Μακαριώτατε Μητροπολῖτα Βαρσοβίας καί ἀγαπητέ ἐν Χριστῷ ἀδελφέ κ. Σάββα,
Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἀδελφοί,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ἐρχόμεθα ἀπό τῆς Βασιλευούσης, τῆς πόλεως τῶν ἐγκαινίων. Διότι παρ᾿ ὅλας τάς δῃώσεις, τάς ἐδαφίσεις, τούς ἀφανισμούς ναῶν καί μονῶν, διασώζονται εἰσέτι ἐν ταῖς λειτουργικαῖς δέλτοις εἴκοσι καί πέντε ἀναμνήσεις ἐγκαινίων, μεγαλοπρεπῶς ἑορταζομένων τό πάλαι. Ἐξαιρέτως δέ ἐνεθυμοῦντο καί ἑώρταζον κατ᾿ ἔτος τά ἐγκαίνια αὐτῆς ταύτης τῆς Πόλεως, ὡς καί τοῦ καλλίστου τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας Ναοῦ.
Ἀπαρχῆς γενομένης ἀπό τῶν ἐγκαινίων τοῦ Πανιέρου τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἐν Ἱεροσολύμοις Ναοῦ, τοῦτο τό εὐλογημένον ἔθος ἐξηπλώθη εἰς σύμπαντα τόν Ὀρθοδόξον κόσμον. Ὡς σημειοῖ Εὐσέβιος ὁ Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης ἐπίσκοπος, ἐτελοῦντο ταῦτα πανηγυρικῶς τῇ συμμετοχῇ πολλῶν ἐπισκόπων καί πλήθους λαοῦ: «Ἱερουργίαι τε τῶν ἱερωμένων καί θεοπρεπεῖς ἐκκλησίας θεσμοί· ὧδε μέν ψαλμῳδίαις καί ταῖς λοιπαῖς τῶν θεόθεν ἡμῖν παραδοθεισῶν φωνῶν ἀκροάσεσιν, ὧδε δέ θείαις καί μυστικαῖς ἐπιτελουμέναις διακονίαις, σωτηρίου τε ἦν Πάθους ἀπόρρητα σύμβολα» (Ἐκκλησιαστική Ἱστορία Χ’, 2, 1).
Καί πάντα ταῦτα ἀνάγονται εἰς συνηθείας Ἰουδαϊκάς. Μιμνησκόμεθα τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἑορτήν ἀναμνήσεως ἐγκαινίων τοῦ ναοῦ τοῦ ὑπό τοῦ Ζοροβάβελ ἀνεγερθέντος, ὅστις εἶχε μολυνθῆ ὑπό Ἀντιόχου Δ’ τοῦ Ἐπιφανοῦς διά τῆς μετατροπῆς αὐτοῦ εἰς ναόν εἰδωλολατρικόν. «Ἐγένοντο δέ τά ἐγκαίνια ἐν Ἱεροσολύμοις καί χειμών ἦν» (Ἰωάννου Ι’, 22).
Ἔλεγε δέ ὁ τῆς ἡμετέρας Μετριότητος προκάτοχος Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὅτι τά ἐγκαίνια ἐπιτελοῦνται «ἵνα μή ἐξίτηλα τῷ χρόνῳ γένηται τά καλά, μηδέ παραρρυῇ λήθης βυθοῖς ἀμαυρούμενα» (Λόγος εἰς τήν Καινήν Κυριακήν).
«Ἐγκαίνια, ἐγκαίνια ἡ πανήγυρις, ἀδελφοί» (αὐτόθι). Ὄντως πανηγύρεως, χαρᾶς καί ἀγαλλιάσεώς ἐστιν αὕτη ἡ παροῦσα ἡμέρα. Εἴμεθα «οἱ ἀεί χαίροντες, οἱ πολλούς πλουτίζοντες, οἱ πάντα κατέχοντες» (Β’ Κορ, Ϛ’, 8-10), τόν θησαυρόν ἤγουν τῆς ἀμωμήτου καί ἀκραιφνοῦς ἡμῶν Πίστεως. Ἡμέρα πνευματικῆς νίκης ἡ σημερινή. Σήμερον ἐφαρμόζεται πλήρως τό Χρυσοστομικόν: «Οὐ παύεται ἡ Ἐκκλησία πολεμουμένη καί νικῶσα, ἐπιβουλευομένη καί περιγινομένη. Ὅσον ἄλλοι ἐπιβουλεύουσι, τοσοῦτον αὕτη αὔξεται» (Ὁμιλία εἰς τήν ἐπίλυσιν τῆς Χαναναίας).
Ἡμέρα, λοιπόν, Ὀρθοδοξίας σήμερον. Καί δεῖγμα ἀψευδές καταπλῆττον πάντας ἡμᾶς, ἡ παροῦσα σύναξις. Ἡ καθιέρωσις ναοῦ νεοδμήτου, μεγαλοπρεποῦς, ὑπερκάλλου εἰς τιμήν, δόξαν καί αἶνον τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου. Καί τί συμβολικώτερον τούτου; Ἐκκλησία πολλαπλῶς καί πολλάκις δοκιμασθεῖσα, πολλῶν ἀναγκαίων στερηθεῖσα, ἐξ ἀφεγγοῦς σήραγγος θρησκευτικοῦ φανατισμοῦ καί πολιτικοῦ ὁλοκληρωτισμοῦ ἀσινής ἐξελθοῦσα, ἀνίσταται, ἀνασυγκροτεῖται, θέτει χεῖρας ἐπ᾿ ἄροτρον, ἐξευρίσκει ἐργάτας πρός ἀμητόν καί ἀλοητόν, ἔχει κλῆρον εὐλαβῆ, μονάζοντας ἀσκητικούς, λαόν ἐμμένοντα τῇ εὐσεβείᾳ, δομεῖ ναούς, καταθέτει τήν μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως. Ταῦτα καί ἄλλα πλεῖστα δέν εἶναι Ἀνάστασις;
Ἐπετεύχθησαν δέ καί ἐπιτυγχάνονται σήμερον ὑπό τήν πεπνυμένην πηδαλιουχίαν τοῦ προσφιλοῦς ἡμῖν ἀδελφοῦ Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Βαρσοβίας καί πάσης Πολωνίας κυρίου Σάββα, ἐν ἀγαστῇ συνεργασίᾳ μετά τοῦ πιστευθέντος αὐτῷ εὐλογημένου ποιμνίου.
Γνωρίζομεν καλῶς ὅτι τά αὐτοκρατορικά «ἀποκόμβια» ἐξέλιπον πρό πολλοῦ. Πᾶν τό οἰκοδομούμενον ὀφείλεται εἰς τό δίλεπτον τῆς χήρας, ἤτοι εἰς τό ὑστέρημα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Διό πάντες ὑμεῖς εἶσθε ἄξιοι πολλῶν συγχαρητηρίων. Ἡ φιλόξενος πόλις αὕτη σεμνύνεται σήμερον, μεγαλύνεται, ὡραΐζεται, καί δικαίως καυχᾶται, ἀνεγείρασα, ἐγκαινίσασα καί ἐν κόλποις κατέχουσα ἀπό τοῦ νῦν καί ἕως τοῦ αἰῶνος τοιοῦτον περίλαμπρον ναόν, τόν ὁποῖον πρό ἐτῶν ἠξιώθημεν νά θεμελιώσωμεν.
Εὐλογοῦμεν ὑμᾶς Πατριαρχικῶς δι᾿ ἀμφοτέρων τῶν χειρῶν. Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Σωτῆρος ἅπασαν ἐφώτισε τήν οἰκουμένην. Τό ὑπερκόσμιον φῶς τῆς Ἀναστάσεως εἴθε νά φωτίζῃ τάς ψυχάς ἡμῶν. Ὁ Ἀναστάς Κύριος εἴθε νά φυλάττῃ τήν Πολωνίαν καί πάντας τούς Πολωνούς ἀπό πάσης ἐπηρείας τοῦ ἀντικειμένου. Καιρός εἰρήνης ὁ παρών, καί εὐχόμεθα διηνεκοῦς.
