Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σερβίων καί Κοζάνης κύριε Παῦλε,
Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι Ἀδελφοί,
Ἐντιμότατοι καί προσφιλέστατοι Ἄρχοντες τοῦ τόπου,
Ἀγαπητοί χριστιανοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά τῆς ἡμῶν Μετριότητος, κάτοικοι τῆς Κοζάνης καί τῶν πέριξ περιοχῶν,
Μακρά ἀπόστασις μᾶς χωρίζει σωματικῶς, ἀλλά πνευματικῶς εἴμεθα πλησίον σας μέ ἀγάπην καί στοργήν. Προσευχόμεθα καθ᾿ ἡμέραν εἰς τόν Πάνσεπτον Πατριαρχικόν Ναόν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου εἰς τό Φανάριον δι’ ἐσᾶς καί δι’ ὅλα τά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας. Εὐχαριστοῦμεν τόν Κύριόν μας Ἰησοῦν Χριστόν διότι ἔφερε τά βήματά μας ἐνταῦθα, σήμερον ὅτε ἄγει καί τήν ὀνοματικήν του ἑορτήν ὁ ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός, Ποιμενάρχης σας κύριος Παῦλος, τόν ὁποῖον θερμῶς συγχαίρομεν, εὐχόμενοι τά ἔτη αὐτοῦ νά εἶναι πολλά, ὑγιεινά καί παρά Θεοῦ εὐλογημένα. Ἤλθομεν ἀπό τήν Βασιλεύουσαν Πόλιν τῶν θρύλων καί τῶν παραδόσεων τοῦ Γένους μας, διά νά σᾶς συναντήσωμεν, νά σᾶς γνωρίσωμεν ἐκ τοῦ ἐγγύς καί νά τελέσωμεν τήν Θείαν Λειτουργίαν ὑπέρ ὅλων σας, ὑπέρ τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τῆς ἀπό περάτων ἕως περάτων τοῦ κόσμου, ὑπέρ ὁρατῶν τε καί ἀοράτων.
Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Μᾶς συνδέει ἡ κοινή ὅμαιμος καταγωγή, ἀλλά στενότερον μᾶς συνδέει ἡ κοινή πίστις καί ἡ συμμετοχή εἰς τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Μέσα εἰς τήν Ἐκκλησίαν, ὅλοι εἴμεθα ἕν σῶμα, μέ κεφαλήν τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ὁ καθείς ἀπό ἡμᾶς εἶναι μέλος αὐτοῦ τοῦ σώματος καί ἐπιτελεῖ μίαν λειτουργίαν εἰς αὐτό. Ὅπως εἰς τό ἀνθρώπινον σῶμα ὑπάρχουν διάφορα ὄργανα καί ἁπλᾶ κύτταρα, ἔτσι καί εἰς τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν διάφορα ὄργανα καί ἁπλοῖ πιστοί, οἱ ὁποῖοι ὅμως, ὅπως τά κύτταρα, ἐργάζονται διά νά διατηρῆται εἰς καλήν λειτουργίαν ὁλόκληρον τό σῶμα.
Οἱ σήμερον ἑορταζόμενοι κορυφαῖοι Ἀπόστολοι Πέτρος καί Παῦλος καί ἅπαντες οἱ Δώδεκα αὐτόπται καί λειτουργοί καί κήρυκες τοῦ Λόγου, Ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μέλη καί αὐτοί τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας μας, ἤλλαξαν διά τῆς ἀποστολικῆς των διακονίας, διά τῆς κοπιώδους ἐργασίας των, τόν ἐπίγειον ἀνθρώπινον βίον.
Ἀτυχῶς, ὁ ἄνθρωπος σήμερον τείνει πρός τήν ἀναζήτησιν τῆς ἀναπαύσεως καί ἐγκαταλείπει τήν ἐργασίαν, τήν ὁποίαν ἀνέθεσεν εἰς αὐτόν ὁ Θεός ἀπό τῆς πρώτης στιγμῆς τῆς δημιουργίας του, καί τῆς τοποθετήσεώς του εἰς τόν ἐπίγειον παράδεισον. Ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπον ἦτο ἐργάζεσθαι καί φυλάσσειν τόν Παράδεισον (πρβλ. Γεν. β΄ 15). Ἀλλ᾿ ὁ ὄφις ὑπέβαλε καί ἐπέβαλεν εἰς τόν ἄνθρωπον τήν ἰδέαν τῆς ἐν ἀναπαύσει καί ἄνευ ἐργασίας ἀπολαύσεως τῶν ἀγαθῶν, διά τῆς βρώσεως τοῦ ἀπηγορευμένου καρποῦ, ἡ ὁποία βρῶσις, κατά τήν ψευδῆ καί ἀπατηλήν διαβεβαίωσιν τοῦ ὄφεως, θά εἶχεν ὡς συνέπειαν νά γίνουν οἱ πρωτόπλαστοι “ὡς Θεοί” (Γεν. γ΄ 6), μέ ἀποτέλεσμα νά μή ἔχουν ὑποχρέωσιν νά ἐργάζωνται, καί νά φυλάσσουν τόν δωρεάν δοθέντα εἰς αὐτούς Παράδεισον.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀπευθυνόμενος πρός ὡρισμένους χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι δέν εἰργάζοντο πρός ἐξοικονόμησιν τῶν πρός τό ζῆν ἀναγκαίων, ἔγραψε καί ἀπηύθυνε τήν γνωστήν ἔκτοτε εἰς ὅλους ἐντολήν “εἴ τις οὐ θέλει ἐργάζεσθαι, μηδέ ἐσθιέτω” (Β´ Θεσσαλ. γ΄,10). Ἀνέφρε δέ ἑαυτόν ὡς ὑπόδειγμα αὐταρκείας, ἀποκτωμένης διά τῆς ἐργασίας, γράφων ὅτι ἄν καί ὡς Ἀπόστολος ἐδικαιοῦτο νά διατρέφεται ἐκ τῶν χριστιανῶν, ἐν τούτοις διά νά μή τούς ἐπιβαρύνῃ ἐξοικονόμει τά πρός τό ζῆν ἑαυτοῦ, διά τῆς προσωπικῆς του ἐργασίας διαβεβαιῶν: “ταῖς χρείαις μου καί τοῖς οὖσι μετ᾿ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται” (Πραξ. κ΄ 35).
Εἶναι ἐκ τῶν πλέον ἐπικαίρων συμβουλῶν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος διῆλθε καί ἐκ τῆς Μακεδονίας, τῆς εὐλογημένης ταύτης εὐρυτέρας περιοχῆς, ἡ προτροπή αὐτοῦ πρός ἀπόκτησιν τῆς αὐταρκείας διά τῆς ἐργασίας. Ἡ ἐργασία εἶναι ε ὐ λ ο γ ί α τοῦ Θεοῦ, ἀφ’ οὗ, κατά τήν ἐντολήν Του, οἱ πρωτόπλαστοι ἔπρεπε νά ἐργάζωνται ἀκόμη καί εἰς τόν Παράδεισον. Εἶναι χαρακτηριστικόν, ὅτι ὁ Κύριος καί Θεός ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός λέγει “ὁ Πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται, κἀγώ ἐργάζομαι” (Ἰωάν. ε΄ 18). Ποία ἀπόδειξις χρειάζεται περί τῆς ὠφελείας τῆς ἐ ρ γ α σ ί α ς, ὅταν Αὐτός ὁ Θεός καί Αὐτός ὁ Λόγος Αὐτοῦ, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐργάζεται πρός πραγμάτωσιν τοῦ σκοποῦ τῆς Δημιουργίας καί προνοεῖ περί πάντων;
Εἶναι χαρακτηριστικόν αὐτό τό ὁποῖον λέγει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ: “Ὁ Θεός καί οἱ Ἄγγελοι Αὐτοῦ ἐν ἀνάγκαις χαίρουσιν, ὁ δέ διάβολος καί οἱ ἐργάται αὐτοῦ ἐν ἀναπαύσει”. Ἡ ἀνάγκη προκαλεῖ τήν διέγερσιν τοῦ ἐνδιαφέροντος διά τήν κάλυψίν της, τήν δραστηριοποίησιν τοῦ ἐνδιαφέροντος καί τήν ἐργασίαν, ἡ ὁποία ἐπισύρει τήν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ ἐπί ὅλους τούς ἐργαζομένους τό ἀ γ α θ ό ν , ὡς μιμητάς τοῦ Θεοῦ.
Αἱ ὑπέρ τῆς ἐργασίας προτροπαί τοῦ ἑορταζομένου σήμερον Ἀποστόλου Παύλου κυρίως, ἀλλά καί ὅλων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ὡς καταφαίνεται ἐκ τοῦ κηρύγματος, τῆς μαρτυρίας καί τῆς διδασκαλίας αὐτῶν, εἶναι ἰδιαιτέρως ἐπίκαιροι, πάντοτε μέν ἀνά τούς αἰῶνας τοῦ ἀνθρωπίνου βίου, ἰδιαιτέρως ὅμως κατά τήν περίοδον αὐτήν τῆς παγκοσμίου οἰκονομικῆς καί ἠθικῆς κρίσεως. Τά αἴτια αὐτῆς δύνανται νά ἀνευρεθοῦν καί εἰς τό γεγονός ὅτι μέγα μέρος τῆς ἀνθρωπότητος εἶχεν ἀγνοήσει τάς προτροπάς αὐτάς τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν, εἶχεν ἀγνοήσει, λέγομεν, τάς βιωματικάς ταύτας ἀποστολικάς παραινέσεις, καί εἶχε προβῆ εἰς κατανάλωσιν προϊόντος ἐργασίας μή προσφερθείσης, ἐπί τῇ ἐλπίδι ὅτι αὕτη θά προσφερθῇ καί θά προσπορίσῃ τά ἀναγκαῖα ἔσοδα, διά τήν ἐξόφλησιν τῶν εὐχερῶς προσφερομένων δανείων.
Ἀλλ᾿ ὡς συνήθως συμβαίνει εἰς τοιαύτας περιπτώσεις, αἱ ὑπεραισιόδοξοι προβλέψεις δέν ἐπαληθεύθησαν διά σύνολον σχεδόν τήν ἀνθρωπότητα, μέ ἀποτέλεσμα νά ἔλθῃ ἡ ὥρα τῆς πληρωμῆς τῶν ἐν ἀναπαύσει προκαταναλωθέντων, χωρίς νά ὑπάρχουν τά πρός τοῦτο διαθέσιμα.
Οἱ κανόνες, βεβαίως, τῆς οἰκονομίας δέν εἶναι ἀντίθετοι πρός ἕνα λογικόν δανεισμόν, περί τοῦ ὁποίου ὑπάρχει βάσιμος ἀνθρωπίνη πρόβλεψις ὅτι θά ὑπάρχουν τά ἀναγκαῖα ἔσοδα διά τήν ἐξόφλησίν του. Ἀλλ᾿ αἱ καταστροφικαί συνέπειαι τοῦ δανεισμοῦ ἐπέρχονται ὅταν οὗτος ὑπερβαίνῃ τά ὅ ρ ι α, τά κάθε εἴδους ὅρια ἀναπαύσεως, ἀλλά καί ἀπληστίας καί ἀδικίας καί ἔχθρας, καί τάς δυνατότητας τοῦ δανειζομένου ὄχι μόνον ὑλικά, ἀλλά καί πνευματικά ἀγαθά, πρός ἐξυπηρέτησιν τοῦ κάθε εἴδους δ α ν ε ί ο υ.
Συναφῶς καί ὁ Μέγας Βασίλειος εἰς σχετικήν ὁμιλίαν του ἐπιπλήττει τούς εὐκόλως καί ἀκρίτως δανειζομένους καί ἐπιγραμματικῶς συμβουλεύει: “Πλούσιος εἶ; Μή δανείζου, διότι ἔχεις πλοῦτον ἀρκετόν διά τάς ἀνάγκας σου. Πτωχός εἶ; Μή δανείζου, διότι δέν θά ἔχῃς τά ἀναγκαῖα πρός ἐπιστροφήν τοῦ δανείου καί θά πωληθῇς ὡς δοῦλος σύ καί τά μέλη τῆς οἰκογενείας σου”.
Ἴσως μερικοί διερωτηθοῦν ποίαν σημασίαν ἔχει διά τήν πνευματικήν μας ζωήν ὡς χριστιανῶν τό οἰκονομικόν τοῦτο ἐν πολλοῖς κήρυγμα; Ἡ ἀπάντησις εἶναι, ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἐνδιαφέρεται δι’ ὅ λ η ν τήν ζωήν τοῦ ἀνθρώπου, τήν ὑλικήν καί τήν πνευματικήν, τήν ἐπίγειον καί τήν ἐπουράνιον, καί ὅτι ἀμφότεραι αἱ πλευραί τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς ἀλληλοεπηρεάζονται. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καί πάλιν εἰς ἄλλο σημεῖον συνιστᾷ: “γύμναζε σεαυτόν πρός εὐσέβειαν∙ ἡ γάρ σωματική γυμνασία πρός ὀλίγον ἐστίν ὠφέλιμος, ἡ δέ εὐσέβεια πρός πάντα ὠφέλιμός ἐστιν, ἐπαγγελίας ἔχουσα ζωῆς τῆς νῦν καί τῆς μελλούσης” (Α΄ Τιμ. δ΄ 8).
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, δι᾿ ὅλων τῶν προλεχθέντων, μᾶς γυμνάζει πνευματικῶς, ὥστε νά κερδίσωμεν καί τήν νῦν καί τήν μέλλουσαν ζωήν. Εἶναι γνωστόν, ὅτι κατά τήν περίοδον αὐτήν τῆς κ ρ ί σ ε ω ς πολλοί τῶν συνανθρώπων μας, μή δυνάμενοι νά ἀνθέξουν τάς δυσκολίας καί τάς καταπιέσεις τῆς ζωῆς, θέτουν ἑκουσίως τέρμα εἰς τήν φυσικήν ζωήν αὐτῶν, ὡς μετά λύπης πληροφορούμεθα ἐκ τῶν μέσων γενικῆς ἐνημερώσεως, καί οὕτω χάνουν καί τήν παροῦσαν καί τήν μέλλουσαν ζωήν. Ἡ Ἐκκλησία, ὡς στοργική μήτηρ ὅλων τῶν ἀνθρώπων, καί ἡμεῖς οἱ κληρικοί, καί μάλιστα ἡμεῖς οἱ ποιμένες σας, συμβουλεύομεν τά δέοντα διά τήν ἀντιμετώπισιν τῆς κρίσεως καί διά τήν ἀποφυγήν νέας κρίσεως εἰς τό μέλλον.
Ἀτυχῶς, πολλοί τῶν συνανθρώπων μας παρασύρονται ἀπό τό δόλωμα τῆς ἀναπαύσεως, τό ὁποῖον προσφέρει ὁ ἐχθρός τοῦ ἀνθρώπου, διά νά ὁδηγήσῃ αὐτόν εἰς τήν ὑποδούλωσιν τοῦ ὀφειλέτου, καί τοιουτοτρόπως τό πρόβλημα ἀπό ἀ τ ο μ ι κ ό ν καθίσταται κ ο ι ν ω ν ι κ ό ν. Διά τοῦτο πρέπει ὅλοι νά συνειδητοποιήσωμεν τήν ἀνάγκην ὀρθῆς ἀντιμετωπίσεως τῆς καταστάσεως, ὥστε καί ἡ ζωή τῶν εὐαισθητοτέρων συνανθρώπων μας νά διασωθῇ, καί ὁ ρυθμός ἐργασίας, παραγωγῆς καί καταναλώσεως νά ἀποκατασταθῇ, καί τελικῶς ἡ ἀ ν ά γ κ η νά εἶναι κίνητρον δραστηριοποιήσεως καί παραγωγῆς ἀγαθῶν, καί ὄχι αἰτία καταθλίψεως καί ἀπελπισίας.
Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία μας, ἡ ὁποία καθημερινῶς εὔχεται ὑπέρ εὐφορίας τῶν καρπῶν τῆς γῆς, ὑπέρ εὐκρασίας ἀέρων καί ὑπέρ εὐοδώσεως τῶν ἀνθρωπίνων ἔργων, συμβουλεύει ἡμᾶς διά τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, πάντων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν λοιπῶν Ἁγίων αὐτῆς, καί μᾶς ὑποδεικνύει τόν τ ρ ό π ον, διά τοῦ ὁποίου καί τῆς παρούσης κρίσεως θά ἐξέλθωμεν καί θά ἀποφύγωμεν νέαν τοιαύτην.
Ἱερώτατοι ἀδελφοί,
Πατέρες καί τέκνα ἠγαπημένα,
“Ὁ κόσμος παράγεται καί ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ· ὁ δέ ποιῶν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τόν αἰῶνα” (Α´ Ἰωάν. β΄ 17). Ἐάν φυλλομετρήσωμεν τάς δέλτους τῆς παγκοσμίου ἀνθρωπίνης ἱστορίας, θά διαπιστώσωμεν πόσοι μεγιστάνας τοῦ παρόντος αἰῶνος, Λούκουλλοι καί Ἡρώδεις, ἐγκλωβισμένοι εἰς τήν ὑλιστικήν θεώρησιν τῆς ζωῆς καί τοῦ σώματος καί ἐπιδοθέντες εἰς τήν κατάποσιν μέχρι τῆς τελευταίας σταγόνος τῶν σαρκικῶν ἡδονῶν, ἐξηφανίσθησαν καί ἀπώλετο μετ᾽ ἤχου παταγώδους τό μνημόσυνον αὐτῶν! Καί πόσα ἀντιθέτως ἀναρίθμητα πλήθη πιστῶν ἀκολούθων τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, βιώσαντα τήν εὐαγγελικήν ἀλήθειαν, ἀπολαμβάνουν πλέον τήν χαράν τοῦ παραδείσου, εἴτε εἰς τήν παροῦσαν ζωήν εὑρίσκονται, εἴτε εἰς τήν αἰωνίαν, ὅπου εὑρίσκεται τό ἀναστάν καί ἄφθαρτον καί δεδοξασμένον Σῶμα τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου Ἰησοῦ!
Ἀκολουθοῦντες, λοιπόν, τό παράδειγμα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί πάντων τῶν Ἁγίων τῆς ἀμωμήτου Ὀρθοδόξου Πίστεώς μας, ἄς μή δειλιάσωμεν νά ἀντισταθῶμεν εἰς τό ρεῦμα τῆς προκλητικῆς ἐποχῆς, ζῶντες κατά τάς ἐντολάς τοῦ Εὐαγγελίου καί χρησιμοποιοῦντες τό σῶμα μετά τοῦ πρέποντος σεβασμοῦ, ἐν σωφροσύνῃ καί διαρκεῖ ἁγιασμῷ, διά νά ἀξιωθῶμεν καί κατά τήν παροῦσαν ζωήν τῶν εὐλογιῶν καί τῆς προστασίας τοῦ Κυρίου μας, καί νά ὑπερβῶμεν, μέ τήν Χάριν Του, καί τήν παροῦσαν κρίσιν καί ὅλας τάς κρίσεις, καί κατά τήν μέλλουσαν παγκόσμιον ἀνάστασιν νά γίνωμεν κληρονόμοι τοῦ ἀκαταλύτου ναοῦ τῆς ἐπουρανίου Ἱερουσαλήμ. Ἀμήν.