Ἀριθμ. Πρωτ.458
Τῷ Σεβασμιωτάτῳ Μητροπολίτῃ Σμολένσκ καί Καλλίνινγκραντ κυρίῳ Κυρίλλῳ, Προέδρῳ τοῦ Τμήματος ἐξωτερικῶν ἐκκλησιαστικῶν σχέσεων τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας,
Εἰς Μόσχαν.
Αἱ ὑπό τῆς ὑμετέρας ἀγαπητῆς Σεβασμιότητος ἐγγράφως διατυπωθεῖσαι ἐνστάσεις διά τάς υἱοθετηθείσας προτάσεις ὑπό τῆς Ζ´ Συνελεύσεως τοῦ Διαλόγου μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῆς Ὁμάδος Βουλευτῶν τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Λαϊκοῦ Κόμματος καί τῶν εὐρωπαίων Δημοκρατῶν τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου ἀντιμετωπίσθησαν μετά τῆς δεούσης συνεπείας, διό καί ἐζητήθησαν ἐγγράφως ἐξηγήσεις παρά τοῦ Προϊσταμένου τοῦ ἐν Βρυξέλλαις Γραφείου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας παρά τῇ Εὐρωπαϊκῇ Ἑνώσει Σεβ. Μητροπολίτου Γαλλίας Ἐμμανουήλ. Αἱ κύριαι ἐνστάσεις τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος ἀναφέρονται ἀφ᾽ ἑνός μέν εἰς τήν παραθεώρησιν τῶν ὑπό τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας ἀποσταλεισῶν πρός τήν ἐμήν ταπεινότητα προτάσεων «κατά τήν προετοιμασίαν τοῦ τελικοῦ Κειμένου τῆς Συναντήσεως», αἵτινες διεβιβάσθησαν ἀμελητί ἁρμοδίως, ἀφ᾽ ἑτέρου δέ εἰς τήν ἐν τῷ κειμένῳ προβολήν «θεωρητικῶν στερεοτύπων, ἅτινα παρουσιάζουν μονομερῶς τό κοσμικόν πρόσωπον τῆς Φιλελευθέρας ἰδεολογίας τῆς Δύσεως».
Αἱ ἐπί τῶν ἐνστάσεων τούτων δοθεῖσαι ἐξηγήσεις, συνοδευόμεναι καί ὑπό σχετικῶν ἐγγράφων ἁρμοδίων διά τήν προετοιμασίαν τῆς Ζ´ Συνελεύσεως προσώπων ὑπογραμμίζουν τόν εἰδικόν χαρακτῆρα τῶν προτάσεων τοῦ συγκεκριμένου κειμένου, αἱ ὁποῖαι ἀπεσκόπουν εἰς τήν κοινήν προβολήν τῶν χριστιανικῶν θέσεων πρός τήν Συντακτικήν Ἐπιτροπήν τῆς καταρτιζομένης Συνταγματικῆς Συνθήκης τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως. Οὕτω, πᾶσαι αἱ προτάσεις τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἐλήφθησαν ὑπ᾽ ὄψιν κατά τήν διατύπωσιν τοῦ κειμένου τῆς Συνελεύσεως, ἀλλ᾽ αὗται προσηρμόσθησαν διά καταλλήλου νομοτεχνικῆς ἐπεξεργασίας πρός τό πνεῦμα τῆς καταρτιζομένης Συνταγματικῆς Συνθήκης, διό καί δημιουργεῖται ἡ ἐσφαλμένη ἐντύπωσις ὅτι αὗται δέν ἐλήφθησαν ὑπ᾽ ὄψιν.
Εἰδικώτερον, ὡς πρός τάς προτάσεις τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας, αἱ ὁποῖαι ἐγκαίρως καί καθηκόντως ἀπεστάλησαν πρός τούς ἁρμοδίους, αὗται ἐλήφθησαν σοβαρῶς ὑπ᾽ ὄψιν κατά τήν περιεκτικήν διατύπωσιν τῶν προτάσεων τοῦ κοινοῦ κειμένου, διό καί καθ᾽ ὅλην τήν διάρκειαν τῆς προετοιμασίας τῆς Ζ´ Συνελεύσεως οὐδεμία ἐξεφράσθη ἀντίρρησις ὑπό τοῦ ἐκπροσώπου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας π. Anton Hin, ὡς τοῦτο βεβαιοῦται ἐκ τῆς ἐπί τοῦ αὐτοῦ θέματος ἀλληλογραφίας τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος μετά τοῦ Ἐντιμ. κ. Wim van Velzen, Ἀντιπροέδρου τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Λαϊκοῦ Κόμματος, ὡς ἐπίσης καί ἐκ τῆς ὁμοφώνου ἀποδοχῆς τοῦ τελικοῦ κειμένου τῆς Ζ´ Συνελεύσεως.
Ὑπό τήν ἔννοιαν ταύτην δέον νά κατανοηθοῦν καί αἱ ἔναντι τοῦ κειμένου θεωρητικαί ἐπιφυλάξεις τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος περί τῆς μονομεροῦς προβολῆς τοῦ κοσμικοῦ προσώπου τῆς φιλελευθέρας ἰδεολογίας τῆς Δύσεως, διότι ἡ ἐν τῷ κειμένῳ περιεκτική ἀξίωσις πληρεστέρας κατοχυρώσεως τῆς θεμελιώδους ἀρχῆς τῆς ἐλευθερίας κατοχυροῖ πλήρως καί τήν εἰδικήν πτυχήν τῆς ἐλευθερίας τῆς συνειδήσεως τῶν πολιτῶν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως ὑπό τήν διπλῆν αὐτῆς ἔκφρασιν, ἤτοι ὑπό τήν ἔννοιαν τοῦ δικαιώματος αὐτῶν νά ἔχουν ἤ καί νά μή ἔχουν θρησκευτικήν πίστιν, ὡς ἄλλωστε τοῦτο ἰσχύει καί ἐν Ρωσσίᾳ διά τοῦ ἰσχύοντος νόμου περί ἐλευθερίας τῆς συνειδήσεως.
Ἐν τούτοις, ὑποστηρίζουν τινές, ἐπικαλούμενοι καί τήν ἀλληλογραφίαν τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος μετά τοῦ Ἐντιμ. κ. Wim van Velzen, ὅτι κύριος λόγος τῆς ὑμετέρας ὀξείας ἀντιδράσεως ὑπῆρξεν δῆθεν ἡ ἀποδοχή τῆς προτάσεως διά τήν ἀναγνώρισιν τοῦ εἰδικοῦ καθεστῶτος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς νομικοῦ προσώπου εὐρωπαϊκοῦ καί διεθνοῦς ἐνδιαφέροντος. Ἡμεῖς θεωροῦμεν ταύτην ἀβάσιμον, διότι δι᾽ αὐτῆς οὐδόλως θίγεται τό Πατριαρχεῖον Ρωσσίας, τό ὁποῖον ἔχει τήν διεθνῆ ἀναφοράν τῆς ἐν Ρωσσίᾳ νομικῆς προσωπικότητος αὐτοῦ, ἐνῷ ἁπλῶς βεβαιοῦται καθιερωμένον εἰς τήν διεθνῆ πρακτικήν καί ἐκκλησιαστικῶς ἀναντίρρητον προνόμιον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου.
Συνεπῶς, ἔχομεν δι᾽ ἐλπίδος ὅτι αἱ ἀνωτέρω διευκρινήσεις καθιστοῦν διαυγεστέραν εἰς τήν σκέψιν τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος τήν ἐν τῷ θέματι τούτῳ ὑπεύθυνον καί ὀφειλετικήν ὑπεράσπισιν τῶν προτάσεων πασῶν τῶν κατά τόπους Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν διά τήν πληρεστέραν κατοχ´ύρωσιν τῆς τε χριστιανικῆς πνευματικῆς κληρονομίας τῶν εὐρωπαϊκῶν λαῶν καί τῆς θεμελιώδους ἀρχῆς τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας εἰς τήν καταρτιζομένην Συνταγματικήν Συνθήκην τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, ἡ ὁποία ἀναφέρεται πρωτίστως εἰς τήν ζωήν τῶν λαῶν τῶν Κρατῶν-μελῶν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως.
Ἐπί δέ τούτοις, διαβιβάζων τῇ ὑμετέρᾳ Σεβασμιότητι τόν ἀδελφικόν χαιρετισμόν καί τάς εὐχάς τοῦ Παναγιωτάτου Πατριάρχου ἡμῶν, διατελῶ μετά τῆς ἐν Κυρίῳ ἀγάπης καί τιμῆς.
Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 29ῃ Μαΐου 2004
+ Ὁ Φιλαδελφείας Μελίτων
Ἀρχιγραμματεύων τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου.
