τροφή, ἐγώ ἱμάτιον, ἐγώ ρίζα, ἐγώ θεμέλιος, πᾶν ὅπερ ἄν θέλης ἐγώ· μηδενός ἐν χρείᾳ καταστῇς… ἐγώ καί φίλος, καί μέλος, καί κεφαλή, καί ἀδελφός, καί ἀδελφή καί μήτηρ, πάντα ἐγώ· μόνον οἰκείως ἔχε πρός ἐμέ. Ἐγώ πένης διά σε· καί ἀλήτης διά σέ· ἐπί σταυροῦ διά σέ· ἐπί τάφου διά σε· ἄνω ὑπέρ σοῦ ἐντυγχάνω τῷ Πατρί, κάτω ὑπέρ σοῦ πρεσβευτής παραγέγονα παρά τοῦ Πατρός. Πάντα μοι σύ, καί ἀδελφός, καί συγκληρονόμος, καί φίλος, καί μέλος. Τί πλέον θέλεις;”.
Τοιοῦτον Κύριον φιλάνθρωπον ἔχομεν, τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, τόν ἀγαπῶντα ἡμᾶς σφόδρα, Τούτου φορεῖς καί κήρυκες εἴμεθα καί τοιοῦτοι ὀφείλομεν καί ἡμεῖς νά ἀναδειχθῶμεν, κληρικοί τε λαϊκοί, ἐν ἡμέραις πονηραῖς, ἐν αἷς ἐψύγη ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν, καί νά κηρύττωμεν Ἰησοῦν Χριστόν καί τοῦτον ἐσταυρωμένον (Α´ Κορ. 1-23, 2-2), ἀλλά καί ἀναστάντα. Τοιοῦτον μέγαν Πατέρα ἔχομεν ἐν οὐρανοῖς, πρεσβεύοντα ὑπέρ ἡμῶν καί διακηρύσσομεν μετ᾿ αὐτοῦ: “εὐχαριστῶμεν τῷ Θεῷ, καί τῶν αἰσθητῶν μέν ἕνεκεν, πολλῷ δέ μᾶλλον τῶν πνευματικῶν”. Ἔτι δέ περισσότερον εἰς πάσας τάς δυσκολίας καί ἅπαντα τά προβλήματα ἡμῶν ἀναφωνοῦμεν ἐκ καρδίας τήν ἀκροτελεύτιον αὐτοῦ δοξολογίαν, τήν ὡς κύκνειον ᾆσμα ἀναφερομένην πρός τόν Θεόν καί ὡς πεμπτουσίαν οὖσαν τῆς ὅλης αὐτοῦ βιοτῆς καί πολιτείας: “Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν”.
Καί ἡμεῖς ἐπαναλαμβάνομεν πάλιν καί πολλάκις. Δόξα τῷ Θεῷ διά τήν ἀνάδειξιν ἡμῶν εἰς τόν καθηγιασμένον καί πανίερον τοῦτον Θρόνον, ὡς διαδόχου τοῦ μακαρίου τούτου ἀνδρός. Δοξα τῷ Θεῷ ὅτι “ἐχαρίσθη (ἡμῖν) τό ὑπέρ Χριστοῦ, οὐ μόνον τό εἰς αὐτόν πιστεύειν, ἀλλά καί τό ὑπέρ αὐτοῦ πάσχειν, τόν αὐτόν ἀγῶνα ἔχοντες, οἷον εἴδετε ἐν ἐμοί καί νῦν ἀκούετε ἐν ἐμοί” (Φιλιπ. 1,29-30). Δόξα τῷ Θεῷ διά τήν μαρτυρικήν ταύτην ἐν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ ἐκκλησιαστικήν διακονίαν τήν χαρισθεῖσαν ἡμῖν, καί διότι “ἔχομεν τόν θησαυρόν τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν, ἵνα ἡ ὑπερβολή τῆς δυνάμεως ᾖ τοῦ Θεοῦ καί μή ἐξ ἡμῶν” (Β´ Κορ. 4,7). Δόξα τῷ Θεῷ διά τήν δωρηθεῖσαν ἡμῖν Πατριαρχικήν τιμήν καί διακονίαν, τήν ὁποίαν ἀσκοῦμεν “ἐν παντί θλιβόμενοι ἀλλ᾿ οὐ στενοχωρούμενοι, ἀπορούμενοι ἀλλ᾿ οὐκ ἐξαπορούμενοι, διωκόμενοι ἀλλ᾿ οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι, καταβαλλόμενοι ἀλλά οὐκ ἀπολλύμενοι, πάντοτε τήν νέκρωσιν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι περιφέροντες, ἵνα καί ἡ ζωή τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι ἡμῶν φανερωθῇ. Ἀεί γάρ ἡμεῖς οἱ ζῶντες εἰς θάνατον παραδιδόμεθα διά Ἰησοῦν, ἵνα καί ἡ ζωή τοῦ Ἰησοῦ φανερωθῇ ἐν τῇ θνητῇ σαρκί ἡμ῀ῶν, ὥστε ὁ μέν θάνατος ἐν ἡμῖν ἐνεργεῖται, ἡ δέ ζωή ἐν ὑμῖν” (Β´ Κορ. 4,8-12). Δόξα τῷ Θεῷ διότι εἴδομεν καί θά ἀκούσωμεν ὑμᾶς, ἀγαπητά καί ἐκλεκτά τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας τέκνα καί “ἀδελφοί μοι ἀγαπητοί καί ἐπιπόθητοι, χαρά καί στέφανός μου” (Φιλιππ. 4,1), νά ἀναλύετε πολλάς πλευράς τῆς προσωπικότητος τοῦ ἐνδόξου καί χρυσορρήμονος τούτου ἱεροῦ Πατρός.
“Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν”.
“Λοιπόν, ἀδελφοί, χαίρετε, καταρτίζεσθε, παρακαλεῖτε, τό αὐτό φρονεῖτε, είρηνεύετε, καί ὁ Θεός τῆς ἀγάπης καί τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ᾿ ὑμῶν” (Β´ Κορ. 13,11).