Ἀριθμ. Πρωτ. 80

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ,
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,
ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥ,
ΠΑΡ’ ΗΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί καί τέκνα πεφιλημένα,

Εἰς τήν ἀρχήν τοῦ Τριῳδίου ἀκούομεν ἕν κατανυκτικόν τροπάριον, τό ὁποῖον λέγει: «Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα». Γίνεται ἀμέσως ἀντιληπτόν ὅτι ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἔχει ἀφιερώσει εἰς τήν μετάνοιαν ἡμῶν μεγάλην περίοδον τοῦ χρόνου. Ἀλλά καί κατά πᾶσαν ἡμέραν καί ὥραν μᾶς ὑπενθυμίζει τήν ἀνάγκην τῆς μετανοίας. Ἔχει ἐπίγνωσιν ὅτι ἡ μετάνοια ἀποτελεῖ τήν ἀφετηρίαν τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί σωτηρίας παντός ἀνθρώπου. Αὐτό, ἄλλωστε, μαρτυρεῖ καί τό γεγονός ὅτι καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καί ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἤρχισαν τό κήρυγμά των διά τῆς προσκλήσεως πρός τόν λαόν ὅπως μετανοήσῃ.

Ὡς δηλώνει καί ἡ λέξις, ἡ μετάνοια συνίσταται εἰς τήν ἀλλαγήν τοῦ νοῦ ἡμῶν, τῆς πνευματικῆς στάσεώς μας ἀπέναντι τοῦ κόσμου καί τοῦ Θεοῦ. Εἶναι βεβαίως καί ἀπάρνησις τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ἀπόφασις νά ζήσωμεν ἐφεξῆς συμφώνως πρός τάς ἁγίας ἐντολάς τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά εἶναι πρωτίστως ἀνακαίνισις καί ἀλλοίωσις τοῦ τρόπου σκέψεως ἡμῶν, τῆς ἀξιολογήσεως τῶν στοιχείων τοῦ ὑλικοῦ καί τοῦ πνευματικοῦ κόσμου καί ἀνακατάταξις συμφώνως πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ τῆς ἱεραρχίας τῶν ἀξιῶν, ἐπί τῇ βάσει τῶν ὁποίων ρυθμίζομεν τήν ζωήν μας.
Ἐάν μέχρι τοῦδε ἐδίδομεν τήν προτεραιότητα εἰς τήν συγκέντρωσιν πλούτου, πρέπει νά δώσωμεν ἐφεξῆς τήν προτεραιότητα εἰς τήν καλήν καί κοινωφελῆ χρῆσιν τῶν οἰκονομικῶν ἀγαθῶν. Ἐάν μέχρι τοῦδε ἀπεβλέπομεν πρωτίστως εἰς τήν ἱκανοποίησιν τῶν ἀτομικῶν ἡμῶν ἀναγκῶν, πρέπει ἐφεξῆς νά σκοπῶμεν καί τάς ἀνάγκας τῶν ἄλλων, ἀρχίζοντες ἀπό τούς οἰκείους, προχωροῦντες πρός τήν μεγαλυτέραν οἰκογένειαν τῆς κοινωνίας, ἐντός τῆς ὁποίας ζῶμεν, καί φθάνοντες, εἰ δυνατόν, εἰς τήν ὅλην ἀνθρωπότητα.

Ἐάν μέχρι τοῦδε τό κέντρον τῶν ἐνδιαφερόντων ἡμῶν ἦτο πῶς θά ἐπιτύχωμεν εἰς τήν παροῦσαν ζωήν, ἐφεξῆς πρέπει νά ἐπεκτείνωμεν τό ἐνδιαφέρον μας καί διά τήν πέραν τοῦ τάφου τοιαύτην. Ἐάν μέχρι τοῦδε αἱ μελέται μας καί τά ἐνδιαφέροντά μας περιωρίζοντο εἰς τάς ἀνθρωπίνας ἐπιστήμας καί τέχνας, πρέπει ἐφεξῆς νά ἐνδιαφερθῶμεν καί διά τήν ἱεράν ἐπιστήμην καί τέχνην τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἡ ὁποία ἔχει καί αὐτή τούς νόμους της καί χρειάζεται ἀνάλογον μελέτην καί κατάρτισιν. Ἐάν μέχρι τοῦδε ᾿έπεθυμοῦμεν νά ἔχωμεν ἀγαθάς σχέσεις μετά τῶν ἰσχυρῶν τοῦ κόσμου τούτου, πρέπει ἐφεξῆς νά ἐνδιαφερθῶμεν νά ἔχωμεν φιλικάς σχέσεις καί μετά τῶν ἰσχυρῶν τοῦ πνευματικοῦ κόσμου, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τῆς Θεοτόκου καί τῶν Ἁγίων. Ἐάν μέχρι τοῦδε ἐθεωροῦμεν τήν κρίσιν μας καί τήν ἀντίληψίν μας ὡς ὀρθοτέραν ἔναντι τῆς κρίσεως τῶν ἄλλων, πρέπει εἰς τό ἑξῆς νἀ ἀναγνωρίσωμεν ὅτι πολλάκις ἡ γνώμη τῶν ἄλλων εἶναι ὀρθοτέρα τῆς ἰδικῆς μας. Καί γενικῶς τότε θά μετανοήσωμεν ἐπιτυχῶς, ὅταν ἐπανελέγχωμεν καθημερινῶς τάς ἀντιλήψεις μας καί τήν ὀρθότητα τῆς παρ᾿ ἡμῶν ἀξιολογήσεως τῶν πραγμάτων καί διορθώνωμεν αὐτάς, μέχρις ὅτου τάς ταυτίσωμεν μέ τάς θέσεις τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας, αἱ ὁποῖαι εἶναι αἱ θέσεις τοῦ Εὐαγγελίου, αἱ σώζουσαι καί ἀληθεῖς διδασκαλίαι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἰς τοῦτο πρέπει νά προστεθῇ καί ἡ ἐξομολόγησις τῶν ἡμαρτημένων ἐν εἰλικρινείᾳ καί συντριβῇ εἰς τόν κατάλληλον Πνευματικόν, τόν ἔχοντα παρά Θεοῦ τήν ἐξουσίαν τοῦ δεσμεῖν καί λύειν τάς ἁμαρτίας. Μετάνοια ἄνευ καθαρᾶς ἐξομολογήσεως εἰς τό φιλάνθρωπον ἐπιτραχήλιον τοῦ Ἐξομολόγου δέν νοεῖται καί δέν ὑφίσταται. Ἐκεῖ, εἰς τό Ἱερόν Μυστήριον τῆς Μετανοίας, διά τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὄχι μόνον καθαρίζεται ὁ Χριστιανός ἀπό παντός ρύπου, ἀλλά καί θεραπεύεται ἀπό τά τραύματα τῶν παθῶν καί ἀνακαινίζεται καί ἀναγεννᾶται πνευματικῶς καί λαμβάνει δύναμιν πολλήν διά νά συνεχίσῃ τόν καλόν ἀγῶνα του. Καί ἐπειδή ἡ τελειότης τῶν θείων διδασκαλιῶν, πρός τάς ὁποίας πρέπει νά ἐναρμονισθῇ ἡ διάνοια καί ἡ καρδία μας, εἶναι ἄπειρος, δι᾿ αὐτό καί ἡ συνεχής μετάνοια εἶναι ἀπαραίτητος, ὡς διδάσκουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, ἀκόμη καί εἰς τούς κατ᾿ ἄνθρωπον τελείους κατά τήν ἀρετήν, ἐάν ὑπάρχουν τοιοῦτοι.

Ἄς μή λέγωμεν, λοιπόν, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, ὅτι δέν ἔχομεν ἁμαρτίας καί δέν χρειαζόμεθα τήν μετάνοιαν, διότι κινδυνεύομεν νά πέσωμεν εἰς τήν ἀξιοκατάκριτον ὑπερηφάνειαν τοῦ φαρισαίου. Χρειαζόμεθα ὅλοι τήν μετάνοιαν, ἐφ᾿ ὅσον χρειαζόμεθα ὅλοι, ὅσον τέλειοι καί ἄν εἴμεθα, περισσοτέραν γνῶσιν τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, περισσοτέραν ἀγάπην, περισσοτέραν συγγνώμην, περισσότερον κατ᾿ ἐπίγνωσιν ζῆλον, περισσότερον ἐνδιαφέρον διά τήν πνευματικήν ζωήν.

Εἴθε ὁ Ἅγιος Θεός, ταῖς πρεσβείαις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί πάντων Αὐτοῦ τῶν Ἁγίων, νά ἐπιτρέψῃ νά διέλθωμεν τήν περίοδον τῆς Ἁγίας Τεσσαρακοστῆς ἐν ὑγιείᾳ σώματος καί μετανοίᾳ ψυχῆς καί νά φθάσωμεν εἰς τό Ἅγιον Πάσχα κεκαθαρμένοι καί ἀνακαινισμένοι, διά νά συμμετάσχωμεν εἰς τήν χαράν τῆς Ἀναστάσεως κατά τό τρέχον ἔτος καί νά μείνωμεν αἰωνίως ἀμετακίνητοι εἰς τόν τρόπον τῆς ἀναστασίμου αἰωνίου ζωῆς. Γένοιτο.

Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή βδ´
+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν