Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ἐξοχώτατε κύριε Ὑφυπουργέ μετά τοῦ κ. Πρέσβεως καί τοῦ κ. Γενικοῦ Προξένου,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες,
Τέκνα ἀγαπητά καί εὐλογημένα, συμπολῖται ἠγαπημένοι,

Ἀλήθειαν καί εἰρήνην ἀγαπήσατε, λέγει Κύριος ὁ Θεός (Ζαχ. 8, 19). Πρόσταγμα Κυρίου, πηγή ζωῆς (Παροιμ. 14, 27).

Τάς δύο ταύτας θείας ἀληθείας καί παραγγελίας λαμβάνοντες ὡς ἀφετηρίαν, χαιρετίζομεν τό παρόν συνέδριον καί τούς συγκροτοῦντας αὐτό μέ τήν εὐχήν νά λαλήσωμεν πρός ἀλλήλους λόγους ζωῆς ἐν ἀληθείᾳ καί ἀγάπῃ.

Εὐχαριστίας ἐκφράζομεν κατ᾿ ἀρχάς πρός τόν μόλις προλαλήσαντα Ἐντιμότατον Δήμαρχον τῆς Πόλεώς μας Δρα κύριον Kadir Topbaş διά τήν εὐγενῆ χθεσινοβραδυνήν ὑποδοχήν καί πλουσιόδωρον δεξίωσιν τῶν συνέδρων, καθώς καί διά τήν προσωπικήν αὐτοῦ συμμετοχήν εἰς τάς ἐργασίας τοῦ Συνεδρίου.

Ἄξιοι τιμῆς εἶναι οἱ Ἄρχοντες τῶν πόλεων, ἀπό τῆς ἐλαχιστοτάτης μέχρι τῆς μεγίστης. Εἶναι ὅμως ἀσύγκριτος ἡ τιμή, νά εἶσαι πρῶτος πολίτης μιᾶς πόλεως -τῆς Πόλεως!-, τό παρελθόν, τό παρόν καί τό μέλλον τῆς ὁποίας ἔχουν τά ὅλως ἰδιάζοντα χαρακτηριστικά τῆς πόλεώς μας καί τάς εἰκαζομένας προοπτικάς της.

Συγχαίρομεν τήν Ὀργανωτικήν Ἐπιτροπήν τοῦ Συνεδρίου καί εὐχαριστοῦμεν ἀπό μέσης καρδίας τόν Ἐντιμολογιώτατον Πρόεδρον καί τά ἔντιμα μέλη αὐτῆς, τούς Ἐλλογιμωτάτους εἰσηγητάς τῶν ἐπί μέρους θεμάτων, τούς ἀπό περάτων ἕως περάτων τῆς οἰκουμένης προσελθόντας συνέδρους, καί πάντας τούς καθ᾿ οἱονδήποτε τρόπον συγκροτοῦντας καί στηρίζοντας τήν εὐλογημένην ταύτην Συνάντησιν.

Ἰδιαιτέρως συγχαίρομεν τόν Σύνδεσμον Ἀποφοίτων Ζωγραφείου καί δή τόν Πρόεδρον αὐτοῦ Ἐντιμότατον κ. Παντελῆν Βίγκαν, διά τήν πρωτοβουλίαν καί τούς κόπους των διά τήν ὀργάνωσιν καί διεξαγωγήν τοῦ Συνεδρίου τούτου.

Ἔχομεν τήν πεποίθησιν, ὅτι συνήλθαμε εἰς κατάλληλον χρόνον καί τόπον, διά νά διαλεχθοῦμε ἐπί θεμάτων ὑπαρξιακῆς ἐπικαιρότητος καί σπουδαιότητος.

Εἶναι κρίσιμος διά πολλά ἡ παροῦσα χρονική συγκυρία. Κρίσιμος διά τούς Ρωμηούς τῆς Πόλεως. Κρίσιμος διά τάς μειονότητας γενικῶς. Κρίσιμος ὅμως ἐπίσης διά τε τήν Πόλιν καί διά τήν χώραν μας. Μεταξύ ἄλλων, καί ἐν συσχετισμῷ πρός τήν εὐρωπαϊκήν προοπτικήν της. Ἡ προοπτική αὐτή συναρτᾶται εὐθέως πρός δεσμεύσεις καί ὑποχρεώσεις, μεταξύ τῶν ὁποίων προέχουσαν θέσιν κατέχει ἡ διασφάλισις τοῦ ἀπαραβιάστου τῶν θεμελιωδῶν δικαιωμάτων καί ἐλευθεριῶν τῶν μειονοτήτων.

Εἶναι γνωστόν, ὅτι τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ἡμεῖς προσωπικῶς ἔχομεν ἐξ ἀρχῆς τοποθετηθῆ εὐθαρσῶς καί ἀπεριφράστως, σαφῶς καί εἰλικρινῶς,  ὑπέρ τῆς εὐρωπαϊκῆς προοπτικῆς τῆς Τουρκίας. Ἔχομεν ὑποστῆ κριτικήν διά τοῦτο. Ἐμμένομεν. Καί ἀναμένομεν!

Γνωστόν εἶναι ἐπίσης, ἤ, πάντως, ὀφείλει νά εἶναι γνωστόν καί σεβαστόν, ὅτι τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ὡς ἐκ τῆς φύσεως καί τῆς ἀποστολῆς αὐτοῦ, ἔχει ἁρμοδιότητας καί εὐθύνας, πολύ πέραν τῶν ὁρίων τῆς πόλεως ταύτης καί τῆς χώρας ἐκτεινομένας. Ἡ οἰκουμενικότης τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Πατριαρχείου δέν εἶναι ἀπότοκος συμβατικῶν τινων ρυθμίσεων τῶν ὑστέρων τούτων χρόνων, οὔτε τίτλος ψιλός καί κενός περιεχομένου. Εἶναι ὑπόθεσις ἐκκλησιολογικῆς οὐσίας καί τάξεως, ἐπέκεινα τῶν ἁπλῶς ἀνθρωπίνων μέτρων καί σταθμῶν εὑρισκομένη. Ἀκριβῶς, διά τόν λόγον αὐτόν, ἡ ἄρνησις τῆς οἰκουμενικότητος τοῦ Πατριαρχείου μας ἰσοδυναμεῖ πρός ἄρνησιν καί παραβίασιν οὐσιωδεστάτου συστατικοῦ στοιχείου τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας μας. Ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, τῆς Νέας Ρώμης, ὁ ἑκάστοτε κατέχων τό ἀξίωμα τοῦ ὁμιλοῦντος, εἶναι βεβαίως ἐν πρώτοις ὁ προεστώς τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ἕκαστος Ἐπίσκοπος ὅμως εἶναι ταυτοχρόνως καί τῆς καθολικῆς Ἐκκλησίας Ἐπίσκοπος, δηλαδή τῆς ὅλης Ἐκκλησίας. Καί μόνον διά τόν λόγον αὐτόν, συνάπτονται ἀναποσπάστως ἡ τοπικότης καί ἡ οἰκουμενικότης. Πέραν αὐτοῦ ὅμως, ὅπως εἶναι εἰς ὅλους γνωστόν, ἤ ὀφείλει νά εἶναι, ὡς εἴπομεν, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, καί μόνον ἐκ τοῦ λόγου ὅτι συγκροτεῖται ὑπό τῶν ἀνά τήν οἰκουμένην διεσπαρμένων κοινοτήτων του, ὑπέρ τῶν ὁποίων ἀσκεῖ τήν εἰς αὐτό ἀνήκουσαν ποιμαντικήν μέριμναν καί διακονίαν, οὐδεμίαν ἀναλογίαν δύναται νά ἔχῃ πρός τοπικούς θρησκευτικούς ἡγέτας, σεβαστούς μέν κατά πάντα, πλήν ἑτέρας τάξεως καί ἁρμοδιότητος. Ἐπί πλέον: Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης, ὡς ὁ Πρῶτος τῇ τάξει Ἐπίσκοπος τῆς ὅλης Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἔχει καί κατά τοῦτο δεδομένας ἁρμοδιότητας καί εὐθύνας, οὐ τάς τυχούσας. Καί ἀγωνίζεται νυχθημερόν τό καθ᾿ ἡμᾶς Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, προκειμένου νά ἀνταποκρίνεται εἰς τάς συνεχῶς αὐξανομένας ἀνάγκας καί προσδοκίας.

Τοῦτο οὐδόλως σημαίνει, βεβαίως, ὅτι παραθεωροῦμεν τά προβλήματα τῶν Ρωμηῶν τῆς Πόλεως. Καί ὄχι μόνον τῶν Ρωμηῶν, ἀλλά καί ὅλων τῶν ὁμοθρήσκων. Καί ὄχι μόνον αὐτῶν τά προβλήματα. Ὑπό τήν προοπτικήν τῶν πέραν τόπου καί χρόνου, ἤτοι ὑπό τήν προοπτικήν τῆς αἰωνιότητος, πάντες οἱ ἄνθρωποι εἴμεθα βεβαίως «ξένοι καί πάροικοι» εἰς τόν κόσμον τοῦτον. Ὑπό τήν προοπτικήν τῶν δικαιωμάτων ὅμως καί τῶν ὑποχρεώσεων, οὔτε ξένοι ἤ φιλοξενούμενοι εἴμεθα οἱ Ρωμηοί εἰς τήν Πόλιν, οὔτε πάροικοι βεβαίως. Γνωρίζομεν καλῶς πόθεν ἐρχόμεθα. Γνωρίζομεν ὁποίων ἀρχῶν καί ἀξιῶν καί ὁποίας ἱστορικῆς παρακαταθήκης φορεῖς εἴμεθα. Γνωρίζομεν ποῦ εὑρισκόμεθα, πῶς διάγομεν. Τό μέλλον εἶναι μέν ἀνθρωπίνως ἀόρατον, ὄχι ὅμως καί ἀπαλλακτικόν τῶν εὐθυνῶν μας διά τά παρόντα καί τά ἐρχόμενα. Καί ἐδῶ ἀκριβῶς εὑρίσκεται, νομίζομεν, τόσον ἡ δικαίωσις, ὅσον καί ἡ ἰδιαιτέρα ἐπικαιρότης καί σημασία τοῦ Συνεδρίου, ὅπως τό εἴπαμε ἤδη.

Χαίρομεν διαπιστοῦντες, ὅτι ἐν ὄψει τοῦ παρόντος Συνεδρίου διεξήχθησαν ἐπιστημονικαί ἔρευναι ἐπί ζωτικῆς σημασίας θεμάτων, τόσον εἰς Πανεπιστήμια τῆς Τουρκίας καί τῆς Ἑλλάδος, ὅσον καί ἀπό κοινοῦ. Ἰδίως τό τελευταῖον τοῦτο γεγονός ἐξαίρομεν καί ἐπαινοῦμεν, θεωροῦντες αὐτό ἄξιον ἐνθαρρύνσεως καί διά τό μέλλον. Ἡ παρουσίασις τῶν πορισμάτων τῆς ἐρευνητικῆς αὐτῆς ἐργασίας καί συνεργασίας, καθώς καί τῶν λοιπῶν ἀξιολόγων εἰσηγήσεων, θά ἀποτελέσουν ἀναμφιβόλως σταθερόν βάθρον, ἐπί τοῦ ὁποίου θά εἶναι δυνατή ἡ διεξαγωγή ἀντικειμενικοῦ διαλόγου ἀληθείας, εὐθύνης καί προοπτικῆς.

Συνέδρια ὑψηλῶν ἐπιστημονικῶν ἀξιώσεων ὡς τό παρόν, δέν ἔχουν λόγον ἀποκρύψεως τῆς ἀληθείας καί μή ὁμολογίας τῶν προβλημάτων εἰς τήν πραγματικήν φύσιν καί ἔκτασίν των. Ἄλλωστε, ἀκόμη καί ἄν σιωποῦν οἱ ἄνθρωποι, οἱ λίθοι κράζουν καί ἀπό τῶν τάφων ἀναπέμπεται στεναγμός.

Παρακαλοῦμεν, πάντως, νά τηρήσουμε ἐν προκειμένῳ τήν ὄχι μέν εὔκολον, πλήν ἀναγκαίαν συμπεριφοράν καί συμβουλήν τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, τήν ἱεράν μνήμην τοῦ ὁποίου μόλις χθές ἑωρτάσαμεν: Συνεχίζω, γράφει, τόν ἀγῶνα, «τά μέν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δέ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος» (Φιλιπ. 3, 13).

Τοῦτο λέγομεν, ἀπευθυνόμενοι εἰδικώτερον πρός τούς ἄλλοτε κατοίκους τῆς Πόλεως, τά ἠγαπημένα τέκνα τῆς Μητρός Μεγάλης Ἐκκλησίας, τά προσελθόντα ἀπό τούς τόπους τῆς διασπορᾶς αὐτῶν ἀνά τήν ὑφήλιον. Ὡς καί εἰς ἄλλην ἀνάλογον περίπτωσιν εἴπομεν, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ὑποδέχεται καί κατασπάζεται ὑμᾶς τούς «ἐκ δυσμῶν καί βορρᾶ καί θαλάσσης καί ἑώας» ἐλθόντας ἐδῶ εἰς τήν πνευματικήν σας ἑστίαν, ὡς πρός ἄλλην Σιών.

Ἤλθετε, ὅπως προσέτρεξαν τότε αἱ Μυροφόροι εἰς τό μνημεῖον τοῦ Διδασκάλου. Ὄχι ἀσφαλῶς διά νά φέρετε εἰς τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν ἐπιτάφια ἀρώματα, ὅπως ἐκεῖναι, ἀλλά διά νά γίνετε ἐκ νέου μάρτυρες τῆς ζωῆς μας τῆς σταυροαναστασίμου.

Τά ἀπόδημα τέκνα της τά ἐνθυμεῖται πάντοτε ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, εἰς κάθε στιγμήν καί εἰς κάθε περίστασιν τῆς ζωῆς των καί τῆς ζωῆς της, τά ἐνθυμεῖται καί εἰς τήν χαράν της καί εἰς τήν λύπην της.

Κοινά τά συναισθήματα. Τό μαρτύριον. Ἡ μαρτυρία. Καί ἡ διαμαρτυρία! Πλήν ὅμως, ἄς συνομιλήσουμε καί ἄς ἀγωνισθοῦμε «ἐν λόγῳ ἀληθείας, ἐν δυνάμει Θεοῦ, διά τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης» (Β´  Κορ. 6, 7). Στόχος εἶναι τό μέλλον. Καί τό μέλλον μόνον κοινόν δύναται νά εἶναι. Κοινόν καί μετά τοῦ συνόλου τῶν κατοικούντων εἰς τήν χώραν ταύτην. Κοινόν, δι᾿ ὁλόκληρον τήν ἀνθρωπότητα. Ἄλλως, δέν ὑπάρχει μέλλον. Ζητούμενον πρῶτον καί κύριον εἶναι, ἑπομένως, ἡ ἀπό κοινοῦ οἰκοδομή τοῦ μέλλοντος τούτου.

Οἱ ἐδῶ ἐναπομένοντες Ρωμηοί, ὡς καί πάντες οἱ τῶν λοιπῶν μειονοτήτων, ἔχομεν δικαίωμα εἰς τό μέλλον τοῦτο. Καί εὐελπιστοῦμεν, ὅτι πᾶσα Πολιτεία, σχεδιάζουσα τό μέλλον της μέ νηφαλιότητα καί ὀρθοφροσύνην, πέραν τῶν φανατισμῶν καί τῶν προκαταλήψεων καί τῶν προσκαίρων καί ματαίων σκοπιμοτήτων, θά θέτῃ τούς προγραμματισμούς της ὑπό τό φῶς, καρπός τοῦ ὁποίου εἶναι ἡ ἀγαθωσύνη, ἡ δικαιοσύνη καί ἡ ἀλήθεια (Ἐφεσ. 5, 9).

Καί μέ τήν προσδοκίαν αὐτήν, εὐχαριστοῦμεν καί πάλιν, συγχαίρομεν πάντας καί εὐλογοῦντες τό Συνέδριον τοῦτο προσβλέπομεν εἰς τά ἀγαθά ἀποτελέσματα του.

Καλῶς ἤλθατε, λοιπόν, εἰς τήν πόλιν τῶν πόλεων, τήν πόλιν σας, τόν τόπον μας -ἐδῶ ὅπου ὅλα σιωπηλά μαρτυροῦν  κατά τρόπον ὑποβλητικόν τήν παρουσίαν διά μέσου τῶν αἰώνων ἀναριθμήτων Ρωμηῶν, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν, ἐμεγαλούργησαν, ἐδοξάσθησαν καί ἐταπεινώθησαν.  Καί οἱ ὁποῖοι, πέραν τῶν ἀνθρώπων, ἐναποθέτουν τό μέλλον των εἰς τάς χεῖρας τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά καί ἐργάζονται διά τό μέλλον αὐτό ἤδη ἀπό τοῦ παρόντος, μέ ἐλπίδα καί πίστιν καί αἰσιοδοξίαν. Αὐτό θά κάνῃ καί τό Συνέδριόν μας. Καλήν ἐπιτυχίαν καί πάλιν, καί σᾶς ἀσπαζόμεθα ὅλους πατρικῶς καί σᾶς μεταφέρομεν τήν στοργήν καί τήν εὐλογίαν τῆς Μητέρας σας Ἐκκλησίας, τῆς Ἐκκλησίας τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων.