Μακαριώτατε καί Ἁγιώτατε ἀδελφέ,
Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἀδελφοί Ἱεράρχαι,
Ἐξοχώτατοι,
Τέκνα τῆς Ἐκκλησίας εὐλογημένα,

Σήμερον ἑορτάζομεν τὴν ἑορτὴν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀλλ᾿ ἡ παροῦσα ἡμέρα δέν περιορίζεται εἰς μόνην τήν ἑορτήν αὐτήν. Ὑπάρχει καί ὁ δεύτερος ἑορτασμός, ὁ ὁποῖος ὅμως καί αὐτός συνδέεται στενότατα μετά τῆς χθεσινῆς ἑορτῆς τῆς Πεντηκοστῆς.

Οἱ ἐκ διαφόρων χωρῶν τῆς οἰκουμένης συναχθέντες τότε διά τήν ἑορτήν εἰς Ἱεροσόλυμα, Ἰουδαῖοι τε καί προσήλυτοι, ἤκουον ἔκπληκτοι τό κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων ἕκαστος εἰς τήν ἰδικήν του γλῶσσαν. Ἀπέδειξε λοιπόν τότε τό Ἅγιον Πνεῦμα ὅτι ὅλαι αἱ γλῶσσαι τῶν ἀνθρώπων δύνανται νά ἐκφράσουν τόν λόγον τοῦ σαρκωθέντος Λόγου τοῦ Θεοῦ καί νά διαδώσουν τό εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Τό μήνυμα τοῦτο τῆς Πεντηκοστῆς ἐξ ἀρχῆς ἔθεσαν εἰς ἐφαρμογήν οἱ ἀνά τούς αἰῶνας ἀγωνισθέντες πρός διάδοσιν τοῦ Χριστιανισμοῦ εἰς νέους λαούς καί νέας γλώσσας. Ἀλλά μεταξύ τῶν πολυαρίθμων αὐτῶν ἱεραποστόλων οὐδείς ἐπέτυχε τόσον σημαντικά ἀποτελέσματα, ὅσον οἱ σήμερον ἑορταζόμενοι Ἅγιοι ἀδελφοί Κύριλλος καί Μεθόδιος, οἱ ὁποῖοι, διά τῆς ἐπινοήσεως τῆς πρώτης σλαυικῆς ἀλφαβήτου καί διά τοῦ ὅλου ἔργου των, ἔθεσαν κυριολεκτικῶς τάς βάσεις πρός ἐκχριστιανισμόν καί ἐκπολιτισμόν ὄχι ἑνός μόνον ἔθνους, ἀλλά σχεδόν ὁλοκλήρου τοῦ σλαυικοῦ κόσμου καί ἀληθῶς μετέβαλον τήν πορείαν τῆς παγκοσμίου ἱστορίας.  Δέν εἶναι παράδοξον ὅτι ὄχι μόνον τούς τιμοῦν μεγάλως οἱ ἀμέσως ὠφεληθέντες ἐκ τοῦ ἔργου αὐτῶν Ὀρθόδοξοι σλαυικοί λαοί, ἀλλά καί ἡ ἐπί αἰῶνας προσκολλημένη εἰς τήν λατινικήν γλῶσσαν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, ἡ ὁποία τελικῶς υἱοθέτησε τό παράδειγμα αὐτῶν διά τῆς Β΄ Βατικανῆς Συνόδου καί κατόπιν, ἐν ἔτει 1980, διά τοῦ σλαύου Πάπα Ἰωάννου Παύλου τοῦ Β’ ἀνεκήρυξεν αὐτούς «προστάτας τῆς Εὐρώπης», ὁμοῦ μετά τοῦ Ἰταλοῦ Ἁγίου Βενεδίκτου.

Ὁ σημερινός ἑορτασμός τῆς μνήμης τῶν Ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου, κατά σπανιωτάτην σύμπτωσιν ἀκολουθῶν τόν ἑορτασμόν τῆς Πεντηκοστῆς, συμβολίζει ὡραιότατα τήν στενήν σχέσιν αὐτῶν πρός ἐκείνην. Οἱ πολυάριθμοι καί θαυμαστοί καρποί τοῦ ἔργου τῶν δύο Ἀγίων ἐβλάστησαν ἐκ τοῦ αἰωνίου πνευματοφόρου δένδρου, τό ὁποῖον ἔχει τάς ρίζας του εἰς τό θαῦμα τῆς Πεντηκοστῆς.

Ἀλλά σήμερον ἑορτάζομεν καί τήν Ὑμετέραν ὀνομαστικήν ἑορτήν, Ἁγιώτατε ἀδελφέ. Αἰσθανόμεθα ἰδιαιτέραν χαράν καί Σᾶς εὐχαριστοῦμεν εἰλικρινῶς διότι ἐπελέξατε τάς ἡμέρας ταύτας διά τήν πραγματοποίησιν τῆς ἐπισκέψεως ἡμῶν εἰς Ρωσσίαν, ὥστε νά συνεορτάσωμεν ἐνταῦθα καί ταύτην τήν προσωπικήν Σας ἑορτήν. Εὐχόμεθα δέ εἰς Ὑμᾶς ἐξ ὅλης καρδίας ὑγείαν, εἰρήνην καί πᾶσαν εὐλογίαν οὐράνιον εἰς μακρότητα ἡμερῶν.

Ἐπί πλέον ὅμως εὐχόμεθα ὁλοψύχως ὅπως, ἀκολουθοῦντες τό παράδειγμα τοῦ προστάτου ὑμῶν Ἁγίου Κυρίλλου, κατορθώσετε νά δημιουργήσετε τό νέον ἀλφάβητον, διά τοῦ ὁποίου αἱ αἰώνιοι ἀλήθειαι τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς πίστεως θά καταστοῦν προσιταί εἰς τήν σύγχρονον Ρωσσικήν ψυχήν, ἡ ὁποία μετά τάς τραγωδίας τοῦ παρελθόντος, μετά τήν βαβυλώνειον αἰχμαλωσίαν ὑπό τόν μαχητικόν ἀθεϊσμόν τοῦ μαρξισμοῦ, μετά τήν ἐν συνεχείᾳ ἐπελθοῦσαν κρίσιν καί ἀβεβαιότητα, εἰσῆλθεν εἰς τήν τρίτην χιλιετίαν μέ νέας δυνάμεις καί προχωρεῖ μέ αἰσιοδοξίαν πρός τό μέλλον, ὑπό τήν νέαν λίαν δυναμικήν καί ἀποτελεσματικήν πολιτικήν ἡγεσίαν τῆς χώρας. Εἰς αὐτήν τήν νέαν Ρωσσίαν ἡ Ἁγία Ρωσσική Ἐκκλησία ἔχει ἀπεράντους δυνατότητας, ἀλλά καί νέας προκλήσεις, αἱ ὁποῖαι χρειάζονται νέας μεθόδους, νέας προσεγγίσεις, νέαν γλῶσσαν.

Τόν προσωπικόν Σας πόθον πρός τήν κατεύθυνσιν αὐτήν διεκρίναμεν εἰς πολλά σημεῖα τοῦ ἐνθρονιστηρίου λόγου Σας. Διεκρίναμεν ἐκεῖ τόν πόθον Σας ὥστε «ἡ ἀλήθεια καί ὡραιότης τῆς Ὀρθοδοξίας», «αἱ πνευματικαί καί ἠθικαί ἀξίαι» νά συνδεθοῦν πρός τήν «προσωπικήν, οἰκογενειακήν καί κοινωνικήν ζωήν» καί ὁ «αἰώνιος Θεῖος Λόγος» νά συσχετισθῇ πρός τήν «πραγματικότητα τῆς καθημερινῆς ζωῆς» Ἐσημειώσαμεν προσέτι τήν προτροπήν Σας πρός τούς κληρικούς νά μή περιορίζωνται εἰς μόνον τό κήρυγμα ἐντός τοῦ χώρου τῶν Ναῶν, ἀλλά νά προσέρχωνται εἰς «ἀνοικτόν, φιλικόν καί ἐνδιαφέροντα διάλογον», εἰς τόν ὁποῖον «οἱ δύο συνομιλοῦν καί προσέχουν ὁ ἕνας τόν ἄλλον». Ἰδιαιτέρως ἐπροσέξαμεν τήν προτροπήν Σας πρός τούς ἱερεῖς νά «συναντοῦν τούς νέους, ὅσον δύσκολον καί ἄν εἶναι αὐτό», διά νά τούς βοηθήσουν νά εὕρουν «τήν πίστιν εἰς τόν Θεόν καί τό νόημα τῆς ζωῆς».

Τά ζητήματα αὐτά δέν ἀπασχολοῦν μόνον Ὑμᾶς, Ἁγιώτατε Ἀδελφέ, ἀλλά ἀπασχολοῦν ὅλους μας. Αἱ ἐπελθοῦσαι κατά τάς τελευταίας δεκαετίας παγκόσμιοι ἀλλαγαί εἰς τήν ἀνθρωπότητα ἀπαιτοῦν καί ἀλλαγάς εἰς τούς τρόπους ἐπαφῆς τῶν λειτουργῶν τῆς Ἐκκλησίας μέ τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί μέ τούς ἐκτός αὐτῆς εὑρισκομένους.

Ἔχομεν τήν πεποίθησιν ὅτι θά ἐπιτύχετε καί εἰς τόν τομέα τοῦτον, καί εἰς ἄλλα ζητήματα καί προβλήματα, τά ὁποῖα ὀρθώνονται ἔμπροσθέν Σας ἤ ἴσως ὀρθωθοῦν κατά τό μέλλον. Ἔχομεν τήν πεποίθησιν αὐτήν, διότι ἤδη ἐκ τῆς μακρᾶς καί πλουσιωτάτης ἐκκλησιαστικῆς δραστηριότητός Σας γνωρίζομεν καλῶς τόν δυναμισμόν καί τάς ἱκανότητάς Σας. Πέραν ὅμως τοῦ προσωπικοῦ ἰσχυροῦ Σας χαρακτῆρος καί τῆς ἀφοσιώσεώς Σας εἰς τό ἔργον, εἰς τό ὁποῖον Σᾶς ἐκάλεσεν ὁ «ἐνεργῶν τά πάντα ἐν πᾶσι Θεός» (Α’ Κορ. 12, 6), ἔχετε ὡς στήριγμα καί τόν ἀκατάβλητον δυναμισμόν τοῦ Ρωσσικοῦ λαοῦ, τῆς συλλογικῆς Ρωσσικῆς ψυχῆς.

Αὐτόν τόν θαυμαστόν δυναμισμόν τῆς Ρωσσικῆς ψυχῆς ἐνσαρκώνει περισσότερον οἱουδήποτε ἄλλου πράγματος ὁ μεγαλειώδης Ναός τοῦ Σωτῆρος, ἐντός τοῦ ὁποίου ἔσχομεν τήν χαράν νά συλλειτουργήσωμεν σήμερον.

Κατά τήν γνωστήν διήγησιν, οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ μεγάλου κνιέζη Βλαδιμήρου εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν ἐξεπλάγησαν ἐκ τῆς ὡραιότητος τοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας καί τῆς ἐν τῷ ναῷ τελουμένης θείας λειτουργίας. Ἡ ὡραιότης λοιπόν εἵλκυσε τήν Ρωσσικήν ψυχήν εἰς τόν Ὀρθόδοξον Χριστιανισμόν. Καί αὐτή ἀκριβῶς ἡ ἀγάπη πρός τήν ὡραιότητα ἐγέννησε τό ἄπειρον πλῆθος τῶν ὡραίων ναῶν καί μονῶν τῆς Ρωσσικῆς γῆς, μέ τούς χρυσοῦς τρούλλους καί τά ὑψηλά κωδωνοστάσια. Ἀποκορύφωμα δέ ὅλων ὑπῆρξεν ὁ ναός οὗτος τοῦ Σωτῆρος, μέγιστος πάντων, θαυμαστός ἀπό πάσης ἐπόψεως.

Ἐκτίσθη ὡς εὐχαριστία πρός τόν Χριστόν διά τήν ἀποτυχίαν τοῦ εἰσβαλόντος κατά τό 1812 Ναπολέοντος, καί ἀφ᾿ οὗ ἡ Ἁγία Μόσχα εἶχε θυσιασθῆ παραδοθεῖσα εἰς τό πῦρ διά νά σωθῇ ἡ Ρωσσία, ὅπως περιγράφεται εἰς τό μέγα ἔπος «Πόλεμος καί Εἰρήνη». Ἀνηγέρθη κατά τήν ἐποχήν τῆς δόξης τῆς Ρωσσικῆς λογοτεχνίας καί φιλοσοφίας, ὅτε ἡ σύγκρουσις πίστεως καί ἀπιστίας συνεκλόνιζε τήν Ρωσσικήν ψυχήν καί ἐδημιούργησε τά κορυφαῖα ἀριστουργήματα τοῦ Ντοστογιέφσκι καί τοῦ Τολστόϊ, ὅτε διεμορφώνοντο τά ἀντίθετα ρεύματα τῶν Δυτικοφίλων καί τῶν Σλαυοφίλων. Ἔζησε κατόπιν τήν προσωρινήν νίκην τῶν «δαιμόνων» τῆς ἀθεΐας, εἶδε τάς χιλιάδας τῶν μαρτύρων τῆς Ὀρθοδοξίας καί τελικῶς κατέστη καί ὁ ἴδιος ὁ Ναός αὐτός ἕνας «Μεγαλομάρτυς», θανατωθείς ἐπειδή ἡ ὡραιότης του ἀπετέλει διαρκῆ ὕμνον πρός τόν Θεόν καί ἠνώχλει τόν ἄθεον τύραννον.

Μόλις ὅμως συνεπληρώθησαν τά 70 ἔτη τῆς Βαβυλωνείου αἰχμαλωσίας, ἡ Ρωσσία ἐνεθυμήθη πάλιν τάς χριστιανικάς της ρίζας καί ἑώρτασε μεγαλοπρεπῶς τήν χιλιετίαν ἀπό τῆς βαπτίσεως τῶν Ρώσσων! Τό θαῦμα εἶχε γίνει, ὁ Χριστός εἶχε νικήσει! Καί ἡ Ρωσσική ψυχή εὐγνωμονοῦσα ἀπεφάσιζε νά ἀνεγείρῃ ἐκ νέου τόν κατεδαφισθέντα μέγαν Ναόν.

Πολλοί ἀμφέβαλλον ἐάν θά ἐπετύγχανε τό παράτολμον ἐπιχείρημα, ἐν μέσῳ τῆς φοβερᾶς ἐκείνης οἰκονομικῆς κρίσεως καί τῆς ἐπικρατούσης ἀπαισιοδοξίας διά τό μέλλον τοῦ λαοῦ.

Ἀλλ᾿ ὁ Ναός ἐκτίσθη πάλιν καί ἡ εἴσοδος εἰς τήν τρίτην χιλιετίαν πανηγυρίσθη διά τῶν ἐγκαινίων τοῦ μεγαλειώδους τούτου συμβόλου τῆς νίκης καί τοῦ θριάμβου.

Ἀτενίζοντες λοιπόν σήμερον τό μεγαλεῖον τοῦ Ναοῦ τούτου, καθορῶμεν δι᾿ αὐτοῦ τήν δύναμιν τῆς Ρωσσικῆς ψυχῆς καί τήν ἀποφασιστικότητά της νά προχωρῇ εἰς ὅ,τι φαίνεται ἀκατόρθωτον. Ἀρκεῖ βεβαίως νά τίθεται ὡς θεμέλιον κάθε προσπαθείας ὁ Χριστός: «θεμέλιον γάρ ἄλλον οὐδείς δύναται θεῖναι παρά τόν κείμενον, ὅς ἐστιν Ἰησοῦς Χριστός» (Α’Κορ. 3, 11).

Καθώς ὅμως ἡ Ρωσσική Ὀρθοδοξία καί ὁ Ρωσσικός λαός ἀτενίζουν πρός τό μέλλον μέ ἐλπίδας, πολλοί ἐν τῇ Δύσει ἀνησυχοῦν μήπως ἀναπτύσσεται τώρα ἕνας Ρωσσικός ἐθνικισμός, ἐπικίνδυνος διά τήν εἰρήνην τοῦ κόσμου. Ἀνησυχοῦν καί διά τήν ἔννοιαν τοῦ ὅρου «Ἁγία Ρωσσία».

Βεβαίως εἰς ὅλους τούς λαούς ὑπάρχουν ἐθνικισταί, παντοῦ ἀναφύονται προβλήματα ἐξ αὐτῶν.

Ἀλλ᾿ ἐάν σήμερον ἕνας Ρῶσσος εἶναι ἐθνικιστής, αὐτός προσβάλλει κάθε γνησίαν Ρωσσικήν κληρονομίαν, ὅπως καί κάθε Ὀρθόδοξον Ρωσσικήν παράδοσιν καί θεολογίαν.

Κατ᾿ ἀρχήν προδίδει ἀκριβῶς τήν μεγαλειώδη Ρωσσικήν ἰδέαν, ἡ ὁποία ἐνέπνεε τούς μεγάλους Ρώσσους διανοουμένους τοῦ 19ου αἰῶνος. Διότι ἡ ἰδέα ἐκείνη ἀνεπτύχθη κατ᾿ ἀντίθεσιν πρός τούς ἐθνικισμούς τῶν Εὐρωπαίων τῆς Δύσεως καί ἐθεώρει τόν Ρωσσικόν λαόν ὄργανον τοῦ Θεοῦ πρός συμφιλίωσιν τῶν λαῶν καί ἀδελφικήν συνένωσιν ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Βλέπομεν εἰς ὅλους αὐτούς τούς συγγραφεῖς τήν μεγάλην ἀγάπην των πρός τήν Ρωσσίαν καί τόν Ρωσσικόν λαόν νά συνενώνεται μέ τήν ἀγάπην των πρός ὅλην τήν ἀνθρωπότητα ἐν τῷ πνεύματι τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ. Ταῦτα εἶναι ἀντίθετα πρός κάθε ἔννοιαν ἐθνικισμοῦ.

Ὁμοίως ἀντίθετος πρός κάθε ἐθνικισμόν εἶναι ἡ Ρωσσική Ὀρθόδοξος θεολογία, ὅπως ὁλοκληρώνεται κατ᾿ ἐξοχήν εἰς τά ἔργα τῶν κορυφαίων Ρώσσων θεολόγων Βλαδιμήρου Λόσσκι καί Γεωργίου Φλωρόφσκι. Τούτων ἡ μεγάλη ἀγάπη πρός τούς παλαιούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι βεβαίως δέν ἦσαν Ρῶσσοι, ἀποδεικνύει σαφῶς ὅτι ἡ Ρωσσική θεολογία δέν γνωρίζει ἐθνικούς περιορισμούς. Ἀνάλογα συμπεράσματα συνάγονται ἐκ τῆς μελέτης τῆς ἐν γένει Ρωσσικῆς εὐσεβείας, ὅπως θαυμασίως περιγράφεται ὑπό τοῦ Νικολάου Ἀρσένιεφ.

Προσθέτομεν εἰς ταῦτα ὅτι ξένος πρός κάθε ἔννοιαν ἐθνικισμοῦ εἶναι καί ὁ ὁρισμός τῆς «Ἁγίας Ρωσσίας», ὅπως ἐδόθη παρ᾿ Ὑμῶν, Ἁγιώτατε καί ἀγαπητέ ἀδελφέ, κατά τόν ἐνθρονιστήριον λόγον Σας: «Σύστημα ἀξιῶν, τό ὁποῖον ἐμφανίζεται εἰς τόν κόσμον ὡς «ἡνωμένος Ὀρθόδοξος πολιτισμός».

Προσυπογράφομεν τόν θαυμάσιον τοῦτον ὁρισμόν καί πιστεύομεν καί ἡμεῖς ὅτι ἡ «Ἁγία Ρωσσία» εἶναι ἔννοια πνευματική καί ὄχι ἐθνικιστική, ὅτι εἶναι τό «σύστημα ἀξιῶν» τό ὁποῖον ἐβίωσαν οἱ μεγάλοι Ἅγιοι τῆς Ρωσσίας, αὐτό τό ὁποῖον ἐνέπνευσε τούς μεγάλους Ρώσσους συγγραφεῖς, αὐτό τό ὁποῖον ἐκράτησε ζῶσαν τήν Ὀρθόδοξον Χριστιανικήν πίστιν εἰς τόν Ρωσσικόν λαόν κατά τήν μακράν δοκιμασίαν τοῦ ἀθεϊστικοῦ διωγμοῦ καί ἀνέδειξεν ἐξ αὐτοῦ πλῆθος νέων μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι τό σύνολον τῶν ἀξιῶν τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς παραδόσεως, ὅπως αὗται ἤνθησαν ἐντός τῶν ἀπεράντων ἐκτάσεων τῆς Ρωσσικῆς ψυχῆς καί ἐξ αὐτῆς ἀπευθύνονται ἄνευ συνόρων εἰς ὅλην τήν ἀνθρωπότητα. Καί πλήθη ἀνθρώπων διαφόρων ἐθνῶν καί γλωσσῶν ἔχουν ἀγαπήσει τούς Ρώσσους Ἁγίους, ὅπως τόν Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, τόν Ἰωάννην τῆς Κροστάνδης, τόν Σιλουανόν τοῦ Ἄθω, τόν Λουκᾶν τόν ἰατρόν, οἱ διανοούμενοι ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος σαγηνεύονται ὑπό τῶν Ρώσσων συγγραφέων Ντοστογιέφσκι καί Τολστόϊ, καί τά πανανθρώπινα μηνύματα τῶν Ρώσσων Ἁγίων καί τῶν Ρώσσων συγγραφέων δύνανται ὄντως νά καταστοῦν ὄργανον τοῦ Θεοῦ πρός συμφιλίωσιν τῶν λαῶν καί «εἰρήνην τῷ κόσμῳ» (mir vmiru), καθώς μάλιστα ἡ Ρωσσική γλῶσσα ἐκφράζει διά τῆς αὐτῆς λέξεως καί τήν εἰρήνην καί τόν κόσμον.

Ἀκόμη θέλομεν νά προσθέσωμεν ὅτι δι᾿ ἡμᾶς ἡ δόξα τῆς μεγάλης Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας ἀποτελεῖ δόξαν ὅλης τῆς Ὀρθοδοξίας, κατ᾿ ἐξοχήν ὅμως δόξαν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ ὁποία πρό μιᾶς χιλιετίας ἐγέννησεν ἐν Χριστῷ τήν Ρωσσικήν Ὀρθοδοξίαν, κατά δέ τό 1589 διά τοῦ προκατόχου ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου Β’ ἀνύψωσε τήν Ρωσσικήν Ἐκκλησίαν εἰς Πατριαρχεῖον.

Ὑπενθυμίζομεν ὅτι ἡ Κωνσταντινούπολις δέν ἦτο τό κέντρον ἑνός ἔθνους, ἀλλά κέντρον πολυεθνικῆς αὐτοκρατορίας, ἔστω καί ἄν ὑπερίσχυεν ἐντός αὐτῆς ἡ Ἑλληνική γλῶσσα. Εἰς τήν πραγματικότητα ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι λαοί ἀπετέλουν μίαν πολιτιστικήν ἑνότητα, τήν ὁποίαν προσφυῶς ὁ γνωστός Ρῶσσος ἱστορικός Δημήτριος Obolensky ὠνόμασε «Βυζαντινήν Κοινοπολιτείαν». Ἦτο ἑνότης πολλῶν λαῶν καί γλωσσῶν καί ἀνεξαρτήτων τοπικῶν ἐκκλησιῶν, αἱ ὁποῖαι ἀπετέλουν μέρη τῆς μιᾶς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, μέ μίαν πίστιν ἀλλά διαφόρους γλώσσας, κατά τό πρότυπον τῆς Πεντηκοστῆς. Καί βεβαίως αἱ διαφοραί τῶν γλωσσῶν καί ἐθνῶν δέν ἐμποδίζουν μέχρι σήμερον νά ἀποτελοῦν ὅλαι αὐταί αἱ Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι ἕν ὀργανικόν σύνολον, ἤ, ἀκριβέστερον, ἕνα θεανθρώπινον ὀργανισμόν, τό σῶμα τοῦ ζῶντος Χριστοῦ, ὅπως περιγράφεται θαυμασίως ὑπό τοῦ μεγάλου Ρώσσου Θεολόγου Γεωργίου Φλωρόφσκι.

Κλείοντες τόν λόγον, μεταφέρομεν εἰς ὅλους ὑμᾶς ὡς Πατριάρχης τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τήν εὐλογίαν ἐκ τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἀπό τῆς βαπτίσεως τῶν Ρώσσων κατά τό 988 ἐπί αἰῶνας πολλούς ὑπῆρξεν ἡ ἱστορική Μήτηρ τῆς Ρωσσικῆς Ὀρθοδοξίας καί διαρκής ζωτική πηγή ἀναβλύουσα τάς ἀρχάς τοῦ Ρωσσικοῦ πολιτισμοῦ, τῆς Ρωσσικῆς τέχνης καί εὐσεβείας.

Μεταφέρομεν τήν εὐλογίαν ἐκ τῆς ἐνδόξου Πόλεως, ἐκ τῆς ὁποίας ὁ μέγας προκάτοχος ἡμῶν Ἅγιος Πατριάρχης Φώτιος ἀπέστειλε κατά τό 863 εἰς τά ἔθνη τῶν Σλαύων τούς σήμερον ἑορταζομένους ἐνδόξους Ἁγίους Κύριλλον καί Μεθόδιον. Προσθέτομεν ὅτι ὁ αὐτός Ἅγιος Πατριάρχης ὀλίγον ἐνωρίτερον εἶχεν ἤδη ἀποστείλει ἄλλους ἱεραποστόλους καί εἰς τήν Ρωσσικήν γῆν.

Μεταφέρομεν εἰς ὑμᾶς τήν εὐλογίαν ἐκ τῆς Πόλεως, ἐν τῇ ὁποίᾳ κατά τό 381 οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Δευτέρας Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὡλοκλήρωσαν τό Ἅγιον τῆς Πίστεως Σύμβολον, τό ὁποῖον ἀποτελεῖ τήν ἀκλόνητον ὁμολογίαν τῆς κοινῆς πίστεως ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, τό Σύμβολον τό ὁποῖον κατά τήν πρώτην χιλιετίαν διεκράτει καί τήν ἑνότητα τῆς Χριστιανικῆς Ἀνατολῆς καί Δύσεως.

Μεταφέρομεν τήν εὐλογίαν καί ἐκ τῶν ἄλλων πόλεων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τῆς Νικαίας, τῆς Ἐφέσου, τῆς Χαλκηδόνος. Τήν εὐλογίαν τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἄθω, τοῦ πολυεθνικοῦ τούτου καί ἀγαπητοῦ εἰς ὅλους κέντρου τοῦ Ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ, καί τῆς ἱερᾶς νήσου τῆς Ἀποκαλύψεως τῆς Πάτμου. Τήν εὐλογίαν τῆς ἐνδόξου Θεσσαλονίκης, πατρίδος τοῦ Ἁγίου Δημητρίου καί τῶν Ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου. Τήν εὐλογίαν τῶν ἑπτά ἀρχαίων ἐκκλησιῶν τῆς Ἀποκαλύψεως, τῶν πολυαρίθμων πόλεων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἔνθα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐκήρυξε τό Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ καί πλήθους ἄλλων πόλεων, αἱ ὁποῖαι ἔχουν νέφη ὁλόκληρα μαρτύρων καί ἄλλων ἁγίων ἐν οὐρανοῖς, ἔστω καί ἄν δέν ἔχουν σήμερον χριστιανικά ποίμνια ἐπί τῆς γῆς.

Σᾶς μεταφέρομεν τάς εὐλογίας ὅλων τῶν Ἁγίων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί πλήθους ἀναριθμήτου ἄλλων, εἴτε γνωστῶν εἴτε «ἀγνώστων τοῖς ἀνθρώποις, γνωστῶν δέ μόνῳ τῷ Θεῷ».

Καί ζητοῦμεν ἀπό σᾶς μόνον τήν ἀγάπην καί τάς προσευχάς σας.