Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Καστορίας κύριε Σεραφείμ,
Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ἐντιμότατε κύριε Δήμαρχε,
Ἐντιμότατα μέλη τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου Καστορίας,
Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Εὑρισκόμενος ἀπὸ διημέρου εἰς τὴν ὡραίαν καὶ ἱστορικὴν πόλιν σας, ἐντιμότατε κύριε Δήμαρχε, καὶ ἀναστρεφόμενος μαζὶ μὲ σᾶς καὶ τοὺς εὐγενεῖς πολίτας τῆς Καστορίας αἰσθανόμεθα ἤδη συμπολίτης καὶ οἰκεῖος σας. Διὸ καὶ μετὰ ἰδιαζούσης χαρᾶς καὶ συγκινήσεως ἀποδεχόμεθα τὴν προσγενομένην εἰς τὴν ἡμετέραν Μετριότητα τιμὴν τῆς ἀναγορεύσεως εἰς ἐπίτιμον δημότην τοῦ Δήμου Καστορίας.
Βεβαίως, ὡς ἐλέγομεν εἰς τὸ Τεχνολογικὸν Ἐκπαιδευτικὸν Ἵδρυμα Κοζάνης, τὰ πρόσωπα τοῦ δημοσίου βίου δὲν τιμῶνται προσωπικῶς, καθὼς ὅλη ἡ ζωὴ καὶ διακονία των τυγχάνει ἀφιερωμένη εἰς τοὺς θεσμοὺς τοὺς ὁποίους διακονοῦν, εἰς τοὺς ὁποίους διαβαίνουν καὶ αἱ ἀποδιδόμεναι εἰς αὐτὰ τιμαί. Διὸ καὶ αἰσθανόμεθα ἀσφαλῶς ὅτι ἐν τῷ προσώπῳ ἡμῶν τιμᾶται ἡ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως διὰ τὴν ὑπερχιλιετῆ οἰκουμενικὴν αὐτῆς δρᾶσιν καὶ θυσιαστικὴν προσφορὰν ὑπὲρ τῶν τέκνων αὐτῆς, τὰ ὁποῖα ὡς φιλόστοργος μήτηρ καὶ τροφὸς ἐξέθρεψε καὶ ἐστήριξε πνευματικῶς, ἐκδαπανῶσα ἑαυτὴν ὑπὲρ τούτων.
Ἡ πόλις τῆς Καστορίας, ἡ ὁποία τιμᾷ σήμερον διὰ τοῦ προνομίου τοῦ ἐπιτίμου δημότου τὸν Πατριάρχην, συνδέεται δι᾽ ἀρρήκτων καὶ πολυχρονίων δεσμῶν μετὰ τῆς βασιλίδος τῶν πόλεων, δεσμῶν οἱ ὁποῖοι ἀνάγονται ἀρχικῶς εἰς τὴν ἐποχὴν τῆς ἱδρύσεως αὐτῆς ὑπὸ τοῦ διαπρεποῦς αὐτοκράτορος Ἰουστινιανοῦ, εἰς τοὺς ἑπομένους δὲ αἰῶνας διὰ τῆς διακινήσεως προσώπων ἐκ τῆς μιᾶς πόλεως εἰς τὴν ἄλλην, συμβαλόντων ποικιλοτρόπως εἰς τὴν σύσφιγξιν τῶν θρησκευτικῶν, πνευματικῶν καὶ καλλιτεχνικῶν δεσμῶν μεταξὺ τῶν δύο πόλεων, ἐνισχυθέντων καὶ διὰ τῆς ἐγκαταστάσεως ἤδη ἀπὸ τοῦ 16ου αἰῶνος συντεχνίας γουναράδων ἐντεῦθεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, καὶ διὰ τῆς πρὸ ἐνενηκονταετίας ἐγκαταστάσεως, πέριξ τῆς περιφήμου λίμνης τῆς πόλεως ταύτης, προσφύγων, ἁλιέων κυρίως, ἐκ τῆς βιθυνικῆς λίμνης τῆς Ἀπολλωνίας.
Αἱ δύο πόλεις ἄλλωστε, ἡ Κωνσταντινούπολις καὶ ἡ Καστορία, ὁμοιάζουν, ἔν τινι μέτρῳ, καὶ ὡς πρὸς τὴν τοπογραφίαν τοῦ ἀστικοῦ αὐτῶν χώρου, διότι καὶ αἱ δύο εἶναι κτισμέναι ἐπὶ χερσονήσου περιβρεχομένης τῆς μὲν Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν ὑδάτων τοῦ Κερατίου κόλπου καὶ τῆς θαλάσσης τοῦ Μαρμαρᾶ, τῆς δὲ Καστορίας ἐκ τῶν ὑδάτων τῆς λίμνης αὐτῆς.
Ἡ φίλεργος διάθεσις τῶν κατοίκων τῆς Καστορίας καὶ ὁ φυσικὸς πλοῦτος τῆς περιοχῆς, συνεισφερούσης εἰς τοῦτο καὶ τῆς λίμνης, ἐξησφάλισαν ἀνέκαθεν οἰκονομικὴν εὐμάρειαν εἰς τὴν πόλιν, ἡ ὁποία ἀντανακλᾶται τόσον εἰς τοὺς περικαλλεῖς βυζαντινοὺς ναούς, τοὺς κοσμουμένους δι᾽ ὑψηλῆς καλλιτεχνικῆς ἀρτιότητος τοιχογραφίας, ὅσον καὶ εἰς τὰς ἀρχοντικὰς κατοικίας αἱ ὁποῖαι κοσμοῦν τὴν πόλιν.
Μέγιστος ὅμως πλοῦτος καὶ κόσμος τῆς Καστορίας τυγχάνει ἡ λίμνη. Εἰς τὰ ὕδατά της ἀντικατοπτρίζεται, εἰς αὐτὰ δροσίζεται καὶ ἐξ αὐτῶν διατρέφεται ἡ πόλις καὶ οἱ κάτοικοί της, καὶ δι᾽ αὐτὸ ὀφείλομεν νὰ φροντίζωμεν διὰ τὴν διαφύλαξίν της.
Ὡς πολίτης ἀπὸ τῆς σήμερον τῆς Καστορίας ἐπιτρέψατε ἡμῖν νὰ διατυπώσωμεν ὀλίγας σκέψεις σχετικῶς πρὸς τὴν ἀνάγκην προστασίας τοῦ φυσικοῦ αὐτοῦ θησαυροῦ τὸν ὁποῖον κατέχει ἡ πόλις. Γνωρίζετε ἄλλωστε ἅπαντες, ἀγαπητοὶ παρευρισκόμενοι, τὴν εὐαισθησίαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου διὰ τὸ περιβάλλον καὶ τὰ οἰκολογικὰ προβλήματα τὰ ὁποῖα ἀπασχολοῦν τὸν σύγχρονον κόσμον, ὡς ἐπίσης καὶ τὰ ὑπ᾽ αὐτοῦ ὀργανούμενα Διεθνῆ Οἰκολογικὰ Συμπόσια.
Αἱ λίμναι, ὡς κλειστοὶ ὑγροβιότοποι, ὑφίστανται συχνάκις τὰς ἀρνητικὰς συνεπείας τῆς περὶ αὐτὰς ἐγκαταστάσεως τῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἑλκύονται ὑπὸ τούτων ὡς φυσικῶν πηγῶν πλούτου καὶ ζωῆς, καὶ οἱ ὁποῖοι ἀγνοοῦν ἢ παραθεωροῦν ἐσκεμμένως ὅτι ἡ ἀλόγιστος ἐκμετάλλευσις ἢ ἡ ἀπερίσκεπτος χρῆσις τῶν λιμναίων ἐκτάσεων δύναται νὰ ἀποβῇ καταστροφική, τόσον διὰ τὰς λίμνας ὅσον καὶ διὰ τοὺς περὶ αὐτὰς οἰκοῦντας καὶ τοὺς ἐκμεταλλευομένους αὐτάς, ὡς εἶναι ἡ καταστροφὴ τὴν ὁποίαν ὑφίστανται αἱ λίμναι ἐξ αἰτίας τῆς μολύνσεως, τῶν καταστροφικῶν παρεμβάσεων εἰς αὐτάς, τῆς ὑπεραλιεύσεως μὲ ἀποτέλεσμα τὴν μείωσιν τοῦ ὑδατίνου πλούτου, τὴν ἐξαφάνισιν εἰδῶν τῆς χλωρίδος καὶ τῆς πανίδος ἐξ αἰτίας τῆς καταστροφῆς τῶν βιοτόπων, καὶ τῆς διαταράξεως ἐν γένει τῆς οἰκολογικῆς ἰσορροπίας.
Μετὰ πολλῆς εὐχαριστήσεως ἐπληροφορήθημεν, ὅτι ὁ Δῆμος Καστορίας ἐφαρμόζει τὰ τελευταῖα ἔτη ἓνα φιλόδοξον πρόγραμμα ἀποκαταστάσεως τῆς οἰκολογικῆς ἰσορροπίας τῆς λίμνης καὶ προστασίας τῆς βιοποικιλότητος, τὸ ὁποῖον συμβάλλει προοδευτικῶς εἰς τὴν βελτίωσιν τῶν συνθηκῶν ζωῆς εἰς τὴν ὡραίαν λίμνην τῆς Καστορίας. Εὐλεπιστοῦμεν δὲ ὅτι συντόμως ἡ λίμνη θὰ ἀποκατασταθῇ εἰς τὴν προτέραν αὐτῆς μορφὴν καὶ κατάστασιν, πρὸς ὠφέλειαν καὶ τῶν ἐν αὐτῇ ζώντων ἀπειραρίθμων εἰδῶν, ἰχθύων καὶ ἄλλων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐξ αὐτῆς ζώντων καὶ παρ᾽ αὐτῇ ἐργαζομένων ἀνθρώπων.
Ἡ ἐπιτυχία τοῦ προγράμματος αὐτοῦ προϋποθέτει βεβαίως τόσον τὴν συμμετοχὴν ὅλων τῶν πολιτῶν ὅσον καὶ τὴν εὐαισθητοποίησιν πάντων, ἰδίᾳ δὲ τῶν νέων, διὰ τοὺς κινδύνους οἱ ὁποῖοι ἐλλοχεύουν διὰ τὸ φυσικὸν περιβάλλον, καὶ τὴν εὐθύνην τὴν ὁποίαν ἔχομεν διὰ τὴν διαφύλαξίν του. Διότι δὲν ἀρκεῖ πρῶτον νὰ καταστρέφωμεν τὴν φύσιν διὰ τῆς ἐγωϊστικῆς καὶ ἀμελοῦς συμπεριφορᾶς μας, ἀποβλεπούσης μόνον εἰς τὸ πρόσκαιρον ὄφελος, καὶ ἐκ τῶν ὑστέρων νὰ ἀναζητῶμεν λύσεις εἰς τὰ προβλήματα τὰ ὁποῖα ἡμεῖς ἐδημιουργήσαμεν. Ὀφείλομεν νὰ σεβώμεθα τὴν δημιουργίαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ δι᾽ αὐτοῦ κτισθὲν φυσικὸν περιβάλλον, καθότι «ὁ σεβασμὸς τῆς δημιουργίας πηγάζει ἐκ τοῦ σεβασμοῦ τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς καὶ ἀξιοπρεπείας». Ἔχομεν δὲ ὡς χριστιανοὶ ὑποχρέωσιν διαπαιδαγωγήσεως «τῶν ἀνθρώπων μὲ μίαν οἰκολογικὴν συνείδησιν, ἡ ὁποία δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ἡ εὐθύνη μας ἔναντι ἡμῶν, ἔναντι τῶν ἄλλων καὶ ἔναντι τῆς δημιουργίας» (Δήλωσις Βενετίας, Ἰούνιος 2002).
Τὸ θέμα τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος καὶ τῆς οἰκολογικῆς συνειδήσεως δὲν εἶναι ζήτημα «ἁπλῶς οἰκονομικὸν καὶ τεχνολογικόν• εἶναι ἠθικὸν καὶ πνευματικόν» καὶ διὰ τὴν ἐπίτευξιν τοῦ στόχου τούτου εἶναι ἀναγκαία ἡ προσωπικὴ συμμετοχὴ καὶ δέσμευσις πάντων ἡμῶν.
Δυστυχῶς, πλειστάκις διαφεύγει τὴν προσοχὴν τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου ἡ ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ διάστασις πολλῶν προβλημάτων ἀπασχολούντων αὐτόν. Ζῶν ὁ ἄνθρωπος ἐν μέσῳ κόσμου ὑλικοῦ καὶ ὑλόφρονος, θεωρεῖ ὅτι τὰ πάντα ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν ὑλικὴν εὐμάρειαν καὶ ἐπιλύονται δι᾽ ὑλικῶν μόνον μέσων, θεώρησις ἡ ὁποία οὐχὶ σπανίως ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπον εἰς κρίσεις καὶ ἀδιέξοδα.
Μίαν τοιαύτην κρίσιν διέρχεται καὶ σήμερον ὁ κόσμος καὶ ἡ κοινωνία μας. Καὶ ἡ κρίσις αὕτη δὲν εἶναι ἁπλῶς οἰκονομικὴ ἀλλὰ ἠθικὴ καὶ πνευματική, ὡς πολλάκις εἴπομεν τὰς ἡμέρας ταύτας. Κατὰ συνέπειαν, διὰ τὴν ἀντιμετώπισίν της δὲν ἀρκοῦν μόνον οἰκονομικαὶ ἢ δημοσιονομικαὶ ἀλλαγαί, ἀλλ᾽ ἀπαιτοῦνται ἐκ παραλλήλου καὶ ἠθικαὶ καὶ πνευματικαί. Καὶ ἐὰν αἱ οἰκονομικαὶ καὶ δημοσιονομικαὶ ἀλλαγαὶ ἀποτελοῦν εὐθύνην τῶν ἐν ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὄντων, ἰδική μας εὐθύνη εἶναι νὰ συνειδητοποιήσωμεν ἐν ταπεινώσει τὰ ὅρια τῶν δυνάμεων καὶ τῶν δυνατοτήτων μας, νὰ ἀναγνωρίσωμεν τὴν δύναμιν τῆς ὑπομονῆς καὶ τὴν βεβαιότητα τῆς ἐμπιστοσύνης εἰς τὸν Θεὸν καὶ νὰ ἀναλάβωμεν τὰς ἀναλογούσας ἑνὶ ἑκάστῳ ἡμῶν εὐθύνας μὲ διάθεσιν νὰ ἀλλάξωμεν τὴν μέχρι τώρα στάσιν μας ἔναντι τῶν πραγμάτων, διατηροῦντες πάντοτε τὴν ἐλπίδα μας εἰς τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος, κατὰ τὸν ἀπόστολον Παῦλον, “οὐκ ἐάσει ἡμᾶς πειρασθῆναι ὑπὲρ ὃ δυνάμεθα ἀλλὰ ποιήσει σὺν τῷ πειρασμῷ καὶ τὴν ἔκβασιν τοῦ δύνασθε ἡμᾶς ὑπενεγκεῖν” (πρβλ. Α΄ Κορ. ι΄, 13).
Διὰ τῶν ἀποστολικῶν τούτων λόγων κατακλείομεν καὶ τὸν ἡμέτερον, ἐκφράζοντες ἅπαξ ἔτι τὰς θερμὰς εὐχαριστίας μας διὰ τὴν τιμὴν νὰ συγκαταριθμήσετε ἡμᾶς εἰς τοὺς πολίτας τῆς ἱστορικῆς καὶ ὡραίας πόλεως τῆς Καστορίας.
Σᾶς συγχαίρομεν ἐκ βάθους καρδίας διὰ τὰ μέχρι τοῦδε ἐπιτεύγματά σας καὶ ἐπευλογοῦμεν πάντας ὑμᾶς, κύριε Δήμαρχε καὶ κύριοι Δημοτικοὶ Σύμβουλοι, καὶ τὰ ἔργα σας, ἔτι δὲ καὶ τοὺς προσφιλεστάτους καὶ εὐγενεῖς κατοίκους τῆς Καστορίας, τοὺς ἀπὸ σήμερα συμπολίτας τῆς ἡμῶν Μετριότητος.
Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν πάντοτε καὶ εἴθε νὰ κατευθύνῃ τὰ διαβήματά σας εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν.