
Η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ι. Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης, και στους Δήμους Πύργου και Ανδραβίδας-Κυλλήνης, ύστερα από πρόσκληση του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Αθανασίου και των Εντιμ. Δημάρχων κυρίων Παναγιώτη Αντωνακόπουλου και Ιωάννη Λέντζα, από τις 2 έως τις 6 Σεπτεμβρίου 2023.
Στο στρατιωτικό Αεροδρόμιο της Ανδραβίδας τον Παναγιώτατο υποδέχθηκε η Εξοχ. Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κατερίνα Σακελλαρόπουλου.
Επίσης, τον καλωσόρισαν ο Ποιμενάρχης Σεβ. Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης κ. Αθανάσιος, περιστοιχούμενος από κληρικούς της επαρχίας του, και ο Εντιμ. Δήμαρχος Ανδραβίδας-Κυλλήνης, καθώς και η Εξοχ. Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Χριστίνα Αλεξοπούλου, ο Εντιμ. Βουλευτής Ηλείας κ. Ανδρέας Νικολακόπουλος, και Άρχοντες Οφφικιάλιοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου από την Ελλάδα και την Αμερική.
Ακολούθως, ο Παναγιώτατος, μαζί με την Εξοχ. Πρόεδρο της Δημοκρατίας, επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της 117 Πτέρυγας Μάχης, όπου τέλεσε Τρισάγιο υπέρ των πεσόντων εν ώρα καθήκοντος, και στη συνέχεια μετέβη στην πόλη της Ανδραβίδας, όπου πραγματοποιήθηκε επίσημη υποδοχή, παρουσία και του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου και πλήθους Ιεραρχών και επισήμων, και εν συνεχεία τελέστηκε Δοξολογία στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Αθανάσιος καλωσόρισε με θερμούς λόγους τον Παναγιώτατο, ο οποίος στην αντιφώνησή του εξέφρασε τη συγκίνησή του για την επίσκεψη του στην Ι. Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης, εκφράζοντας τις ευχαριστίες του για την παρουσία του Μακ. Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου και της Εξοχ. Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Σακελλαρόπουλου. Ο Παναγιώτατος, ευλόγησε τον πιστό λαό και τον προέτρεψε να παραμείνει εδραίος στον ιστορικό, ευλογημένο και ωραίο τόπο των προγόνων του, παρά τις σύγχρονες δυσκολίες και αντιξοότητες, όπως οι δοκιμασίες που υπέφεραν οι κάτοικοι της περιοχής και ο πόνος που βίωσαν λόγω των θυμάτων των καταστροφικών πυρκαγιών του 2007. Με την ευκαιρία, εξέφρασε για άλλη μία φορά την συμπαράστασή του προς το σύνολο του ελληνικού λαού που δοκιμάζεται και εφέτος από τις πυρκαγιές, και ιδιαιτέρως προς τους κατοίκους του πυρόπληκτου Έβρου.
Στη συνέχεια, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας πλαισιούμενοι από τους τοπικούς άρχοντες και τον πιστό λαό μετέβησαν πεζή στο Δημοτικό Μέγαρο της πόλεως, όπου σε ειδική τελετή ανακηρύχθηκαν αμφότεροι Επίτιμοι Δημότες του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης.
Στην αντιφώνησή του, ο Παναγιώτατος, επεσήμανε ότι “η δημοκρατία, η ελευθερία, η δικαιοσύνη και ο διάλογος ανήκουν στο κέντρο της αξιακής παρακαταθήκης, την οποία κληροδότησε η Αρχαία Ελλάδα σε εμάς και στην ανθρωπότητα ολόκληρη”. Όπως είπε, χώρος διάσωσης και βίωσης αυτών των αρχών και αρετών είναι όμως και η Ορθόδοξη Εκκλησία, και σε άλλο σημείο της ομιλίας του σημείωσε ότι η ιστορία του πολιτικού πολιτισμού είναι αδύνατον να γραφεί χωρίς αναφορά στη συμβολή του Χριστιανισμού. “Η ιδιαίτερη προσφορά της Ορθοδοξίας στον χώρο αυτό είναι ο τονισμός της κοινωνικής διάστασης της ελευθερίας και της προτεραιότητας της αλληλεγγύης. Πάντοτε το Γένος μας πίστευε ότι η «κοινή ελευθερία» είναι το ύψιστο αγαθό, η αληθινή ευδαιμονία, και ότι απαιτεί αγώνα και θυσίες για την κατάκτηση και πραγμάτωσή της”, τόνισε ο Πατριάρχης και πρόσθεσε: “Αποτελεί μέγα προνόμιο να είμαστε κληρονόμοι αυτής της παρακαταθήκης και να καλούμαστε να διαφυλάξουμε και να καλλιεργήσουμε αυτές τις παγκόσμιες αξίες. Ούτως ή άλλως, πάντοτε η πρόοδος χτίζεται επάνω στα στέρεα θεμέλια της παράδοσης. Δεν υπάρχει άρριζη πρωτοπορία. Απευθυνόμενοι προς τη νέα γενιά, τονίζουμε ότι πρέπει να αντισταθή στην ταύτιση του σεβασμού της παράδοσης με άγονο συντηρητισμό. Ο συντηρητικός είναι αποκλειστικά στραμμένος προς το παρελθόν, ενώ ο γνήσιος παραδοσιακός προχωρεί προς το μέλλον με την παράδοση, η οποία λειτουργεί ως πηγή έμπνευσης και δημιουργικότητας, οξύνει το αισθητήριό μας διά το αγαθόν και το δέον”.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ο Παναγιώτατος και η Εξοχ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχαν κατ’ ίδιαν συνάντηση σε εγκάρδια ατμόσφαιρα σε αίθουσα του Ξενοδοχείου που κατέλυσαν, και στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η επίσημη υποδοχή τους στην πρωτεύουσα του Νομού Ηλείας, στον Πύργο, όπου σε ειδική τελετή, στο Δημαρχείο, ανακηρύχθηκαν αμφότεροι Επίτιμοι Δημότες. Στην αντιφώνησή του, ο Παναγιώτατος σημείωσε, μεταξύ άλλων:
“Πώς δυνάμεθα, λοιπόν, να μη ανταποκριθώμεν εις την ευγενή απόφασίν σας, η οποία είμεθα βέβαιοι ότι είναι απόφασις καρδίας –και όχι μόνον διότι ο αγαπητός κ. Δήμαρχος είναι καρδιολόγος!-, αλλά διότι αυτό βλέπομεν ανάγλυφον εις το βλέμμα όλων των εντίμων μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, του κ. Προέδρου και των Αντιπροέδρων του! Αποδεχόμεθα, λοιπόν, ευχαρίστως το ευλαβές δώρημα, το οποίον και εφ’ όσον συνάπτεται με αντίστοιχον τιμήν προς την Πολιτειακήν Κορυφήν της Χώρας, την Εξοχωτάτην Πρόεδρον της Ελληνικής Δημοκρατίας, λαμβάνει περαιτέρω διαστάσεις, και επιγράφομεν την γινομένην εις το πρόσωπον ημών τιμήν εις την κοινήν πάντων ημών πανσέβαστον Μητέρα, την Αγιωτάτην Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως! Σας ευχαριστούμεν όθεν εγκαρδίως, κ. Δήμαρχε, κ. Πρόεδρε, κύριοι Αντιπρόεδροι και λοιπά έντιμα και αγαπητά μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, και καταστέφομεν πάντας υμάς και πάντας τους δημότας και λοιπούς κατοίκους του Πύργου με ολόθερμον την Πατριαρχικήν ημών ευχήν και ευλογίαν!”
Αμέσως μετά, στην κεντρική πλατεία Πύργου, πραγματοποιήθηκε πολιτιστική εκδήλωση με παραδοσιακούς χορούς, με τη συμμετοχή του Λυκείου των Ελληνίδων και άλλων τοπικών συλλόγων, την έναρξη της οποίας κήρυξαν η Εξοχ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης, ενώ χαιρετισμούς απηύθηναν ο Σεβ. Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης, και οι Δήμαρχοι Πύργου και Ανδραβίδας-Κυλλήνης.
Στην ομιλία του, ο Πατριάρχης υπογράμμισε:
“Η νέα γενεά αποτελεί το μέλλον και του τόπου σας, εξόχως δε όταν αύτη διαπνέεται από αγνά αισθήματα και υγιή ιδεώδη, τα οποία απορρέουν από την μελέτην και την σπουδήν του λαϊκού μας πολιτισμού, την εκμάθησιν και καλλιέργειαν της μουσικοχορευτικής μας παραδόσεως, και την διατήρησιν και αναβίωσιν των ηθών και των εθίμων του Γένους.
Ατυχώς, σήμερον, εις μίαν εποχήν αμφισβητήσεως της αξίας της Παραδόσεως και των αξιών της η ενασχόλησις με τα προαναφερθέντα θεωρείται, υπό τινων παρωχημένη, αφού η κυριαρχία της χρησιμοθηρίας και του υλισμού απωθεί τας υψηλάς αξίας και τον πνευματικόν πολιτισμόν. Και βεβαίως, η γνησία Παράδοσις και ο λαικός πολιτισμός της Ρωμιοσύνης ουδόλως περιορίζονται εις μόνην την διάστασιν του «φολκλόρ» (folklore), αλλά αποτελούν αντανάκλασιν της συλλογικής μνήμης, της κοινοτικής ζωής και του ηθικού αισθητηρίου του Γένους και ανήκουν εις τον πυρήνα του ενιαίου αρχαιοελληνικού, βυζαντινού και νεωτέρου πολιτισμού μας.”
Κατά το επίσημο δείπνο που ακολούθησε, ο Παναγιώτατος ευχαρίστησε την Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την τιμητική υποδοχή που του επεφύλαξε και την αποχαιρέτησε, καθώς ολοκληρώθηκε η επίσκεψή της στον Πύργο.
Την Κυριακή, 3 Σεπτεμβρίου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης χοροστάτησε κατά τη Θεία Λειτουργία, στον Ι. Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Πύργου. Στο τέλος, ο Σεβ. Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης καλωσόρισε τον Πατριάρχη με θερμούς λόγους, και ο Παναγιώτατος, στην αντιφώνησή του, μεταξύ άλλων, τόνισε:
“Η Αγιωτάτη Εκκλησία της Ελλάδος είναι κυριολεκτικώς οστούν εκ των όστέων της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και σαρξ εκ της σαρκός της. Και τα θεοσεβή τέκνα της Εκκλησίας της Ελλάδος, άρα και της Μητροπόλεως Ηλείας και Ωλένης, είναι, είσθε!, μέλη του αυτού σώματος, κοινωνοί της αυτής ζωής, μέτοχοι της ιδίας ελπίδος! Ήλθομεν, λοιπόν, ενταύθα ως οικείοι της Πίστεως, τέκνα των ιδίων Πατέρων, συγκοινωνοί των αυτών παθημάτων, συγκληρονόμοι της ιδίας ιστορίας, των ιδίων παρακαταθηκών, των ιδίων αξιών και ιδανικών! Σας φέρομεν την ευχήν των Αγίων της Βασιλευούσης, του Πόντου, της Θράκης, της Μικράς Ασίας απ’ άκρου εις άκρον. Την ευλογίαν μεγάλων Πατριαρχών, Ιεραρχών, Διδασκάλων, Μαρτύρων και Οσίων! Την αρχοντιάν γενναίων Αυτοκρατόρων που συνεδύαζαν την βαθείαν χριστιανικήν ευσέβειαν με την δικαίαν και καλλίκαρπον διακυβέρνησιν κράτους ιστορικού. Σας φέρομεν την πολλήν αγάπην μας εν Χριστώ Ιησού. Σας φέρομεν ύδωρ ζωής από το βαθύ φρέαρ της Ρωμιοσύνης και φως ιλαρόν από το ανέσπερον φως του ταπεινού, αλλά αειλαμπούς Φαναρίου. Σας φέρομεν εμπειρίαν σταυρώσιμον, αλλά και αναστάσιμον! Δακρυώδη βιώματα Μεγάλης Παρασκευής, αλλά και χαροποιά λαμπροφόρου Κυριακής του Πάσχα! Βιώματα του καθημερινού θαύματος, το οποίον βιώνομεν ως «αποθνήσκοντες, και ιδού ζώμεν»! Του διαχρονικού θαύματος, το οποίον ενεργείται εις ημάς υπό του Χριστού διά της Θεοτόκου εν μέσω πολλών –και τραγικών κάποτε- αντιξοοτήτων, ώστε ο βλέπων ημάς ορθίους επί δεκαεπτά και πλέον αιώνας εις τα ιερά σκηνώματα και τας επάλξεις της Βασιλευούσης, να αναφωνή αυθορμήτως: «Τις Θεός μέγας ως ο Θεός ημών; Συ ει ο Θεός, ο ποιων θαυμάσια μόνος»! Ούτως, ελθόντες εις τον Πύργον χαίρομεν μεγάλως βλέποντες εις τα όμματα Ποιμενάρχου, κλήρου, αρχόντων και λαού έκδηλον και ζωηράν την ευλαβή αγάπην σας προς ημάς και τον βαθύν σεβασμόν σας προς το μαρτυρικόν Οικουμενικόν Πατριαρχείον.”
Στη συνέχεια, ο Παναγιώτατος επισκέφθηκε την έδρα της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας, όπου τον υποδέχθηκαν ο Εξοχ. Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας κ. Νεκτάριος Φαρμάκης και ο Εντιμ. Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Ηλείας κ. Βασίλης Γιαννόπουλος.
Ακολούθως, ο Πατριάρχης μετέβη πεζή στην έδρα της Ι. Μητροπόλεως Ηλείας και Ωλένης, όπου είχε εγκάρδια αδελφική συνάντηση με τους συμπροσευχηθέντας κατά την θεία Λειτουργία Αρχιερείς.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας επισκέφθηκε την Ι. Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Σκαφιδιάς, όπου τον υποδέχθηκαν η Ηγουμένη Μακαρία με την περί αυτήν Αδελφότητα, καθώς και πλήθος πιστών. Αφού προσκύνησε στο Καθολικό, ξεναγήθηκε στο μικρό Μουσείο της Μονής και ακολούθως, στον εξωτερικό αύλειο χώρο της Μονής, παρακολούθησε συναυλία από την Μεικτή χορωδία Μυρτουντίων και την Μεικτή χορωδία Λυκείου Ελληνίδων, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Διεθνούς φεστιβάλ Αρχαίας Φειάς.
Τη Δευτέρα, 4 Σεπτεμβρίου, ο Παναγιώτατος παρέστη και μίλησε στην Ημερίδα με θέμα: «Η κοινή αειφόρος συνθήκη στο φυσικό και αστικό περιβάλλον – Εκφάνσεις του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου», που συνδιοργανώθηκε από την Ι. Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης, το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, τα φροντιστήρια βιωσιμότητας των Δήμων Πύργου και Ανδραβίδας–Κυλλήνης, Νεάπολης Συκεών και Νοτίου Πηλίου, και του Συλλόγου Φίλων της Φύσης, και φιλοξενήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο της Π.Ε. Ηλείας.
“Επαινούμεν κάθε προσπάθειαν, η οποία συμβάλλει εις την ευαισθητοποίησιν διά το σύγχρονον οικολογικόν πρόβλημα, εις την κινητοποίησιν και συνεργασίαν διά την προστασίαν της απειλουμένης δημιουργίας. Η κλιματική αλλαγή είναι μία σκληρά πραγματικότης με πλανητικάς επιπτώσεις. Και είναι βέβαιον, ότι το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με την ενασχόλησιν με τας επιπτώσεις της κρίσεως”, ανέφερε, ανάμεσα σε άλλα, ο Παναγιώτατος στην ομιλία του και πρόσθεσε:
“Είναι προφανές ότι η πορεία προς ένα βιώσιμον μέλλον οικολογικής ισορροπίας και αειφορίας έχει τους όρους του: την οικολογικήν οικονομίαν, αλλαγήν εις την αγροτικήν και την βιομηχανικήν παραγωγήν, εις την παραγωγήν και την χρήσιν της ενεργείας, εις τας μεταφοράς και τας μετακινήσεις, νέα καταναλωτικά πρότυπα, προστασίαν των θαλασσών, των δασών, της ατμοσφαίρας, μίαν ριζικήν στροφήν εις την πολεοδομίαν και την οργάνωσιν της ζωής εις τας συγχρόνους μεγαλουπόλεις, μίαν νέαν ισορροπίαν δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος.
Στοιχείον αυτού του οικοφιλικού πολιτισμού είναι και η ειρήνη μεταξύ των λαών, των θρησκειών και των πολιτισμών. Εις την πρόσφατον Εγκύκλιον της Ινδίκτου ανεφέρθημεν εις τας περιβαλλοντικάς καταστροφάς, τας οποίας προεκάλεσεν η επίθεσις της Ρωσσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας, πέραν των ανθρωπίνων απωλειών. Ετονίσαμεν ότι κάθε πολεμική ενέργεια είναι και πόλεμος κατά της φύσεως. Ο κίνδυνος πυρηνικού ολοκαυτώματος, η ρύπανσις του εδάφους, των υδάτων και της ατμοσφαίρας από τους βομβαρδισμούς, η αχρήστευσις καλλιεργησίμων εκτάσεων και η καταστροφή του δασικού πλούτου, αυτά και πολλά άλλα δεινά του πολέμου αποκαλύπτουν την σημασίαν της ειρήνης ως όρου διά την προστασίαν της κτίσεως. Ο αγών διά την ειρήνην είναι συμβολή εις την διάσωσιν του φυσικού περιβάλλοντος.”
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ο Πατριάρχης επισκέφθηκε το Αρχαιλογικό Μουσείο Πύργου, όπου τον υποδέχθηκε η Διευθύντριά του, και μαζί με τους συναδέλφους της αρχαιολόγους τον ξενάγησαν στους χώρους του και τον ενημέρωσαν για τα αρχαία ευρήματα που παρουσιάζονται σε αυτό, καθώς και για την ιστορία της περιοχής της Ηλείας.
Στη συνέχεια, μετέβη στο Δημοτικό Θέατρο Απόλλων, όπου παρακολούθησε το θεατρικό έργο «Το πανηγύρι του Κεχαΐδη», από την ερασιτεχνική θεατρική ομάδα Κρεστένων «Έκφρασις», τα μέλη της οποίας, στο τέλος της παράστασης, ο Πατριάρχης συνεχάρη εγκαρδίως.
Την επόμενη ημέρα, Τρίτη, ο Παναγιώτατος, συνοδευόμενος, όπως και καθ’ όλη της διάρκεια της Πατριαρχικής επισκέψεως, από τον Σεβ. Μητροπολίτη Ηλείας και Ωλένης, επισκέφθηκε τον βυζαντινό Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παλαιοπαναγιά) Μανωλάδας, όπου τον υποδέχθηκε πλήθος πιστών, και ακολούθως έκανε μία σύντομη στάση στην Βάρδα Ηλείας, όπου ευχαρίστησε για την θερμή υποδοχή τους τοπικούς άρχοντες και τους κατοίκους του χωριού.
Στη συνέχεια, επισκέφθηκε τα Λεχαινά, όπου προσκύνησε στον Ι. Ναό Αγίου Δημητρίου, και ακολούθως το Κάστρο Χλεμούτσι, όπου ξεναγήθηκε από τους υπευθύνους αρχαιολόγους, τέλος δε, την Ι. Μονή Βλαχερνών Κάτω Παναγιάς Κυλλήνης, όπου παρατέθηκε γεύμα προς τιμήν του από την Ι. Μητρόπολη.
Το βράδυ, παρακάθησε σε δείπνο, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της λήξεως του τοπικού φεστιβάλ, με σκοπό την ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας και των τοπικών προϊόντων. Στην ομιλία του ο Παναγιώτατος ευχαρίστησε τον Σεβ. Μητροπολίτη Ηλείας και Ωλένης και όλους τους παράγοντες για την υποδοχή και την φιλοξενία, και τους προσκάλεσε να επισκεφθούν την έδρα της Μήτρος Εκκλησίας.
Κατά την επίσκεψή του, τον Οικουμενικό Πατριάρχη συνόδευαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Προικοννήσου κ. Ιωσήφ και Ικονίου κ. Θεόληπτος, ο Πανοσιολ. Μ. Εκκλησιάρχης κ. Αέτιος, Διευθυντής του Ιδιαιτέρου Πατριαρχικού Γραφείου, o Aιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου κ. Αλέξανδρος Καρλούτσος, ο Ιερολ. Πατριαρχικός Διάκονος κ. Ιερώνυμος, η Ευλεβ. κ. Ξάνθη Καρλούτσου, ο Εντιμ. κ. Νικόλαος-Γεώργιος Παπαχρήστου, Διευθυντής του Πατριαρχικού Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας, καθώς και ο Εντιμ. κ. Παναγιώτης Νικολαΐδης, εκ των Γραμματέων του Πατριαρχείου.